پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،در راهاندازی کسب‌وکار سؤالات مختلفی به وجود می‌آید و عوامل متعددی دخیل هستند؛ به‌گونه‌ای که موجب حیرت و سردرگمی کارآفرینان می‌شود. ابتدایی‌ترین مسئله‌ای که می‌تواند ذهن کارآفرین را به خود مشغول نماید، راجع به ساختار حقوقی راهاندازی کسب‌وکار است. در این یادداشت به انواع ساختارهای حقوقی راهاندازی کسب‌وکارهای حقوقی پرداخته شده است.
ساختار حقوقی یک کسب‌وکار بسیار مهم بوده و می‌تواند در تصمیم‌گیری بعدی، نحوه مدیریت، هزینه‌ها، مالیات و حتی ارتباط کارآفرینان با جهان خارج مؤثر باشد.
از میان این موارد، به نظر می‌آید انتخاب نوع ساختار حقوقی، دو اثر بسیار مهم دارد؛ اثر اول مربوط به نحوه تصمیم‌گیری است؛ به این معنی که در مورد کسب‌وکار، اختیار شما به‌عنوان کارآفرین یا مؤسس به چه میزان است. اثر دوم نیز نظر به میزان مسئولیت و تکالیف یک مؤسس در قبال کسب‌وکار و فعالیت تجاری دارد.
بر این اساس کسب‌وکار می‌تواند در دو قالب راهاندازی شود. هر کدام از این قالب و ساختارها خود نیز به قالب‌های متعدد دیگری قابل تقسیم است.
نوع اول این ساختار را می‌توان ساختار مستقیم نامید. در ساختار مستقیم کارآفرین یا مالک کسب‌وکار به‌صورت مستقیم به تجارت می‌پردازد. در نوع دوم، یعنی ساختار غیرمستقیم، تجارت به‌صورت غیرمستقیم و با واسطه عامل دیگری (شخص حقوقی) صورت می‌گیرد.
ساختارهای مستقیم راهاندازی کسب‌وکار
در ساختار مستقیم اشخاص به‌صورت مستقیم با دیگران تجارت می‌کنند و محصولات یا خدمات را خود را بلا واسطه عرضه می‌نمایند. در این حالت کسب‌وکار به ما هو کسب‌وکار شخصیت مستقلی ندارد.
در واقع کسب‌وکار شبیه یک وسیله است که مالک با استفاده از آن اقدام به تجارت می‌نماید. طبیعی است که وقتی عامل سوم وجود ندارد تمامی امورات یک کسب‌وکار بر عهده مالک خواهد بود.
ساختارهای مستقیم به دو صورت امکان‌پذیر است. در نوع اول، ساختار کسب‌وکار تک نفره است. یعنی یک شخص مالک تمام کسب‌وکار است. اما نوع دوم در جایی است که دو یا چند شخص مالک کسب‌وکار هستند.
در واقع اشخاص متعددی مالک کسب‌وکار هستند و به‌صورت یک تیم و در قالب قرارداد (شفاهی یا کتبی) اقدام به تجارت مستقیم می‌نمایند.
ساختارهای غیرمستقیم راهاندازی کسب‌وکار
اما برخلاف ساختارهای مستقیم، در ساختار غیرمستقیم فعالیت تجاری مالک یا مالکان با واسطه صورت می‌گیرد. یعنی مالک با واسطه‌ای، با جهان خارج ارتباط برقرار می‌کند.
در واقع خود آن واسطه با جهان خارج به تجارت می‌پردازد. در این حالت طرف حساب اشخاص ثالث، مالک یا مالکان (مؤسسان) نیستند بلکه آن واسطه است که اشخاص ثالث مستقیماً با آن ارتباط دارند. منظور از واسطه شخص حقوقی است.
مهمترین ویژگی اشخاص حقوقی داشتن شخصیت حقوقی مستقل است. شخصیت حقوقی داشتن به معنی داشتن نام، اقامتگاه، تابعیت و … به‌صورت مستقل و فارغ از مالک یا مالکان است و به‌تبع، تصمیم‌گیری، نظارت، مسئولیت‌های حقوقی و مالکیت بر کسب‌وکار در اختیار کارآفرینان یا مؤسسان کسب‌وکار نیست بلکه این خود شخص حقوقی است که تصمیم‌گیرنده، نظارت‌کننده، مدیریت کننده و مسئول است.
یک اشتباه رایج در میان عموم این است که فکر می‌کنند، درصورتی‌که کسب‌وکار خود را از طریق شرکت راهاندازی نمایند، آنان مالک کسب‌وکار یا منافع حاصل از کسب‌وکار هستند.
باید توجه داشت به دلیل ویژگی شخصیت حقوقی مستقل، شرکت، مالک دارایی‌های خود ازجمله ابزار، املاک، سرمایه و منافع حاصله از تجارت است. به همین دلیل تا زمانی که تقسیم سود طبق مقررات صورت نگیرد یا شرکت منحل و اموال تقسیم نگردد، مؤسسان بر اموال، منافع و دارایی‌های شرکت مالکیتی ندارند.
همچنین وجود مدیر شرکت یا هیئت مدیران یا مجمع عمومی به معنی داشتن حق مالکیت بر دارایی‌های شرکت نیست. در واقع شرکت با از طریق این ارکان اراده خود را ابراز می‌کند.
ساختارهای غیرمستقیم خود نیز به دو دسته تقسیم می‌شود[۱]؛ برخی از این ساختارها، با اهداف تجاری تأسیس می‌شوند؛ شرکت‌های تجاری از این قبیل هستند. برخی دیگر نیز با اهداف غیرتجاری تأسیس می‌شوند که مؤسسه نام دارند.
باید توجه داشت که هدف مؤسسه فعالیت تجاری نیست اما می‌توان از آن منافع مادی کسب کرد. شخصیت حقوقی مؤسسات از زمان ثبت آنان است. اما شخصیت حقوقی شرکت‌ها منوط به ثبت آنها نیست و با تشکیل شرکت، شخصیت حقوقی پیدا می‌کنند.
شرکت‌های تجاری اقسام مختلفی دارد. این شرکت‌ها بر مبنای میزان مسئولیت، میزان اهمیت شرکا و سرمایه متعدد هستند. در برخی از شرکت‌ها مسئولیت شرکا یا سهامداران محدود به میزان آورده و یا سهم آنان است؛ همچون شرکت‌های سهامی عام و خاص.
در برخی دیگر مسئولیت محدود به آورده نیست. بلکه شرکا نسبت به بدهی‌های شرکت مسئولیت تام یا نسبی دارند. شرکت‌های نسبی و تضامنی از این قبیل هستند.
در برخی از شرکت‌ها، شخصیت شرکا مهم است. شرکت‌های تضامنی و شرکت‌های نسبی از این قسم هستند. برخی دیگر از شرکت‌ها، سرمایه شرکا مهم است. شرکت‌های سهامی عام و خاص از این قسم هستند.
ازجمله دیگر شرکت‌ها می‌توان از شرکت با مسئولیت محدود نام برد. در این شرکت مسئولیت شرکا محدود به میزان سرمایه آنها در شرکت است. برخی شرکت‌های دیگری نیز وجود دارد (شرکت‌های مختلط و شرکت‌های تعاونی) که نیازی به ذکر آنان نیست.
هر کدام از این ساختارها ویژگی‌های خاص خود را دارد. به‌صورت کلی می‌توان تفاوت‌های ساختارهای مختلف را در موارد ذیل خلاصه کرد:
- نحوه تصمیم‌گیری
- نحوه نظارت
- نحوه مدیریت
- هزینه‌های راهاندازی
- امور مالیاتی
- امور ثبتی
- مالکیت بر کسب‌وکار
- مسئولیت شخص یا ساختار
اشخاص حقوقی موضوع حقوق عمومی: همچون شرکت‌های دولتی یا نهادهای عمومی و … .
اشخاص حقوقی موضوع حقوق خصوصی: شرکت‌های تجاری و مؤسسات از این قسم هستند.
منبع:بردار
