چرا انیمیشن های ایرانی از ظرفیت لوازم جانبی خود بی بهره اند؟

به گزارش فناوری فرهنگی، انیمیشن صنعت بسیار مهمی است که جدای از فروش خود انیمیشن، شرکتهای سازنده آن می توانند روی فروش محصولات جانبی آن نیز حساب ویژه ای باز کنند. محصولات جانبی انیمیشن ها مانند تولید عروسک های شخصیت های انیمیشنی، بازی یارانه ای، کیف، دفتر، مداد رنگی و سایر لوازم تحریر که با عکس شخصیت های کارتونی تزئین شده و حتی تولید لباس های این شخصیت ها باعث شده تا درآمد حاصله از این محصولات در بازارهای جهانی در برخی موارد حتی بیشتر از سود حاصله از فروش فیلم انیمیشنی آن محصولات باشد. برای مثال فروش انیمیشن نمو ۶۰۰ میلیون دلار بود اما درآمد حاصله از فروش عروسک های آن جدای از فروش خود فیلم، ۲ میلیارد دلار برآورد شد. همچنین ژاپن از سود فروش لوازم جانبی انیمیشن های موفق خود توانسته 2/5 برابر فروش نفت کشور یعنی بیش از ده ها میلیارد دلار عایدی کسب کند.

تولید لوازم جانبی انیمیشن مانند لباس، عروسک، بازی یارانه ای و … در ایران تاریخچه چندانی ندارد و حتی چند انیمیشن موفقی که اخیراً با استقبال روبه رو شدند، هنوز نتوانسته اند سود قابل توجه ای از فروش لوازم جانبی خود  کسب کنند. در مجموع این سیاست که برای انیمیشن یک زنجیره فروش در نظر گرفته شود و انیمیشن به صورت صنعتی تولید شود اخیراً مورد توجه قرار گرفته است، چون مسئولان و در واقع متولیان امر متوجه الگو برداری کودکان از انیمیشن های غربی شده اند و همچنین آمار و ارقام سود حاصل از محصولات جانبی انیمیشن نیز بسیار قابل توجه می باشد که بخش خصوصی و دولتی کشور تا به امروز از آن غافل بوده اند. تولید لوازم جانبی انیمیشن و ایجاد زنجیره ی تأمین نیاز به بودجه دارد که تولیدکنندگان انیمیشن قادر به تامین و اجرای آن نیستند و از طرفی بخش خصوصی نیز رغبتی برای ورود به تولید تجهیزات جانبی انیمیشن نشان نمی دهد، به همین دلیل تا به امروز اگر محدود انیمیشن های خوب با شخصیت ها و کارکترهای مناسب تولید شده اما در بازار خبری از تجهیزات جانبی آنها نیست.

از دیگر نکات مهم برای احیا چرخه‌ی زنجیره‌ی تأمین لوازم جانبی انیمیشن‌ها بحث تبلیغات مناسب است، هم در معرفی انیمیشن و دیده شدن شخصیت های آن و هم در بحث تبلیغات برای لوازم جانبی انیمیشن، به طور مثال انیمیشن های شکرستان و کلاه قرمزی جایگاه خود را در میان کودکان باز کرده اند، اما متأسفانه اثر قابل توجه ای از شخصیت های محبوب این انیمیشن ها در بازار لوازم جانبی نمیبینیم، چون تبلیغات مناسبی پیرامون این کار صورت نگرفته است و از طرفی صاحبان صنایع تمایل برای تولید نوشت افزار و عروسک این انیمیشن‌ها از خود نشان نمی‌دهند، حال آنکه در انیمیشن لاک پشت های نینجا فروش خود انیمیشن زیاد مهم نبوده، بلکه فرهنگ سازی که برای عرضه محصولات جانبی از طریق این انیمیشن انجام گرفته تولیدکنندگان آن را به سود قابل توجه ۴۵۰ میلیون دلار رسانده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت پیش تولید لوازم جانبی مانند نوشت افزار، عروسک و لباس، تولید انیمیشن باکیفیت و دارای شخصیت های مناسب است و تبلیغات مناسب زمینه‌ی معرفی محصول را ایجاد می کند. از دیگر بحث های مهم فرهنگی در عرصه ی انیمیشن، که تا به امروز در کشور از آن غفلت شده است، کمیک استریپ یا داستان مصور است.

در واقع در هر عرصه ای که کشور ما نیاز مخاطب را برآورده نسازد، کشورهای غربی این نیاز را برآورده خواهند ساخت و در آن زمینه گردش مالی و سودآوری اقتصادی و همچنین مسائل فرهنگی را در دست خواهند گرفت. انیمیشن و داستان مصور وابسته به هم هستند و در ژاپن و آمریکا، انیمیشن از پشتوانه‌ی داستان مصور استفاده می‌کند و به این صورت شخصیت پردازی‌ها و خلق کارکترها را انجام می دهند و مخاطبان نیز به شدت با آن کارکترها ارتباط برقرار می‌کنند و از گذر این مقوله بحث لوازم جانبی نیز جایگاه خود را مستحکم‌تر می‌کند و انواع عروسک ها و نوشت افزار، شخصیت های مطرح شده نیز پای ثابت مراکز خرید می شوند.

 نکته بسیار مهم در بحث انیمیشن و لوازم جانبی آن کیفیت است که متأسفانه یکی از دلایل کم بودن استقبال عمومی از بعضی وسایل جانبی انیمیشن ها کیفیت پایین طراحی آنهاست. متأسفانه گاهی دیده می شود که نگاه به این صنعت به صورت رفع تکلیفی است و کالای ارائه شده اصلاً کیفیتی ندارد و این مسئله بر روی دیگر لوازم جانبی اثر سو خواهد گذاشت. همچنین به دلیل نبود متولی خاصی برای این صنعت و تقلیل اهمیت انیمیشن، لوازم جانبی انیمیشن های داخلی مانند نوشت افزارها و عروسکها در نگاه جامعه اعتبار و جایگاهش را از دست می دهد و مردم رو به لوازم جانبی انیمیشن های خارجی می آورند که این خطری جدی و بزرگ برای این بازار پرسود محسوب می شود.

*سید میلاد علیزاده

منابع:

1. تبیان

2. انجمن سینمایی فیلمسازان و انیمیشن سازان ایران