پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، سایت کتابک به‌عنوان نهاد مجازی ترویج کتابخوانی در سال۸۵ با گسترش فعالیت‌های اینترنتی در ایران میان موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و خانه کتابدار کودک و نوجوان شکل گرفت. کتابک شامل بخش‌های جنبی و تکمیل‌کننده‌ای چون کارگاههای ترویج کتابخوانی، کارگاه و… است که هرکدام از این تیترها، زیربخش‌های و برنامه‌های متنوعی را دربرمی‌گیرند. در بخشی از معرفی سایت آمده است؛ «…کتابک برای ترویج آثار برتر و گزیده‌تر در گستره فرهنگ و هنر امتیاز ویژه قائل است و درحقیقت یاور کسانی خواهد بود که چنین آثاری را منتشر می‌سازند. همچنین کتابک با نقدها و گزارش‌های سازنده خود کوشش می‌کند تولیدکنندگان آثار فرهنگی و هنری ویژه کودکان و نوجوان را یاری کند استانداردهای فرهنگی و تولیدی را در آثار خود بالا ببرند…» گفت‌وگوی ما را با مهرداد محمدی؛ مدیر فنی سایت کتابک، به‌مناسبت هشت‌ساله‌شدن این سایت در دوم‌بهمن‌ماه سال جاری می‌خوانید.
لطفا درباره سایت کتابک و فعالیت‌های آن بگویید.
آغاز به‌کار سایت با موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و خانه کتابدار کودک و نوجوان و حدود هشت‌سال پیش آغاز شده است. این سایت اکنون زیر نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان اداره می‌شود که بخش تامین مالی و تامین محتوا برای سایت را برعهده دارد. این موسسه بیش از ۱۵سال سابقه در کار پژوهشی و کار ترویج کتابخوانی برای کودکان فعالیت دارد و از ابتدا با کمک‌های مردمی سرپاست یا کارهایی که موسسه برای جاهای دیگر انجام داده و درآمدزایی کرده است. سایت کتابک با این هدف ایجاد شد که بتواند الگو و کمکی برای سرتاسر ایران و حتی کشورهای همسایه باشد که فارسی‌زبان هستند تا از آن ایده بگیرند که چگونه برای بچهها کتابخوانی داشته باشند و کتابهای خوب را انتخاب کنند. ما سعی داریم فقط معرفی کتاب نداشته باشیم بلکه به ترویج کتابخوانی هم بپردازیم.
کتابک از چه مجرایی کتابهای مناسب را برای بچهها پیدا می‌کند و ارتباطش با ناشران به چه شکل است؟
ناشران برای ما کتاب می‌فرستند، کارشناسانمان آنها را بررسی کرده اگر کتاب را مناسب تشخیص داده شد آن را معرفی میکنیم. در ابتدا پایه کارمان لیست کتاب شورای کتاب کودک بوده است و بعد رفته‌رفته با کمک کارشناسانمان کتابهای خوب را معرفی کردهایم.
در دو سه سال اول آغاز بهکارمان دائم با این مسئله روبهرو بودیم که مخاطبانمان با ما تماس میگرفتند و میگفتند؛ «ما این کتاب خوب را میخواهیم برای تهیهاش چه کاری باید انجام بدهیم.» بنابراین در کنار کتابک به این دلیل که ماهیت غیرانتفاعی و غیراقتصادی بودن آن حفظ شود، وب‌سایتی را با نام «کتاب هدهد» ایجاد کردیم، تا جای ممکن سعی کردیم یکسری از کتابهایی را که در کتابک موجود است در آن‌جا بگذاریم تا افراد بتوانند از مناطق مختلف کشور، کتاب خوب تهیه‌کنند. کتابک در این بخش تاثیرگذار بوده و توانسته است کتابهای خوب و ناشران قوی این حوزه را فارغ از قدیمیبودن یا نوپابودن را معرفی کند.
درباره کتاب هدهد و نقشی که در کنار کتابک ایفا می‌کند بگویید.
کتاب هدهد، فروشگاه کتاب است و با سی تا چهل ناشر در ارتباط است و از آنها کتاب تهیه می‌کند. طبیعتا بحث اقتصادی و پایینتر آمدن قیمت کتاب در آن مطرح می‌شود. کتابک نقطه آغاز بوده است و برای دسترس‌پذیر‌کردن کتاب خوب، از کتاب هدهد بهره گرفتیم. امکان دسترسی به کتاب خوب برای همه فراهم نیست چون تیراژ کتابهای خوب خیلی پایین است که به هزار یا دوهزار نسخه در هر چاپ میرسد و ما اصلا چاپ کتاب با تیراژ ۱۰هزار نسخه نداریم. ناشرانی مانند کانون که دولتی هستند ممکن است تیراژهای بالایی داشته باشند که آنها باتوجه به بودجه و مراکزی که دارند کتاب را در سراسر ایران پخش می‌کنند. ما برای رفع این مشکل در مناطق محروم مانند روستاهایی در سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و… برنامه «با من بخوان» را اجرا میکنیم که با شعار «همه کودکان حق دارند کتابهای باکیفیت بخوانند» جلو میرود. ما به مناطق با کیف کتاب میرویم و به معلمانشان آموزش میدهیم تا با بچهها کتابخوانی کنند.
بخش اعظم بازار کتاب کودک در اختیار کتابهای بهاصطلاح سوپرمارکتی است. نقش کتابک در معرفی کتاب خوب، میتواند باعث دیدهشدن کار ناشران خوب و به‌شکلی حمایت از آنها در این چرخه ناسالم اقتصادی باشد.
بازار در دست کتابهای سوپر مارکتی است. این کتاب‌ها کیفیت کمی دارند درنتیجه هزینه‌های مربوط به تصویر و متنشان و درنهایت قیمت کتاب پایین می‌آید چراکه برای تهیه کتاب از عوامل حرفهای استفاده نمی‌کنند. بهطور کلی دیدهنشدن کتاب خوب به مشکلات تیراژ و توزیع کتاب برمیگردد. در ایران بخش زیادی از کتابهای خوب، در زمینه کودکان، کتابهای ترجمهشده است و ناشران در این بخش چاره دیگری ندارند زیرا هزینه کمتری را برای کتاب ترجمه می‌پردازند. ناشران دولتی هم کپی‌رایت تصویر را به ناشر اول که خارجی است پرداخت نمی‌کنند. برای مثال هزینه تصویرسازی کتاب بین دو تا سه‌میلیون تومان است. ما تمام کتابهای حاضر در سایت را با اجازه ناشر گرفتهایم. درنتیجه کتابهای ما گرانتر می‌شوند، به‌همین دلیل قیمت کتاب هم بالا میرود و طبیعی است که بازار کتاب دست همان ناشرانی هست که سود بیشتری را کتابفروش میدهند و کتاب ارزان آماده می‌کنند.
برای هشتمین سالگرد کتابک چه برنامه‌ای دارید؟
قصد داریم بخشی از محتواها را بازبینی کرده و چند بخش هم به کارگاههای کتابخوانی اضافه کنیم. میخواهیم حجم بیشتری کتاب در کتابک معرفی کنیم. ما تاکنون نزدیک به هزارودویست تا هزاروسیصد کتاب معرفی کردهایم.
منبع: صبا
