پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، شبکه شهرهای خلاق یکی از برنامه‌های سازمان جهانی یونسکو در چارچوب رویکرد توسعه پایدار است که از سال ۲۰۰۲ برنامه‌ریزی‌های آن آغاز و سال ۲۰۰۴ با تایید کشورهای عضو، نهایی شد و به‌تصویب رسید. شهری که به‌عنوان شهر خلاق در یکی از معیارهای هفت‌گانه یونسکو (که شامل ادبیات، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، موسیقی، هنرهای رسانه‌ای، خوراک‌شناسی، فیلم و طراحی است) انتخاب شود، باید در راستای عنوان انتخاب شده، راهکارها و شیوه‌های خلاقانه ترویج و اشاعه معیار مورد‌نظر را که در برنامه شهرهای خلاق یونسکو به آن‌ها اشاره شده است به‌کار گیرد. شهر رشت در حوزه غذا و شهر اصفهان در حوزه صنایع‌دستی و هنرهای بومی در سال ۲۰۱۶ به شبکه شهرهای خلاق یونسکو پیوسته‌اند
در ایران برای ثبت شهر خلاق براساس هفت شاخصه یونسکو این مسیر طی می‌شود؛ باتوجه به پیشینه شهرها و همچنین فعالیتهایی که درحال‌حاضر شهرداریهای شهرها در جهت پیشبرد ایده شهر خلاق انجام داده و امکاناتی که در اختیار دارند، پس از بررسیهای انجام شده، در سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری، این سازمان، شهرها را به سازمان یونسکو برای بررسی، انجام تحقیقات و رایگیری از میان گزینهها و نامزدهای شهرخلاق از دیگر کشورها معرفی می‌کند. تاکنون اصفهان به‌عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی و رشت به‌عنوان شهر خلاق تنوع و سلیقه در غذا معرفی شده‌اند و ایران شهرهای دیگری چون تبریز را به‌عنوان شهر خلاق فناوری به این سازمان معرفی کرده است. در کنار مفهوم شهر خلاق یونسکو، سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) نیز با بهره‌گیری از شاخص‌های تعریف شده در یونسکو، پروژه مشابهی را تعریف کرده و از کشورهای عضو خواسته تا شهر خلاق خود را برای بررسی‌کردن و انتخاب شهر خلاق اسلامی معرفی کنند. ایران دو شهر یزد و تبریز را به این سازمان معرفی کرده است که تبریز به‌عنوان شهر گردشگری نمونه جهان اسلامی در سال ۲۰۱۸ انتخاب شد.
در کنار مفهوم شهر خلاق، شورای جهانی صنایع‌دستی (wcc) نیز به شهرها براساس پیشینه و میراث صنایع‌دستی که در آن شاخص هستند عنوان شهر جهانی در زمینه فعالیت صنایعدستیشان میدهد. اصفهان، نخستین شهر ایران بود که به ثبت در فهرست یونسکو رسید و شهر جهانی صنایع‌دستی لقب گرفت. پس از آن تبریز به‌عنوان شهر جهانی فرش، لالجین با‌عنوان شهر جهانی سفال و مشهد با نام سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی ثبت شده‌اند. یکی از مسیرهایی که به رسیدن عنوان شهر خلاق و شهر جهانی در صنایع‌دستی یا فعالیت مشخص کمک می‌کند، ثبت ملی صنایع‌دستی در آن شهر مشخص است که از این میان می‌توان به شهرهای شیراز با گبه، یزد با نساجی، میبد با زیلو، مریوان با گیوه، سیرجان با گلیم و… اشاره کرد که نامزد ثبت در فهرست شهرهای ملی شده‌اند. ثبت شهرها به‌عنوان شهر جهانی و میراثی باارزش و نیز ثبت به‌عنوان شهر خلاق اسلامی نیز میتواند به ایران در روند ثبت شهرهایش به‌عنوان شهر خلاق کمک کند.
اصفهان شهر خلاق صنایع‌دستی
استان اصفهان، در میانه ایران با مرکزیت شهر اصفهان و یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع‌دستی ایران به‌شمار می‌رود. در این استان ۱۷۸ رشته صنایع‌دستی ثبت شده و بیش از ۶۰ رشته هنری و صنایع‌دستی درحال فعالیت و تولید هستند که از این نظر استان اصفهان مقام اول در کشور را داراست.
اصفهان به این دلیل که در زمینه صنایع‌دستی در میان شهرهای جهان شاخص است وارد شبکه شهرهای خلاق شد. در این میان مدیریت شهری با پیگیری ثبت اصفهان در شبکه جهانی شهرهای خلاق و همچنین ایجاد مرکز خلاقیت و نوآوری در شهرداری اصفهان، نخستین گام‌های موثر را در این عرصه برداشت. بدون‌شک سیاست‌های برنامه‌ریزی شهری در نهادهای فرادست نسبت به برنامه‌های عملیاتی پراکنده و خرد شهرداری در سطح شهر، نقش هوشمندانه‌تری در توسعه خلاقیت شهری ایفا می‌کند. اصفهان برای اعتلای خلاقیت و بهره‌مندی از منافع ایجاد شده، از شهر خلاق که به رونق صنایع‌دستی و گردشگری و… می‌انجامد، به‌جز فعالیت شهرداری نیازمند سازمان‌های خلاق، فرهنگ سیاسی خلاق، رهبری قوی، مشارکت چندسطحی و همگانی و مشارکت اجتماعی فعال است.
رشت شهر خلاق تنوع و سلیقه در غذا
رشت، مرکز استان گیلان، سومین شهر گردشگرپذیر ایران است. این شهر در سال ۲۰۱۵ به شبکه شهرهای خلاق جهان به‌عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی، با تنوع بیش از ۱۷۰ نوع خوراک پیوست. رشت تنها شهر ایران به‌همراه ۱۸ شهر دیگر جهان است که در زمینه خوراک‌شناسی در یونسکو ثبت شده است. گردشگری غذا مدت‌هاست جای خود را بین انواع مدل‌های گردشگری باز کرده است. شهرداری و مجموعه مدیریت شهری رشت با افق نگاه چهارساله و براساس برند »می‌رشت» در مقیاس محلی، «امی‌رشت» در مقیاس استانی و «شیمی‌رشت» در مقیاس جهانی، برنامه‌های متعددی را با نگاه جذب گردشگر مبتنی بر اقتصاد پایدار برنامه‌ریزی کرده‌اند. همچنین برنامههایی نظیر ایجاد موزه غذا و خوراک‌شناسی ایجاد مکانی برای تحقیق و پژوهش در حوزه خوراک‌شناسی اجرای موسیقی فولکوریک هنگام صرف غذا در رستوران‌ها و… را برای حفظ این عنوان و توسعه شهری تعریف کرده‌اند. تا بتوانند علاوه بر حفظ این عنوان به سمت توسعه و شکوفایی اقتصاد هنر و خلاقیت شهری پیش روند.
منبع: صبا
