پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، عبدالله عباسی از هنرمندان باسابقه صنایع‌دستی در حوزه تخصصی ساخت سازهای سنتی است. هنری که هرچند به گفته این هنرمند حالا فراتر از مرزهای ایران هم مشتری و خواهان دارد اما هنوز دوره مهجوری را سپری می‌کند.
استاد عباسی ابتدا به پیشینه ساز چنگ(هارپ) و ساخت آن در ایران اشاره و بیان می‌کند: ساز هارپ در ایران، ۶۵۰۰ سال قدمت دارد؛ در شعرهای ما آمده «رودکی چنگ برگرفت و نواخت»؛ گرچه پیشینه این ساز به ده‌ها سال قبل از رودکی برمی‌گردد و من و ابراهیم قنبری مهر توانسته‌ایم پس از مدت‌ها، این ساز را احیا کنیم و روح تازه‌ای در کالبد بی‌جانش بدمیم چراکه هارپ یا چنگ، مدت‌ها مهجور مانده بود اما حالا احیا شده و مورد استفاده قرار گرفته است. تا آنجا که اکنون در کنسرت‌های مختلف از هارپ استفاده می‌شود و دیگر ناچار نیستیم از نوازندگان ارمنی دعوت کنیم تا از ارمنستان به ایران بیایند و در ارکستر ملی بنوازند اما هنوز هم، ساز هارپ به معرفی بیشتر نیاز دارد تا مثل پیانو یا گیتار جا بیفتد و نواخته شود.
این هنرمند که ساز تارش، موفق به دریافت نشان ملی مرغوبیت کالا از سوی سازمان میراث فرهنگی و معاونت صنایع دستی شده بود در پاسخ به اینکه این سازمان چه امکانی را در اختیار سازندگان ساز می‌گذارند، گفت: سازمان میراث همین‌اندازه که چوب لای چرخ ما نگذارد راضی هستیم و لازم نیست از من نوعی حمایت کند و امتیازاتی را در اختیارم بگذارد. من با ساخت هارپ، یک ساز مرده را زنده کردم. سازی که من ساخته‌ام را سازمان میراث فرهنگی می‌تواند، حداقل در آسیای میانه به نمایش بگذارد اما چنین کاری نمی‌کند. حتی می‌تواند فضایی از فضاهای خود را در اختیار من بگذارد تا ساز بسازم و ساختن آن را آموزش دهم اما چنین هم نمی‌کند.
مشکل همیشگی گمرک و ترخیص کالا
عباسی با اشاره اینکه معافیت از پرداخت مالیات، تنها امتیازی است که سازمان میراث فرهنگی در اختیار او گذاشته، می‌گوید: تنها امتیاز این است که معاونت صنایع دستی به ما پروانه تولید داده و معاف از مالیات شده‌ایم؛ جز این، هیچ امکان دیگری به ما داده نشده؛ نه بیمه‌ای داریم و نه حقوق ثابتی. شرایط گرفتن وام هم به قدری دشوار است که عطایش را به لقایش بخشیده ام.
این هنرمند فعال در زمینه ساخت ساز، مسایل مربوط به گمرک و ترخیص کالا را یکی دیگر از مشکلات هنرمندان دانست و افزود: خود من، سال گذشته در نمایشگاه آلمان شرکت کرده و کارهایم را به نمایش گذاشته بودم؛ اسم نمایشگاه به اندازه کافی گویاست. قرار نیست در نمایشگاه ساز، فروشی وجود داشته باشد؛ از سوی دیگر، ساز حجیم است و نمی‌توان آن را بسته‌بندی کرد و تا نمایشگاه بعدی، به امانت، نزد کسی یا سازمانی سپرد به همین خاطر سه ماه تمام درگیر این ماجرا بودیم که چگونه برگه ترخیص کالا بگیریم.
ایران، هشتمین کشور دنیا در زمیته ساخت هارپ است
عباسی که در حال ساخت چنگ‌های پدالی است، این نوع ساز را کامل‌ترین هارپ در دنیا برشمرد و گفت: این چنگ‌ها، بسیار کامل و مناسب برای موسیقی کلاسیک هستند چون در این نوع موسیقی، گام‌ها در حین اجرا تغییر می‌کنند و نوازندگان می‌توانند نیم پرده‌ها را با پا عوض کنند و این سرعت نواختن را در آنها بالا می‌برد.
به گفته این هنرمند فعال در زمینه ساخت چنگ، ایران هشتمین کشور دنیا در زمینه ساخت هارپ است و کارگاه عباسی، در حال حاضر، صفر تا ۱۰۰ این ساز را خود می‌سازد و تنها سیم‌ها غیر ایرانی است. همچنین برای تزیین بدنه این سازها از هنرهایی چون منبت و معرق و نگارگری بهره گرفته می‌شود.
رسانه ملی باید جوانان را با ساز ایرانی آشنا کند
عباسی به ضرورت تبلیغ و معرفی سازهای ایرانی اشاره و بیان کرد: سازهای ایرانی را باید به نوجوانان و جوانان معرفی کرد. اگر امروز جوانان، گیتار را به‌جای تار و سه‌تار انتخاب می‌کنند، به خاطر این نیست که ایرانی علاقه‌ای به موسیقی سنتی ندارند بلکه به‌این خاطر است که آنچه آنان در ماهواره و اینترنت می‌بینند گیتار است نه تار و سه‌تار. چقدر سازهای سنتی‌مان را تبلیغ می‌کنیم و نشان می‌دهیم؟ بهتر نیست تلویزیون به این مقوله توجه بیشتری داشته باشد تا نسل جدید سازهای ایرانی را بشناسد؟
این هنرمند صنایع دستی در پاسخ به این که چرا این روزها بیشتر به ساخت هارپ روی آورده و کمتر تار می‌سازد، گفت: استقبال از تار خیلی کم شده؛ ضمن این که این ساز در خارج از ایران، مشتری چندانی ندارد در حالی‌که هارپ یک ساز جهانی است و مردم دنیا از این ساز استقبال می‌کنند تا آنجا که به من پیشنهاد داده‌اند به یکی از کشورهای اروپایی بروم و به تولید هارپ بپردازم؛ آن وقت هم می‌توانم هنر خود را جهانی کنم هم امکان صادرات این ساز به بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد. ایرانی‌ها هم استقبال بیشتری از سازی می‌کنند که در اروپا ساخته شده باشد چراکه در آن صورت، ساز من در اروپا ساخته و با عنوان ساز اروپایی وارد ایران می‌شود!
می‌ترسم پس از من، هنرم فراموش شود
عبدالله عباسی به گفته دو نفر از مشهورترین نوازندگان هارپ در دنیا اشاره و بیان کرد: سال گذشته مریچ دوناک و شیرین پان کوروغلو به ایران و کارگاه من آمده بودند. نظر این دو نوازنده این بود که چنگ‌های ما با بهترین هارپ‌ها در دنیا رقابت می‌کند و حتی از آنها بهتر است چراکه با دست ساخته می‌شوند و نشان دهنده ذوق و هنر ایرانی هستند.
با وجود این کیفیت اما افسوس که به گفته عباسی، جوانان امروز، علاقه چندانی به یادگیری این حرفه ندارند و عبدالله عباسی نگران این است که هنرش، پس از او کمرنگ شود و به همین دلیل می‌گوید: ای کاش سازمان میراث فرهنگی فضایی را به آموزش و حفظ این قسم هنرهای سنتی اختصاص دهد.
منبع: مهر
