برنامه ترویج صادرات فرهنگی فنلاند

کشور فنلاند، به‌عنوان یکی از کشورهای حوزه اروپای شمالی (اسکاندیناوی) همه ساله در آمارهای مختلف بین‌المللی، از مرفه ترین کشورهای جهان محسوب می شود. اقتصاد این کشور وابستگی فراوانی به صادرات دارد و بحران اقتصادی سایر کشورهای اروپایی تأثیر زیادی روی بخش صادرات آن داشته است. از جمله برنامه‌هایی که دولت فنلاند جهت پایدار نگه داشتن اقتصاد به اجرا درآورده است برنامه ترویج صادرات فرهنگی است.

این برنامه با چند هدف عمده صورت می‌پذیرد: 1- تنوع دادن به ساختار صادرات فنلاند 2- کمک به گسترش درآمد ناشی از صادرات 3- ایجاد اشتغال و غلبه برمحدودیت بازارهای داخلی.

در اجرای این اهداف دو موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد؛

نخست، تقویت واسطه‌گرها (کارگزاران، مدیران و …) به‌منظور تقویت موقعیت چانه‌زنی ضعیف شرکت‌های تولیدی کوچک، در بازارهای بین‌المللی؛

دوم، تلاش جهت تضمین این نکته که کپی‌رایت و حقوق وابسته به آن، تنها برای شرکت‌های مرجع و سازنده محصول یا خدمات باقی خواهد ماند. در عمل حمایت دولت بیشتر شامل آن مراحلی است که در آن، محصول یا خدمات به بازار وارد می‌شوند؛ از جمله بسته‌بندی، بازاریابی، برندسازی و شبکه‌سازی.

به نظر می‌آید دولت این چهار مرحله را به‌عنوان تنگناهای مهم و اثرگذار در صادرات محصولات فرهنگی تشخیص داده است.

سه وزارتخانه آموزش و فرهنگ، اشتغال و اقتصاد و امور خارجه در اجرای این مراحل نقش مهمی دارند. دیگر آژانس‌های دولتی مهم و کلیدی در این زمینه، آژانس تأمین بودجه فنلاند در حوزه تکنولوژی و خلاقیت، آژانس دولتی توسعه صادرات (Finpro) و مراکز توسعه اقتصادی، حمل‌ونقل و محیط‌زیست هستند.

در اجرای این برنامه‌ها، هیچ‌گونه اولویتِ بخشی و جغرافیایی وجود ندارد، زیرا که محصولات و خدمات موفق امکان دارد از دیگر بخش‌های فرهنگی برآمده باشد و این موضوع بر عهده شرکت‌ها و تولیدکنندگان خواهد بود تا تشخیص دهند که امیدوار کننده‌ترین بازار جهت فعالیت کدام است.

در این راستا، وزارت آموزش و فرهنگ فنلاند به‌عنوان مهم‌ترین متولی برنامه ترویج صادرات فرهنگی، چهار نوع طرح حمایتی را در دستور کار خود قرار داده است:

• 1-حمایت از پروژه‌های پیشگام در حوزه‌ی صادرات محصولات فرهنگی از قبیل بازاریابی و برندسازی. حمایت از پروژه‌های صادراتی به چین و آسیا که بسیار شبیه پروژه‌های قبلی است اما مختص چین و آسیا.
• 2-حمایت از توسعه طرح‌های صادراتی باهدف تسهیل در انجام پروژه‌هایی با ایده‌های جاه‌طلبانه و بلندپروازانه
• 3-حمایت از صادرات انواع تئاتر و نمایش به جشنواره Edinburgh Fringe. این فستیوال، بزرگ‌ترین رویداد هنری در جهان است و همه ساله در ماه اوت به مدت سه هفته در پایتخت اسکاتلند برگزار می‌گردد. شرکت در چنین جشنواره معتبری موجب افزایش ارتباطات بین‌المللی خواهد شد و فروش نمایشنامه‌ها به خریداران بین‌المللی را در پی خواهد داشت. در این برنامه، صورت ویژه‌ای از حمایت از حوزه تئاتر انجام می‌گیرد.

وزارتخانه آموزش و فرهنگ فنلاند، هنگام بررسی و ارزیابی پیشنهادها و ابتکارات متقاضیان شرکت در این جشنواره، از گروه‌های متخصص بهره می‌برد. مهم‌ترین سنجه‌ها جهت ارزیابی اعتبار پیشنهادها از این قبیل‌اند: ظرفیت‌های بازار و شبکه‌های موجود، امکان‌سنجی طرح‌های تأمین مالی، ارزیابی پتانسیل پروژه‌ها در حوزه تولید درآمد حاصل از صادرات و ایجاد فرصت‌های شغلی. بعلاوه تفاوت‌ میان بخش‌های مختلف در ارزیابی‌ها نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.

برنامه‌ حمایت از صادرات فرهنگی فنلاند، افزایش قابل‌ملاحظه منابع صادراتی این کشور را در پی خواهد داشت. این‌گونه حمایت‌ها موجب خواهد شد شرکت‌ها جهت کنترل و هدایت فعالیت‌های صادراتی فرهنگی، بیشتر و بیشتر ترغیب گردند. چنین حمایت‌هایی فنلاندی‌ها را به حضور بیشتر و منظم‌تر در فستیوال‌های مهم و نیز نمایشگاه‌های تجاری ترغیب خواهد کرد و در ادامه به رشد مداوم آمارِ قراردادها خواهد انجامید. چنین طرح‌های حمایتی، گسترش ابزارها و امکانات عمومی را به دنبال دارد و همین موضوع خود، شکل‌های جدید حمایتی را پدید خواهد آورد؛ از قبیل حمایت از هنرمندان جهت حضور در بازارهایی که در آن‌ها محصولی را عرضه کرده‌اند و نیز حمایت در حوزه ترجمه فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی.

وزارت اشتغال و اقتصاد فنلاند، به‌واسطه حمایت از ابتکارات شرکت‌ها در حوزه همکاری‌های صادراتی، از بخش‌های فرهنگی و خلاقانه حمایت و پشتیبانی می‌کند. شرکت در نمایشگاه‌های تجاری یکی از مشارکت‌های معمول آن به شمار می‌رود.

هرچند وزارت امور خارجه فنلاند، در قالب یک حکم کلی، امکان حمایت مالی را از برنامه‌های صادرات فرهنگی ندارد، اما تمام توان خود را جهت کمک در حوزه خدمات اعتباری و منزلتی بکار می‌گیرد. وزارت خارجه‌ این کشور از طریق برقراری ارتباط با سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های خارج از کشور، به تسهیل امور صادراتی می‌پردازد. به­علاوه این نهاد قادر است، به ابتکار سازمان‌ها و شرکت‌های فرهنگی و خلاق، از متخصصان و رسانه‌های بین‌المللی به جهت حضور در فنلاند دعوت نماید.

وزارتخانه‌های آموزش و فرهنگ و اشتغال و اقتصاد نیز از آژانس‌های کلیدی فرهنگی و خلاق پشتیبانی می‌نمایند.

همچنین مرکز ترویج هنر فنلاند به پروژه‌های بین‌المللی و آن دسته از تبادلات فرهنگی که جنبه صادراتی نیافته‌اند یارانه اعطا می‌کند.