روند توسعه دنیاهای مجازی چگونه بود؟

به گزارش فنافر، اگر روند توسعه دنیاهای مجازی را بررسی کنیم، با سه مرحله تطور مواجه خواهیم شد که در ادامه ویژگی‏های این مراحل ارائه شده است.

دنیاهای مجازی نسل اول:

یک محیط مجازی چند کاربره بلادرنگ(Real Time) که کاربران امکان ایجاد تغییر در آن را ندارند. بیشتر کاربران این نسل دنیاهای مجازی،‌کودکان و نوجوانان بودند. تعداد کاربران این دنیاها تا یک میلیارد کاربر ثبت‌شده و 250 میلیون کاربر فعال رسیده است. شیوه نمایش این محیط به‌صورت 2.5 بعدی از طریق مرورگر است. نمونه‌های این دنیاهای مجازی را می‌توان Club Penguin, Moshi Monsters, Neopets, Habbo نام برد. از ویژگی‌های عمده این دنیاهای مجازی این است که قبل از به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی در حال شبکه‌سازی اجتماعی بودند. همچنین برای کاربران امکان تعاملات همزمان وجود داشت. این دنیاها دو نوع تجربه متفاوت برای کاربرانشان فراهم می‌کنند:

1. استفاده به‌عنوان توسعه‌ای بر هویت زندگی واقعی
2. استفاده به‌عنوان جایگزین هویت زندگی واقعی.

دنیاهای مجازی نسل دوم:

 یک دنیای مجازی که به کاربران امکان خلق و تغییر محیطشان را می‌دهد. در این نسل دنیاهای مجازی، محتوای تولیدشده توسط کاربران نقشی اساسی در توسعه کاربردها بازی می‌کند. تاکنون بیش از 1.3 میلیارد کاربر ثبت‌شده در این دنیاها وجود دارد که بیش از 350 میلیون آن کاربر فعال هستند. شیوه نمایش دنیا ترکیبی از محیط 2.5 و 3 بعدی است و ترکیب نمای اول‌شخص و سوم شخص است. نمونه‌های این دنیاها را می‌توان Second Life، Stardoll، Minecraft، Roblox و … نام برد. سندباکس‏های مجازی پلتفرم لازم برای خلاقیت، رشد و توسعه فردی کاربران را فراهم می‏کنند (به‌عنوان نمونه اشتراک‌گذاری ساخته‌ها در یوتیوب). علت محبوبیت نسل دوم دنیاهای مجازی در محتوای تولیدشده توسط کاربران، (UGC)، است. کاربران به توانایی خلق و اشتراک علاقه زیادی دارند. سه سطح عمده محتوا توسط کاربران ایجاد می‌شود:

• سطح 1، آواتار: کاربر آواتار خود را شخصی‌سازی می‌کند.
• سطح 2، اشیا: کاربر اشیا کوچک و بزرگ جدید درست می‌کند.
• سطح 3، محیط: کاربران محیط مجازی پیرامون خود را شخصی‌سازی می‌کنند.

دنیای مجازی نسل سوم:

دنیای مجازی‌ای است که در واقعیت مجازی تجربه می‌شود. این دنیاهای مجازی سه رکن اصلی دارند:

1. واقعیت مجازی اجتماعی (یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث شد فیس‌بوک فناوری واقعیت مجازی اوکولوس را خریداری کند).
2. فضاهای تولید شده توسط کاربران.
3. واقعیت مجازی.

این نوع دنیاهای مجازی پس از ایجاد

هدست‏های واقعیت مجازی مطرح‌شده‌اند و علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های نسل یک و دو، حضور بیشتری را برای کاربر فراهم می‌کند. دو عامل به عنوان محرک اصلی برای پذیرش دنیاهای مجازی نسل سوم مطرح است، حضور و خودبیانگری:

حضور :

دنیای مجازی چقدر برای کاربر واقعی جلوه می‌کند؟ هرچقدر کاربر بیشتر احساس واقعیت کند، زمان بیشتری در دنیای مجازی سپری خواهد کرد. در واقع عامل »حضور« به این موضع می‏پردازد که آیا این احساس برای کاربران ایجاد می‌شود که درون محیط هستند یا از راه دور در حال کنترل کردن آن هستند؟ حضور یک قید احساسی و تجربی است.

خودبیانگری:

کاربر چطور میتواند خودش، عقاید،‌احساسات و شرایطش را در دنیای مجازی تشریح کند؟ خودبیانگری از دو روش اعمال می‏شود:

• محتوای تولیدشده توسط کاربران برای خودش یا سایرین
• ارتباطات همزمان با سایر کاربران

در واقع خودبیانگری نوعی احساس مالکیت و معاونت ایجاد می‌کند. در نمودار صفحه قبل به مقایسه شاخص‌های مفاهیم خودبیانگری و حضور در برخی شبکه‌های اجتماعی پرداخته‌شده است.

جمع بندی

همانطور که گفته شد، دنیاهای مجازی تا کنون روند رشد آرامی را سپری کردهاند و پیش بینی میشود در آینده، با توجه به پیشرفت فناوریهای تاثیرگذار در این حوزه، از وسعت بیشتری برخوردار شوند. این روند همچنان ادامه دارد و روزبه‌روز اجزای پازل موردنیاز برای تکمیل یک دنیای مجازی کامل که نمونه‌اش را در فیلم‏ها دیده‏ایم فراهم می‌شوند. فرهنگ، گردشگری، تجارت، تبلیغات، مذهب و بسیاری از حوزه‌های دیگر می‌توانند تحول شگرفی را با زیرساخت دنیاهای مجازی تجربه کنند. این تحول می‌تواند هم جنبه‌های مثبت داشته باشد و بتواند فرصت‏های سازنده‏ای را در اختیار جوامع قرار دهد؛ و هم جنبه‌های منفی که درصورتی‌که برنامه‌ریزی منظم، منسجم و آگاهانه برای تعامل با این دنیاها وجود نداشته باشد، دچار آسیب‏های آن خواهیم شد. در واقع دنیاهای مجازی میتوانند حتی در قالب تهدیدی نو، در جامعه مطرح شوند. سوءاستفاده‌های غیراخلاقی، ترویج فرهنگهای بیگانه، افزایش خشونت‏ها، بی‌بندوباری، تاثیرات عمیق فرهنگی و …از جمله آسیبهای آن است در صورت داشتن آمادگی آگاهانه برای استفاده اثربخش از این زیرساخت قدرتمند می‌تواند زمینه بسیار مناسبی را برای ارزش‌آفرینی در حوزه‌های گوناگون فراهم سازد. مخلص کلام آنکه دنیاهای مجازی، بخشی از زندگی آینده ما خواهند شد، همان‌طور که اینترنت و تلفن همراه و شبکه‏های اجتماعی، بخشی از زندگی امروز ما شده‌اند. دنیاهای مجازی‌ که قابلیت‌های فراوانی در خود دارند و به‌ طور قطع علاقه‌مندان بسیاری خواهند داشت. در کنار همه صحبت‌ها، از افزایش وابستگی ما به اینترنت هم نمی‌شود گذشت، از اینکه به زودی، دسترسی به اینترنت پرسرعت همراه

بسیار راحت خواهد بود، از اینکه جوامع شکل‌گرفته در فضای مجازی مخاطبین زیادی را به خود جلب کرده‌اند، از اینکه پای اینترنت دارد به همه‌جا حتی اشیا هم باز می‌شود، از اینکه ما به‌زودی اینترنت و ابزارهای هوشمند وابسته به آن را خواهیم پوشید، از اینکه هر روز وسیله‌ای جدید برای انتقال احساسات و حرکت‌ها اختراع می‌شود، از اینکه این روند لحظه‌به‌لحظه شدیدتر می‌شود.

با کنار هم قرار دادن این قطعات پازل به تصویری از زندگی آینده می‏رسیم که با زندگی‏های امروزی، تفاوت‏های برجسته آشکاری خواهند داشت. بدین ترتیب آیا سیستم آموزش به سبک امروز پاسخگو خواهد بود؟ آیا هنوز کارخانه‌های صنعتی یکی از مولدهای اصلی اقتصاد خواهند بود؟ آیا لازم است برای رفتن به محل کار از خانه خارج شد و به ساختمان فیزیکی محل کارمان برویم؟ آیا برای تماشای آبشار نیاگارا و حس خنکای آن باید تا قاره‌ای دیگر سفر کنیم؟ آیا باید برای خواندن کتاب موردعلاقه‌مان به کتاب‌فروشی یا کتابخانه سر بزنیم و کتاب فیزیکی را در دست گیریم؟ آیا برای شرکت در اجلاس سالانه مرتبط با حوزه فعالیتمان مرخصی یا مأموریت و سفر کردن لازم است؟ آیا برای مشاوره با پزشکمان لازم است در صف بیماران مطبش بنشینیم؟ آیا فرزندمان صبح به صبح کیف و کتاب برمی‌دارد و سر کلاس مدرسه و دانشگاه می‌نشیند؟ آیا  فیلم سینمایی تازه اکران شده را روی پرده‌های سینما می‌بینیم؟ به این ها و بسیاری سؤالات دیگر باید امروز بیاندیشیم. سبک زندگی در حال تغییر کلانی است که همه ابعاد زندگی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

به یقین دنیاهای مجازی باعث ایجاد نوعی پویایی خواهند شد که بر قدرت و توانایی افراد، سازمان‌ها، جوامع و ملت‌ها تأثیرات شگفتی دارد. این دنیاها می‌توانند به مرکز تجارت، ‌بازرگانی و کسب کار تبدیل شوند؛ چه آنکه هم‌اکنون تجارت اقلام مجازی تولید شده در زندگی دوم به سطح درآمدی تقریباً 7 میلیون دلار امریکا در ماه رسیده است. آموزش‌ها متحول خواهند شد به‌گونه‌ای که به‌راحتی و با کمترین هزینه می‌توانیم دوره‌های عملی خلبانی را سپری کنیم! معلولین و بیماران می‌توانند لذت یک زندگی کامل را تجربه کنند و هزاران تحول چشمگیر دیگر در زندگی پیش خواهند آمد. تحولاتی که برای ما شبیه تصور صحبت کردن با دوردست‌ها بدون فریاد زدن برای مردمان عصر قبل از اختراع تلفن است. به‌هرحال دنیاهای مجازی خواهند آمد، چه ما آن‌ها را شناخته باشیم چه نه؛ چه با دیدگاه‌های ما همخوانی داشته باشند یا نه؛ چه ما حواسمان به آن‌ها باشد یا نباشد؛ و هزاران چه و چه دیگر که پاسخ همه آن‌ها همین است: دنیاهای مجازی با همه قابلیت‌هایی که دارند خواهند آمد و چه بهتر که با شناخت و آمادگی بتوانیم از ظرفیت‌های فراوانی که دارند بهره مناسب ببریم، در غیر این صورت باید منتظر تهدیدهای پیچیده و جدید آن باشیم.