تلنگری که لیلا زد!

شهریور ۲۰, ۱۳۹۵ نظر بدهید

به گزارش فناوری فرهنگی، بازی «لیلا و سایه‌های جنگ» (Liyla and The Shadows of War) یک بازی بسیار بسیار متفاوت است. این بازی که توسط یک بازی‌ساز فلسطینی به نام رشید ابو عیده (Rasheed Abueideh) ساخته شده است، گرافیکی ساده ولی زیبا دارد و به دو زبان عربی و انگلیسی قابل‌استفاده است. ازجمله بازی‌های این سبک شاید بتوان به بازی لیمبو (LIMBO)، سیاره عجیب و غریب (Odd Planet)، ایگناتیوس (Ignatius) و حتی فرار نینجای سایه (Shadow Ninja Run) اشاره کرد.

در شروع بازی متنی برایتان نمایش داده می‌شود و اشاره می‌کند داستان این بازی بر اساس واقعیت است. مردی که در شهری جنگ‌زده و فضایی تاریک به دنبال همسر و دختر خود می‌رود تا آن‌ها را با خود به مکان امنی ببرد. فضای بازی غم‌آلود است و مادر داستان در همان ابتدای بازی کشته می‌شود و پایان بازی نیز با مرگ دختربچه همراه است.

این بازی چیزی کاملاً متفاوت از بازی‌هایی است که تاکنون دیده‌اید. درواقع باید اعتراف کرد که این بازی روش نوینی برای بیان یک واقعیت تاریخی است. این بازی مخاطب را با خود همراه می‌کند تا با لمس فضای غم‌انگیز بازی و حس رنج و حزن ناشی از کشته شدن زنان و کودکان بی‌گناه، دریچه‌ای بر واقعیات تلخ جهان امروز به رویش بگشاید. پس می‌توان گفت در اینجا با یک نمونه‌ی واقعی و واضح از انتقال مفاهیم به‌وسیله‌ی بازی مواجه هستیم.

اگر نگاهی به نظرات مخاطبان در صفحه‌ی این بازی در Google Play بیندازید با نظرات کاملاً متفاوتی مواجه می‌شوید. برای نمونه پنج نظر از کاربران غیر عرب را انتخاب کرده و قسمتی از نظراتشان را ارائه می‌دهیم.

هریسون رز: چطور به چنین چیزی بازی می‌گویید؟ یک بازی 10 دقیقه‌ای با معماهای ساده و انیمیشن بی‌کیفیت. این تنها روشی برای معرفی اسرائیل به‌عنوان یک جنایتکار است.

لیکا رین: خدا را شکر که این فقط یک بازی بود و من پس از هر بار کشته شدن، تنها با لمس کلیدی بر روی صفحه‌ی گوشی، به بازی برگردانده می‌شدم و می‌توانستم راه دیگری را انتخاب کنم. ما خیلی خوش‌شانس هستیم که در چنین کابوسی زندگی نمی‌کنیم.

پیتر فالن: داستان غم‌انگیز است و پایان دل‌خراشی دارد، به‌نحوی‌که من پس از پایان بازی کاملاً افسرده شدم. ولی از بازی کردنش ناراضی نیستم.

ناتایل کلرک: بازی ساده ولی بسیار خوش‌ساخت است. کار بسیار خوبی برای نشان دادن فجایع جنگ و بازگو کردن حقایق ناشنیده‌ای از جنگ غزه است.

مایکل البویم: گرافیک بد، ساخت بد، صداگذاری بد، معماهای بد، و حتی فیزیک بد! چطور شخصی این‌قدر بلند می‌پرد؟! خیلی کوتاه و ساده. اساساً یک انیمیشن تعاملی است. امتیازهایی که گرفته تنها به دلیل رویکرد سیاسی است و نظرات صادقانه‌ای داده نشده است. تنها معترضین سیاسی هستند که از بازی به‌عنوان ابزاری برای بیان جنگ غزه استفاده می‌کنند. به‌عنوان یک اسرائیلی اصلاً غافلگیر نشدم و به‌عنوان یک بازی کن، خیلی عصبی شدم.
اما اگر بخواهیم نقد منصفانه‌ای ارائه دهیم، باید بگوییم بازی «لیلا و سایه‌های جنگ» دارای موسیقی بسیار خوب، گرافیک خوب و متناسب با فضای جنگ و البته ساخت قابل قبولی است. اگرچه داستان‌پردازی نه‌چندان قوی و خط سیر کاملاً مستقیم و کوتاه آن آزاردهنده است. ولی نکته‌ی حائز اهمیت این است که سازنده به هدف خود، که ایجاد یک جنجال رسانه‌ای و سایبری است دست‌یافت و حقایقی از جنگ را که پنهان از چشمان بسیاری بود، آشکار کرد. با این اوصاف، اگر این بازی را «بازی» ننامیم و آن را بیشتر یک «انیمیشن تعاملی» با خط سیری کوتاه و ساده معرفی کنیم که بیشتر به هدف و مقصد می‌پردازد تا داستان‌پردازی، بیشتر راضی می‌شویم. قطعاً بازی می‌توانست بسیار قوی‌تر عمل کند و هدف سازنده به این زودی و سادگی فاش نشود. به‌عبارت‌دیگر، سازنده می‌توانست بازی را طولانی‌تر روایت کند و در بین اتفاقات برگرفته از واقعیتِ بازی داستان‌پردازی بیشتری به‌کاربرده و حجم و پیچیدگی بازی را بیشتر کند. معماهای پیچیده‌تر و حجیم‌تر می‌تواند ذهن مخاطب را بیشتر درگیر کرده و مانع از کشف سریع داستان بازی و هدف سازنده شود. با کمی دقت در بازی‌های پرطرفداری مانند «شاهزاده‌ی ایرانی»، «شیطان هم می‌گرید»، «جنگ قبایل»، «کیش یک قاتل» و غیره، می‌توان دریافت که هدف سازنده و وقایع و مفاهیمی که در پسِ بازی به مخاطب منتقل می‌شود، تقریباً پنهان‌ترین لایه‌ی بازی است و کمتر مخاطبی در حین بازی به آن‌ها توجه می‌کند.

در هر حال «لیلا و سایه‌های جنگ» حرکتی انقلابی و اثرگذار است که می‌تواند شروعی برای ورود به عرصه‌ی بازی‌های هدفمند باشد. باید گفت چیزی که در مورد این بازی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند گرافیک، ساختار، موزیک یا انیمیشن آن نیست، بلکه هدف‌گذاری در ساخت آن است، چیزی که در کشور ما به‌قدری نسبت به آن بی‌توجه هستیم که به نظر نمی‌رسد به‌اندازه‌ی رشید ابو عیده انگیزه‌ی ساخت یک بازی با هدفی استراتژیک را داشته باشیم. بازی «لیلا و سایه‌های جنگ» در گوگل پلی بیش از 8300 نظر دریافت کرده که مجموع این نظرات امتیاز 8/4 از 5 را برایش به همراه داشته است و این در حالی است که بیش از 7700 نفر نمره 5 از 5 را به بازی داده‌اند. اگرچه به نظر برخی این رای بیشتر یک رای سیاسی است، ولی عملاً هدف سازنده نیز چیزی غیر از این نبود. درواقع حرف و حدیث‌هایی که درباره‌ی سیاسی بودن بازی در سایت‌ها به راه افتاد عملاً عده‌ی زیادی از همسنگران و حتی مخالفان را ترغیب به امتحان این بازی و اظهار نظر و رای دادن کرد.
اپل نیز در ابتدا از انتشار این بازی با توجیه مضمون سیاسی این بازی با بیان اینکه «ما اپلیکیشن شما را مناسب دسته‌بندی بازی‌ها نمی‌دانیم» جلوگیری کرده بود. اما در نهایت ابوعیده اعلام کرد که اپل در تصمیم خود تجدیدنظر کرده است و «لیلا و سایه‌های جنگ» را به عنوان یک بازی منتشر خواهد کرد. نامزدی برای جوایز متعدد در کنفرانس‌های بازی به ابوعیده کمک کرد و آشکار ساخت که لیلا یک بازی است که تنها ممکن است دارای روایتی باشد که خوشایند همه نیست.
شاید جالب باشد که بدانید «لیلا و سایه‌های جنگ» اولین بازی با موضوع واقعیات جنگ نیست. جنگ بین بوسنی و هرزه‌گوین و صرب‌ها که حدود 3 سال و 10 ماه طول کشید، به عنوان یک حادثه‌ی تاریخی موضوع ساخت بازی This War of Mine توسط استودیوی لهستانی 11 bits شده است. نسخه آندرویدی این بازی که در گوگل پلی با بیش از 8300 رای نمره‌ی 6/4 را بدست آورده یک بازی غیر رایگان است و البته در فروشگاه اپل نیز وجود دارد. بازی مذکور در سه پلتفرم PC ،Android و iOS منتشر شده است و طبق اعلامیه سازندگان، بازی This War of Mine موفق شد تنها در عرض دو روز، هزینه های ساخت خود را بازگرداند.

بنابراین ساخت بازی‌هایی مبتنی بر حوادث حقیقی و تاریخی مطلبی خیلی دور از ذهن نیست چه بسا مثال‌های متعددی نیز برای آن یافت می‌شود. حال باید پرسید چرا در این بین چندان خبری از بازی‌های مبتنی بر حوادث تاریخی و حماسی ایران نیست؟ در شرایطی که حوادثی پر از جذابیت‌های حماسی و حتی حوادث دل‌خراشی مانند جنگ و کشتار ناعادلانه‌ی بی‌گناهان حقایقی هستند که مغفول واقع شده‌اند. بی‌شک ایران نیز می‌تواند به‌وسیله‌ی ساخت بازی‌هایی با داستان‌پردازی قوی و گرافیک خوب و مبتنی بر حوادث حقیقی و تاریخی، علاوه بر انتشار حقایق و ایجاد یک موج رسانه‌ای و خبری، سهمی در تولید بازی‌های هدفمند داشته باشد و همچنین گوشه‌ای از صنعت بازار بازی‌سازی را نیز بدست گیرد. ما بازی ابو عیده را نه به عنوان یک شاهکار، ولی به عنوان یک شروع مهم و یک تلنگر برای بازی‌سازان وطنی در ساخت بازی‌های هدفمند تقدیر می‌کنیم.

**جلال جلالی

پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق

تلنگری که لیلا زد!

منابع:

مطالب مرتبط

جوابی بنویسید جواب را باطل کن