به گزارش فناوری فرهنگی، بیش از دو دهه است که زندگی ما ایرانیان شاهد حضور روزافزون میهمان خوانده / ناخوانده ای به نام فضای_مجازی شده که با بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و بر بستر اینترنت در کشورمان جا خوش کرده است.
توجه جدی نهادهای علمی و پژوهشی کشورمان به عرصه اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات (اخفا) متاسفانه با تاخیری چند ساله اتفاق افتاد و مشاهده خروجی مکتوب و غیرمکتوب این مراکز نشان دهنده آن است که در این زمینه هنوز تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله ای فراوان وجود دارد. به رغم تاثیرگذاری فضای مجازی بر شکل گیری فضائل و رذائل اخلاقی، میزان استقبال از این فضا در کشورمان در طی سال های گذشته نشان گر آن است که شهروندان برای حضور در آن منتظر تحقیقات اخلاق پژوهان در این زمینه نمی مانند.
همه افراد و نهادهایی که نسبت به سلامت اخلاقی شهروندان کشورمان دغدغه و مسوولیت دارند از هم اکنون بایستی آینده_پژوهی درباب این موضوع را مورد بررسی و تامل جدی و در دستور کار خود قرار دهند. چرا که فاوا توقف نمی کند، اجازه نمی گیرد، منتظر نمی ماند، ممانعت پذیر نیست، و در هر صورت تاثیرات اخلاقی مثبت و منفی خود را تداوم خواهد بخشید.
دسترسی کاربران فضای مجازی به محتوای متکثری درباره باورها و رفتارهای اخلاقی دیگران، متمایز از باورها و رفتارهایی که اخلاق سنتی در جامعه ای چون ایران برای او تعریف کرده است، امروزه موجب شده، و در آینده با شدت و حدت بیشتری موجب دست یابی به نگاه های متنوع و متکثری از اخلاق خواهد شد و کاربران را با تعریف های جدید از مفاهیم و مسائل اخلاقی، یا با مصادیقی جدید از فضائل و رذائل اخلاقی مواجه خواهد کرد که لزوما شبیه آنچه در اخلاق سنتی بیان شده است نخواهد بود.
آن دسته از نظریه های اخلاق سنتی که مثلا قراردادگرا باشند طبیعتا در مواجهه با تغییر و تحولات اخلاقی ناشی از فضای مجازی از انعطاف و تطابق پذیری بیشتری برخوردارند، تا اخلاق دینی که برای حفظ هویت و جلوگیری از مخدوش شدن مرزهای هویتی اش باید انطباق اش با منابع دینی را نیز حفظ کند. به عنوان مثال، امروزه در برخی جوامع تلاش های زیادی برای دفاع اخلاقی وقانونی از رفتارها و روابط غیرمتعارف جنسی می شود. در کشور ما به رغم منع اخلاقی، شرعی و قانونی این موارد، برخی افراد در فضای مجازی این گونه رفتارها را تبلیغ می کنند که خود حاکی از تغییر نگرش اخلاقی آنان به این موضوعات است. روشن است که اخلاق دینی نمی تواند با این نظریه ها و دیدگاه ها موافق باشد. از این رو بر اخلاق اندیشان و اخلاق پژوهان مدافع اخلاق دینی لازم است که از هم اکنون برای چالش هایی از این دست چاره اندیشی کرده و پاسخ های لازم را فراهم نمایند.
منبع: فانوس
پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
