فکر می کنید هر ایمیل و پیامک چقدر هوا را آلوده می کند؟

سازمان بهره‌وری انرژی‌های ارتباطی (CEET) اعلام کرده است صنعت جهانی ارتباطات و فناوری اطلاعات که سرورهای اینترنتی و مراکز ارائه‌دهنده خدمات پردازش ابری را تحت پوشش قرار می‌دهد، هر سال به طور میانگین 830 میلیون تن دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند.

دی‌اکسیدکربن یکی از نخستین انواع گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود که طی چند سال اخیر باعث افزایش میانگین دمای کره زمین شده است. این گاز که با نام CO2 هم شناخته می‌شود به صورت طبیعی در جو زمین موجود است و البته میزان آلایندگی آن با میزان فعالیت‌های کاربران جهانی ارتباط مستقیم دارد و به عبارت دیگر هرچه فعالیت‌های صنعتی روی کره زمین بیشتر می‌شود، تولید دی‌اکسیدکربن هم افزایش می یابد. محققان در بررسی جدید خود به این نتیجه رسیده‌اند که تا سال 2020 میلادی حجم دی‌اکسیدکربن تولید شده توسط صنعت جهانی ICT دوبرابر می‌شود که این موضوع کره زمین را به صورت جدی تهدید می‌کند و باید فکری به حال آن کرد.

ردپای مخرب فناوری
بسیاری از فعالیت‌های روزمره ما با وجودی که به نظر نمی‌رسد هیچ تهدیدی برای محیط زیست ایجاد ‌کند، گاه بسیار خطرناک بوده و اثرات جبران‌ناپذیری برجا می‌گذارد. بررسی‌های جدید نشان داده است بخش اعظم فعالیت‌های روزمره ما می‌توانند در تولید دی‌اکسیدکربن مؤثر باشند و تغییرات جوی در کره زمین را باعث شوند به عبارت دیگر، بدون آنکه متوجه باشیم هر روز به تولید و انتشار هرچه بیشتر CO2 کمک می‌کنیم. همه افراد بخوبی می‌دانند که فعالیت‌هایی مانند استفاده از خودروها، استفاده از اجاق گاز یا روشن کردن لامپ می‌تواند به نوعی با انتشار دی‌اکسیدکربن در ارتباط باشد ولی بد نیست بدانید حتی ارسال یک پیامک کوتاه یا باز کردن در بطری هم در این زمینه مؤثر است.

بر اساس بررسی‌های جدیدی که محققان انجام داده‌اند مشخص شد ارسال یک پست الکترونیکی کوتاه حدود 4 گرم گاز CO2 وارد هوا می‌کند. به همین ترتیب اگر یک کاربر به طور میانگین در طول روز 65 پست الکترونیکی کوتاه بفرستد، دی‌اکسیدکربن تولید شده ناشی از آن با حرکت یک اتومبیل در شهر به فاصله یک کیلومتر برابری می‌کند. توجه داشته باشید که گازهای گلخانه‌ای در حجم وسیع توسط رایانه‌ها، سرورها و روترها تولید می‌شود که البته هرگز به آنها توجه‌ جدی نداشته و نداریم.

اگر هم در پست الکترونیکی،یک فایل حجیم ضمیمه شده باشد، برای ارسال آن 50 گرم گاز سمی CO2 تولید خواهد شد و بر این اساس می‌توان محاسبه کرد که ارسال پنج پست الکترونیکی با این حجم، معادل سوزاندن 120 گرم زغال، دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند. پست‌های الکترونیکی ناخواسته یا هرزنامه‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و حتی اگر آنها را باز نکنید بازهم اثر مخرب خود را برجا می‌گذارند. هر پست الکترونیکی، ناخواسته معادل 0.30 گرم دی‌اکسیدکربن را وارد هوا می‌کند. حجم دی‌اکسیدکربن تولید شده از هرزنامه‌ها در طول یک سال بسیار زیاد است و می‌توان گفت این حجم معادل میزان دی اکسید کربنی است که 3.1 میلیون دستگاه خودروی شهری در طول یک سال از سوزاندن 7.6 میلیارد لیتر بنزین تولید می‌کنند.

با این توضیحات باید برای انجام هر فعالیت در دنیای فناوری دقت بیشتری کرد. جست‌وجوی یک کلیدواژه در سایت اینترنتی گوگل از طریق یک دستگاه لپ‌تاپ کم‌مصرف، 0.2 گرم CO2 وارد هوا می‌کند و اگر همین جست‌وجو به کمک یک رایانه رومیزی انجام شود، حجم دی‌اکسیدکربن تولید شده به 4.5 گرم می‌رسد. این فرآیند برای پیام‌های موبایلی نوشتاری هم محاسبه شده است و به گفته محققان به‌ازای هر پیامکی که می‌فرستیم 0.014 گرم دی‌اکسیدکربن وارد هوا می‌شود.

اثرات زیانبار صنعتی
صنعت جهانی ارتباطات و فناوری اطلاعات در طول یک سال به طور میانگین 830 میلیون تن گاز CO2 تولید می‌کند که این رقم 2 درصد از کل دی‌اکسیدکربن منتشر شده در طول یک سال را شامل می‌شود. اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) وابسته به سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که تا پایان دهه جاری صنعت جهانی ICT بین 2 تا 2.5 درصد از حجم سالانه دی‌اکسیدکربن را به خود اختصاص می‌دهد که 40درصد آن را رایانه‌های شخصی و مانیتورها تولید می‌کنند، 23 درصد آن به مراکز داده اختصاص می‌یابد و سیستم‌های مخابراتی و ارتباطات موبایلی نیز عامل تولید 24درصد از این گاز مخرب خواهند بود.

نگرانی دانشمندان از انتشار CO2 در اثر فعالیت‌های فناورانه، از این هم فراتر رفته است. اتحادیه جهانی مخابرات به این نتیجه رسیده است که طی 12 سال آینده، کارخانه‌ها و رایانه‌های شخصی دو برابر بیشتر از امروز دی‌اکسیدکربن تولید می‌کنند و هرچه دنیای پیرامون ما دیجیتالی‌تر می‌شود، این حجم هم افزایش می‌یابد. پیش‌بینی شده است در سال 2020 میلادی، میزان تولید دی‌اکسیدکربن ناشی از دستگاه‌های موبایلی فعال در سراسر جهان سه برابر افزایش یابد که بخش اعظم آن هم به دلیل مصرف بیش از اندازه سیلیکون و فلزات نادر است.
ولی دلیل اصلی آلایندگی صنعت جهانی فناوری و تأثیرات مخرب آن بر جو کره زمین به مراکز داده مربوط می‌شود که سرعت انتشار دی‌اکسیدکربن توسط آن بیش از دیگر بخش‌ها محاسبه شده است. بر اساس آخرین بررسی‌ها پیش‌بینی شده است که بین سال‌های 2002 تا 2020 میلادی، میزان انتشار CO2 ناشی از فعالیت مراکز داده در کره زمین پنج برابر افزایش می‌یابد. زیرا در این دوره سازمان‌ها بیش از هر زمان دیگر سراغ مراکز داده می‌روند و سرورها به یکی از ارکان اصلی برای پاسخگویی به نیاز شرکت‌های خصوصی و دولتی تبدیل می‌شوند.

روزنه‌های امید
اگرچه صنعت جهانی فناوری به میزان قابل ملاحظه‌ای بر آلوده کردن هوا تأثیر می‌گذارد، ولی نگرانی دانشمندان طی سال‌های اخیر باعث شده است استفاده از سوخت‌های فسیلی در کارخانه‌های تولیدکننده تجهیزات الکترونیکی به حداقل برسد و چشم‌انداز بهتری پیش‌رو باشد. محققان پیش‌بینی کرده‌اند که در سال 2020 میلادی، تجهیزات و دستگاه‌های مرتبط با صنعت جهانی فناوری بتوانند میزان انتشار دی‌اکسیدکربن در هوا را تا 15 درصد کاهش دهند که این رقم بیشتر از خروجی گاز CO2 توسط این صنعت محاسبه می‌شود.

ساخت کارخانه‌های سبز مبتنی بر منابع سوختی تجدیدشدنی از جمله اهدافی است که این روزها مورد توجه قرار می‌گیرد و به عنوان مثال، شرکت اپل پیش‌بینی کرده است طی یک دهه آتی 100 درصد انرژی مورد نیاز خود را از منابع تجدیدشدنی تأمین کند. محصولات و تجهیزات ساخته شده در حوزه فناوری بتوانند بر صنایع مختلف از جمله خودروسازی، کشتیرانی، حمل‌ونقل هوایی، ساخت و ساز و… تأثیر بگذارد و به همین خاطر کاهش آلایندگی ICT می‌تواند بهبود شرایط دیگر صنایع را هم باعث شود. مرکز تحقیقاتی McKinsey پیش‌بینی کرده است که با این رویه، صنعت فناوری تا سال 2020 میلادی می‌تواند با کاهش وابستگی به منابع سوختی، 363 میلیون یورو در هزینه‌های منطقه اروپا صرفه‌جویی کند و 4.5 گیگاتن از حجم دی‌اکسیدکربن منتشر شده در هوا را بکاهد. با وجود این در اختیار گرفتن راهکار مناسب از مهم‌ترین اتفاقاتی محسوب می‌شود که می‌تواند کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن ناشی از فعالیت‌های فناورانه را باعث شود.

منبع: نیک صالحی