چه کسانی از اعلام آمار فروش متضرر می‌شوند؟

به گزارش فناوری فرهنگی، اعلام آمار فروش محصولات فرهنگی و هنری واقعا به چه دردی می‌خورد و چه بهره‌هایی می‌توان از آن برد؟.سرمایه‌‌گذاران معمولا ترجیح می‌دهند با کمترین میزان ریسک، حوزه سرمایه‌گذاری خودشان را انتخاب کنند و فقدان آمار شفاف در یک حوزه به طور مشخص ریسک سرمایه‌گذاری در آن را نیز بالا می‌برد.

همیشه پیگیری‌های بسیار زیاد از سوی فعالان یک عرصه لازم است تا اعلام آمار فروش آثار و اجراهای هنری در ایران صورت بگیرد و از سوی دیگر مبحث هنر در ایران و بحث اقتصاد آن نیز چندان جایگاهی ندارد درنتیجه بحث اعلام شدن آمار فروش محصولات هنری نیز اصولا با دشواری‌های بسیار زیادی مواجه است. این آمار یا اصولا اعلام نمی‌شود یا با دقت بسیار کم اعلام می‌شود. در ادامه به ضرورت‌های اعلام آمار فروش محصولات هنری خواهیم پرداخت و آسیب‌های فقدان این آمار را مورد بررسی قرار می‌دهیم .همچنین در این گزارش به بررسی شیوه انتشار آمار در حوزه‌های مختلف هنری در ایران می‌پردازیم.

اعلام آمار فروش محصولات فرهنگی و هنری واقعا به چه دردی می‌خورد و چه بهره‌هایی می‌توان از آن برد؟ همواره این بحث مطرح می‌شود که مقوله هنر در ایران با کمبود بودجه مواجه است و باید سازمان‌های خصوصی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند اما وقتی آماری در کار نباشد، طبیعتا هیچ برآورد و تخمینی هم درباره سود و زیان محصولات فرهنگی نمی‌تواند وجود داشته باشد و به همین دلیل هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نمی‌شود، پولش را در فعالیتی سرمایه‌گذاری کند که هیچ تصویری از گردش مالی و میزان استقبال خریداران و مخاطبان از آن ندارد. سرمایه‌‌گذاران معمولا ترجیح می‌دهند با کمترین میزان ریسک، حوزه سرمایه‌گذاری خودشان را انتخاب کنند و فقدان آمار شفاف در یک حوزه به طور مشخص ریسک سرمایه‌گذاری در آن را نیز بالا می‌برد.

هم‌چنین اگر آماری اعلام نشود، چگونه باید مخاطب‌ شناسی انجام شود و چگونه می‌توانیم هنر را به میان مردم بیاوریم؟

آمار را چگونه اعلام می‌کنیم؟

ارائه محصولات هنری در ایران به دو شیوه انجام می‌شود؛ شیوه نخست ارائه آثار به‌صورت زنده و در مدت زمانی مشخص است؛ ارائه فیلم‌ها در سینما، اجرای تئاتر، کنسرت‌های موسیقی و… از این دسته هستند اما برخی محصولات فرهنگی و هنری فاصله‌ زمانی را میان ارائه و تهیه آن کالا تجربه می‌کنند؛ ارائه فیلم‌ها، سریال‌ها و تئاترها در شبکه نمایش خانگی، تولید آلبوم‌های موسیقی، انتشار کتاب و… نیز در دسته دوم قرار می‌گیرند.

ابتدا به بررسی گونه نخست آثار فرهنگی می‌پردازیم.

سینما و آماری منظم اما نادقیق

شاید بتوان سینما را تنها هنری در ایران دانست که آمار روزانه آن اعلام می‌شود. آمار فروش فیلم‌های سینمایی از طریق سایت‌های مختلف به صورت روزانه اعلام می‌شوند اما با این نوع از ارائه آمار تنها می‌توانیم نام فیلم و میزان فروش کلی آن را در آن بیابیم و هر هفته نیز آمار فروش فیلم‌های روی پرده با جزییاتی بیشتر هم‌چون تعداد سالن‌ها و تعداد روزهای اکران منتشر می‌شود و متاسفانه از این‌که با توجه به متفاوت بودن قیمت بلیت‌های سینما، چه تعداد مخاطب به تماشای این فیلم‌ها نشسته‌اند، در چه روزهایی میزان فروش فیلم‌ها بیشتر بوده است و…. اطلاعاتی در دست نیست.

دقت آمار؛ حلقه مفقوده حیاتی

یکی از نکاتی که در زمان اعلام آمار باید به آن توجه داشته باشیم، دقت آن است. یکی از نکاتی که در اعلام آمار فروش فیلم‌های سینمای جهان به‌خصوص سینمای هالیوود می‌بینیم این است که یک سایت مشخص وجود دارد که می‌توان آمار فروش روزانه آثار را به تفکیک در آن‌ها دید و هر لحظه این آمار در دسترس است. البته سینمای هالیوود از این فراتر رفته است و آماری عجیب و غریب ارائه می‌دهد. هر از چندگاهی آمار اعلام شده به تفکیک جنسیت، سن و… تماشاگران ارائه می‌شوند درنتیجه می‌توان مخاطبان هر فیلم را به‌طور دقیق شناسایی کرد و استودیوها می‌توانند روی نوع مخاطبشان مطالعه و خوراک مناسب برای آن‌ها تهیه‌کنند.

سالن‌های پرفروش کدام‌ هستند؟ (کلا جلسه دارند)

مساله آمار فروش سینماها به فیلم‌ها محدود نمی‌شوند. یکی از نکاتی که به صنعت سینما کمک می‌کند، شناسایی سالن‌های پرمخاطب سینماست. در دنیای امروز و با وجود اینترنت و بلیت‌فروشی‌ای که در اغلب موارد از این طریق انجام می‌گیرد، طبیعتا این فکر به ذهن خطور می‌کند که این آمار نیز به راحتی تجمیع می‌شود اما اصلا شرایط به این‌گونه نیست.

تصمیم گرفتیم سینماهای پرفروش سراسر کشور را رصد کنیم و گزارشی را درباره آن بنویسیم. به همین منظور پیگیری‌هایی را آغاز کردیم که پس از تماس‌های فراوان، به رمضانعلی حیدری‌خلیلی؛ معاون توسعه فناوری و مطالعات سازمان سینمایی رسیدیم. در نهایت موفق نشدیم با وی صحبت کنیم چون رییس دفتر ایشان اعلام کردند ایشان کلا جلسه دارند.

موضوع گزارش را به رییس دفتر معاون توسعه فناوری و مطالعات سازمان سینمایی ارائه کردیم و قرار بود ایشان از روز چهارم اردیبهشت‌ماه آمار فروش فیلم‌ها را به تفکیک سینماها در اختیار رسانه‌ها قرار دهند اما هم‌چنان ما منتظر ایشان هستیم.

این همکاری نکردن دو جنبه دارد یا اصولا میزان فروش سینماها مشخص نیست که با توجه به اینترنتی بودن فروش بلیت‌ها چندان منطقی به نظر نمی‌‌رسد یا این آمار بسیار محرمانه هستند و نباید اعلام شوند که دلیل این محرمانه بودن را هرچه اندیشه کردیم نیافتیم و امیدواریم فردی پیدا شود و در یافتن پاسخ این پرسش به ما کمک کند.

تئاتر، آماری که کاملا سلیقه‌ای اعلام می‌شود

مهرماه 1394 پس از مدت زمانی طولانی که آمار فروش آثار روی صحنه اعلام نمی‌شد و با پیگیری‌های اهالی رسانه، مرکز هنرهای نمایشی آمار فروش هفتگی سالن‌های زیرمجموعه خود را با دقت و جزییاتی قابل قبول (البته اگر خانه نمایش اداره تئاتر را در نظر نگیریم) اعلام کرد اما بقیه سالن‌ها یعنی سالن‌های زیر نظر بنیاد رودکی و شهرداری هنوز نسبت به این موضوع واکنشی نشان نمی‌دهند.

برخی اعتقاد دارند که کارگردان‌های تئاتر نسبت به اعلام شدن آمار آثارشان رغبتی ندارند چراکه احساس می‌کنند اگر اعلام شدن این آمار روال شود و تئاتری را روی صحنه ببرند و آن اثر پرمخاطب نشود دچار مشکل می‌شوند و شاید اعتبار حرفه‌ای‌شان زیر سوال برود. برخی دیگر نیز اعلام نشدن آمار را به دلیل دشواری‌های موجود در هماهنگی می‌دانند.

بنا به هر دلیلی آمار فروش تئاترهای روی صحنه اعلام نمی‌شوند و این مساله برای هنری که در ذات نیاز به حمایت خصوصی دارد، اتفاق مثبتی نیست.

آمار فروش کنسرت‌ها

اعلام آمار فروش کنسرت‌های موسیقی اصولا رسم نیست و تاکنون اتفاق نیفتاده است. با توجه به گزاف بودن بلیت کنسرت‌های موسیقی، اعلام شدن این آمار بسیار مهم است چون نشان می‌دهد که آیا این برنامه‌ها مخاطب دارند یا خیر و می‌تواند به هنرمندان کمک کند تا آثار خود را به سلیقه مخاطبانشان نزدیک‌تر سازد. هم‌چنین با اعلام این آمار می‌توان دانست که آیا این مبالغ گزاف به عنوان بهای بلیت منطقی است و چه میزان از مردم می‌توانند این بلیت‌ها را تهیه‌کنند و چه تعداد از این بلیت‌ها از طریق کانون‌های هواداران به صورت نیم‌بها واگذار شده و چه تعداد بلیت مهمان ارائه شده است.

شبکه نمایش خانگی

گروه دوم محصولات هنری آثاری هستند که مدت‌ها حتی شاید سال‌ها پس از تولید به فروش می‌رسند.

شبکه نمایش خانگی اساسا نهادی را برای تجمیع آمار فروش آثار ندارد. مساله اعلام آمار شاید در بخش شبکه نمایش خانگی از هر بخش دیگری مهم‌تر باشد چرکه این بخش موسساتی را شامل می‌شود که هم فیلم‌های تولید و اکران شده را منتشر و هم خودشان نسبت به تولید آثار اقدام می‌کنند.

با توجه به قانون کپی‌رایت که ایران به آن نپیوسته است باید آمار فروش این مراکز اعلام شوند تا مشخص شود مخاطب ایرانی که به دانلود غیرقانونی عادت دارد، حاضر است برای چه اثری پول بپردازد و حق مولف را نادیده نگیرد. هم‌چنین این مراکز نسبتا جوان هستند و باید عملکردشان مشخص شود تا چراغ راهی برای آینده شبکه نمایش خانگی باشد.

…….

آلبوم‌های موسیقی و شلختگی آمار

یکی دیگر از آثار گروه دوم، آلبوم‌های موسیقی است که این آثار نیز با معضل رعایت نشدن حق کپی‌رایت مواجهند. موزیسین‌ها علاوه بر این مشکل، با معضل یافتن اسپانسر و هم‌چنین شناساندن محصول خود به مردم روبه‌رو هستند. در نتیجه اعلام شدن آمار فروش آلبوم‌ها هم می‌تواند به جذب کردن اسپانسر کمک کند و هم نشر را ترغیب می‌کند که انرژی بیشتری را برای معرفی کردن محصولات خود به خرج دهد. اکنون تنها سایت اینترنتی مجاز بییپ‌تونز پرفروش‌های روزانه و هفتگی خود را مشخص می‌کند اما همین سایت از ارائه آمار دقیق فروش نیز امتناع می‌ورزد. هرچند شرکت پخش موسیقی جوان هم به‌تازگی آمار خود را اعلام می‌کند اما هیچ آمار دقیق یا حتی غیردقیقی از فروش شبکه پخش مویرگی و سوپرمارکتی موسیقی در دست نیست. به‌طور کلی آمار فروش آلبوم‌های موسیقی بسیار شلخته است و هیچ مرجع واحدی برای این کار وجود ندارد.

هم‌چنین پرفروش شدن یک اثر از هنرمندی جوان می‌تواند به تبلیغ بسیار خوبی برای آن هنرمند تبدیل شود.

منبع: صبا