پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، امروزه شبکه‌های اجتماعی مجازی مانند تلگرام، اینستاگرام، فیس‌بوک و… توسط افراد بسیار زیادی در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شبکه‌ها در کنار خدماتی در زمینه ارتباطات و اطاع‌رسانی‌هایی که دارند، آسیب‌هایی نیز به همراه داشته‌اند. با توجه به این موضوع پژوهشگران گروه روان‌شناسی دانشگاه الزهرا در مطالعه‌ای به بررسی رابطه استفاده آسیب‌زا از شبکه‌های مجازی از سوی مادران با رضایت زناشویی آن‌ها، رابطه آن‌ها با فرزندان و مشکلات رفتاری فرزندانشان پرداختند.
محیا یاریگرروش و فریده عامری و همکارانشان؛ پژوهشگرانی بودند که این بررسی را انجام دادند. این پژوهش در دو بخش کمی و کیفی انجام شد. در بخش کمی ۳۲۳ نفر از مادرانی که دارای فرزند پیش‌دبستانی بودند با روش نمونه‌گیری دردسترس در مکان‌های عمومی مانند پارک‌ها، سراهای محله، فرهنگ‌سراها و… انتخاب شدند. این مادران به پرسش‌نامه‌های «استفاده آسیب‌زا از شبکه‌های اجتماعی مجازی»، «سنجش رابطه»، «مقیاس رابطه والد- کودک» و «پرسش‌نامه توانایی‌ها و مشکلات کودکان» پاسخ دادند. داده‌های به دست‌آمده با روش‌های آماری مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش کیفی ۱۷ نفر از مادرانی که به استفاده از شبکه‌های مجازی وابستگی داشتند، با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبه انجام شد.
مادران شرکت‌کننده در این پژوهش ۲۵ تا ۴۵ ساله بودند. ۵.۹ درصد آن‌ها تحصیلات دیپلم و پایین‌تر، ۲۶.۳درصد فوق‌دیپلم، ۴۳.۷ درصد لیسانس، ۱۷.۶ فوق‌لیسانس و ۴.۶ درصد تحصیلات دکتری داشتند. ۶۱.۶ درصد آن‌ها خانه‌دار و ۳۵.۳ درصد شاغل بودند.
نتایج پژوهش نشان داد که رضایت زناشویی و رابطه مادر-کودک در ارتباط استفاده آسیب‌زا و مشکلات رفتاری نقش واسطه‌ای معنادار دارند. همچنین نشان داد که وابستگی به شبکه‌ها در ارتباط با همسر و فرزند مداخله می‌کند و سبب ایجاد مشکلات رفتاری در کودکان می‌شود.
به گفته پژوهشگران این تحقیق «مادری که به استفاده از این شبکه‌ها اعتیاد دارد و به شکل بیمارگونه و آسیب‌زا از آن‌ها استفاده می‌کند، این مسئله هم بر رضایت زناشویی او و هم بر ارتباط با فرزندش اثر می‌گذارد». با توجه به یافته‌ها و محدودیت‌های این پژوهش، در آینده مطالعات بیشتری در این زمینه باید انجام گیرد.
نتایج این پژوهش به صورت مقاله علمی پژوهشی خرداد ماه سال جاری (۱۳۹۹) در فصل‌نامه خانواده و پژوهش منتشر شده است. در این مقاله در خصوص اعتیادزا بودن شبکه‌های اجتماعی آمده است: «استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند رایج‌ترین وسیله دست‌یابی به شبکه‌های مجازی است و به دلیل قابلیت دسترسی آسان‌تر گوشی همراه نسبت به ابزارهای دیگر چون لپ تاپ و کامپیوتر شخصی دست‌یابی به اینترنت و شبکه‌های مجازی نسبت به گذشته بیش از پیش تسهیل شده است. با وجود استفاده از جنبه‌های مثبت شبکه‌های مجازی مانند کاربرد اطلاع‌رسانی، سهولت در برقراری ارتباط با اعضای خانواده، دوستان و آشنایان در وهله نخست از آن‌جا که این شبکه‌ها نسبت به گذشته در دسترس‌ترند اعتیاد و وابستگی در فرد ایجاد می‌کنند».
منبع:ایسنا
