موتور جستُجوی وب (به انگلیسی: Web search engine) موتور جستجویی است که طراحی شده‌است به منظور جُستن در وب برای بدست‌آوردن اطلاعات درخواست شده. نتایج یافته شده به طور معمول در صفحه‌ای با عنوان صفحه نتایج (Search engine results page) فهرست می‌شوند.

موتورهای جستجوی بومی مرجع اطلاعاتی برای کلیه فعالیت های مردم یک کشور می شود. با توجه به اینکه موتور جستجو قابلیت خزش در صفحات وب را دارد، توانایی یافتن و سازماندهی محتوا را به صورت دقیق دارد. همچنین موتورهای جستجو با یکپارچه سازی نتایج سرویس های مختلف مربوط به یک پرس و جو و ارائه آن، بیشترین اطلاعات و خدمات ممکن را به کاربر ارائه می دهند.

اجازه دهید تا با مثالی توضیح دهم. اگر یک نفر تصمیم بگیرد به یک کنسرت موسیقی برود، برای فرد چندین نیاز احساس می شود. فرد باید بلیط تهیه کند، اگر تخفیفی وجود دارد از آن مطلع گردد، اگر دوست دارد قبل از کنسرت به آهنگ های خواننده گوش دهد یا ویدئویی در آن زمینه وجود دارد ببیند، در مورد زندگینامه اش مطالعه نماید، محل اجرای کنسرت و نحوه دست

دسترسی به آن مکان را بداند، خبرهایی که در مورد آن خواننده وجود دارد را مطالعه کند، به دوستانش پیشنهاد دهد، نظر کاربرانی که قبلا به کنسرت خواننده مورد نظر رفته اند را ارزیابی کند.

موتور جستجو تمام سوالات مذکور را پاسخ داده و در نتیجه جستجوی کاربر، تمام موارد فوق را ارائه می دهد. با مقایسه توضیحات فوق با روش سنتی و معمول، می توان به قدرت موتورهای بومی در آسان نمودن زندگی مردم پی برد.

با توجه به اهمیت این سرویس مهم در ذیل به بررسی برخی از موتوهای جستجو پرداخته‌ایم:

موتورهای جستجوی مطرح جهان

 گزارش مؤسسه تحقیقاتی StatCounter، بازار موتور جستجو، ژانویه2015

شرکت	رخداد	علت
گوگل	سقوط سهم بازار به زیر 75%	افزایش کم اما قابل توجه سهم یاهو و همچنین تلاش‌های موتور جستجوی بینگ
یاهو	از 10.8 به 10.9% رشد داشته است.	مذاکرات نتیجه‌بخش این کمپانی با فایرفاکس در 5 سال اخیر و تغییر موتور جستجوی این مرورگر از گوگل به یاهو بوده است.
بینگ	افزایش به 12.4%	–

گزارش مؤسسه تحقیقاتی StatCounter، ژانویه ۲۰۱۵ ، سهم بازار در مرورگر فایرفاکس

شرکت	تغییر سهم بازار	توضیحات
یاهو	حرکت از 9.9 به 28.3%	قرار گرفتن به عنوان موتور جستجوی پیش‌فرض
گوگل	81.9 به 63.9%

 

گزارش مؤسسه تحقیقاتی StatCounter، ژانویه ۲۰۱۵ ، سهم بازار در بازار جستجوی همراه

برخی آمارهای کلی

میزان حجم ترافیک جستجو در اینترنت	85%
نسبت کل کاربران اینترنت که هر روز جستجو می‌کنند	57%
نسبت افرادی که با موتور جستجو به دنبال مطلوب‌‌های خود می‌گردند	82%
نسبت جستجوهای کالا و خدمات	46%
نسبت درآمد گوگل از راه کلیک	97%
میزان درآمد گوگل سال گذشته	66 میلیارد دلار
درآمد حاصل گوگل از تبلیغات	59 میلیارد دلار
حجم تخمینی درآمد گوگل از جستجوی کاربران ایرانی	150 میلیارد توم

 

نمونه موتور جستجوی داخلی(پارسی جو)

آغاز به کار

 

1388
نسخه کنونی	سرویس‌های خبر، وب، تصویر، ویدئو و آوا و نقشه، سرویس های اوقات شرعی،آب و هوا، تقویم، ورزش، سیما و بازار
توسعه نرم‌افزار تلفن همراه	اندروید
تعداد کلمات شناسایی شده یکتای فارسی		100 میلیون کلمه
تعداد کلمات دارای ارزش اطلاعاتی و پردازشی		10% آنها در حدود 10 میلیون کلمه

 

انواع جستجوهای کاربران

• پرس و جو های اطلاعاتی (Informational)

این پرس و جو ها شامل عنوانی جامع و موضوعی کلی است که طیف وسیعی از نتایج مرتبط را به همراه دارد. برای مثال، نحوه تعمیر رادیو یک پرس و جوی اطلاعاتی می باشد.

• پرس و جو های ناوبری (Navigational)

این نوع پرس و جو به منظوریافتن مستقیم یک وب سایت خاص یا یک هویت مشخص می باشد و در واقع هدف کاربر رسیدن به مقصدی مشخص است. اگر کاربری عبارت “سایت وزارت آموزش و پرورش” را به موتور جستجو ارسال نماید، در این دسته قرار می گیرد.

• پرس و جو های تراکنشی (Transactional)

در این قسمت کاربر جستجویی هدفمند برای انجام کاری مشخص در راستای رفع نیاز خود انجام می دهد. جستجوها در این بخش کاربردی هستند و کمتر جنبه اطلاعاتی دارند. برای نمونه دانلود و خرید نمونه ای از جستجوهای ترکنشی می باشد.

 

جستجوگرهای مشابه موتور جستجوی بومی ایران

 

 

      بایدو – چین

• بایدو یک وب‌گاه جستجوگر چینی است که دارای ۵۷ خدمات گوناگون از جستجو تا شبکه‌های اجتماعی می‌باشد. این وبسایت دارای قابلیت جستجو در اینترنت، عکس و فایل‌های صوتی مانند MP۳ و… را میباشد۱۵۰ سرویس کاربردی راه اندازی نموده است و با سهم بازار حدود 86 درصدی
• 63% درصد کل پرس‌وجو
• 96% جستجوهای چینی به موتور جستجوی بومی
• یکی از خدمات پرکاربرد در بین مردم این کشور و توریست های بین المللی است. این سرویس به گونه ای عمل می کند که فرد قبل از مسافرت به مکان مورد نظر، کلیه پیشنهادات در این زمینه مانند هتل ها، رستوران ها، مکان های تفریحی و سیاحتی بومی مقصد را با توجه به اطلاعات مربوط به آن مکانها و همچنین نظر کاربرانی که در گذشته به این مکان ها رفته اند بررسی می کند و همچنین در حین سفر با استفاده از این سرویس به مکان های مربوطه هدایت می شود و در نهایت کاربر می تواند نظرات خود را برای استفاده مسافران بعدی در این سرویس ثبت نماید.
• «بایدو» بزرگترین موتور جستجو‌ چینی صبح سه شنبه، 22 دی‌ماه 1388 توسط ایرانی‌ها هک شد و صفحه‌ای متقش به پرچم جمهوری اسلامی ایران جایگزین صفحه اصلی آن شد و این پیغام نیز حک شد: «این سایت در اعتراض به دخالت‌های مقامات آمریکا در مسائل داخلی ایران هک شده‌است. این یک هشدار است».

 

           ناور – کره جنوبی

• موتور جستجوی مفهومی در کره که در حدود ۷۰ درصد بازار مشترک را در مقابل ۲ درصد گوگل داراست .Naver در سال ۱۹۹۹ توسط گروهی از مهندسان شرکت Sumsong ایجاد شد . و به عنوان اولین وب پورتال کره جنوبی شناخته می شود و یک پورتال بومی اختصاصی محسوب می گردد.
• 5% بازدیدها از کره‌ای های مقیم آمریکا
• توسط سامسونگ
• برای پر کردن نقصان محتواهای کره‌ای، Naver پیشگام تولید «محتوای تولید شده توسط کاربر» (User-Generated Content) از طریق ایجاد سرویس «جستجوی دانش» شد.
• بر اساس اطلاعات سایت comScore، تعداد جستجوی روزانه 2میلییون

Junior Naver، به متخصصان و آموزگاران اجازه می دهد که محتوای ناسالم را با هدف ارائه یک اینترنت امن به کودکان، تصحیح کنند.

 

  سزنم – کشور چک

• محبوب‌ترین سرویس، سرویس کسب‌وکار شامل 610هزار کسب‌وکار مختلف که کاربران می‌توانند هر نوع محصول و خدمت را به توجه به نظرات کاربران امتیازدهی و خرید کنند.
• 15 سرویس کاربردی
• 10500هزار نفر جمعیت چک
• 6 میلیون کاربر

 

           یاندکس –روسیه   

• یاندکس یک شرکت فناوری اطلاعات روسی است که بزرگترین موتور جستجوی روسیه و هشتمین موتور جستجوی جهان[۱] را اداره می کند. همچنین این شرکت توسعه دهنده سرویس‌ها و محصولات اینترنتی بسیاری هم بوده است. صفحه خانگیru محبوب‌ترین وب سایت در روسیه است
• چهارمین موتور جستجوی بزرگ دنیا بر اساس اطلاعات com
• 60% سهم بازار در روسیه
• 150 میلیون جستجو در هر روز
• پربیننده‌ترین سایت روسیه
• 5 میلیون بیننده در فوریه 2013
• سومین موتور جستجو در اکراین و قزاقستان و43% جستجوهای بلاروس
• آزمایش‌گاه‌های یاندکس در سان‌فرانسیسکو قرار دارد و قصد ایجاد R&D در برلین را دارد.

 

مقایسه تعداد کاربران ایران و کره جنوبی

	ایران	کره جنوبی
تعداد کاربران اینترنت	40 میلیون	40 میلیون
تعداد روزانه درخواست جستجو	110 میلیون	385 میلیون
موتور جستجوی ایران	100 میلیون گوگل	285 میلیون بومی

 

منافع ملی حاصل از موتور جستجوی بومی

ارائه سرویس‌های بومی و محلی متناسب با نیاز جامعه(مهمترین مزیت):

کارکرد موتورهای بومی با موتورهایی مثل گوگل تفاوت دارد. جستجوی وب تنها قسمت کوچکی از قابلیت موتورهای جستجو می باشد و نقطه قوت موتورهای بومی روی ارائه سرویس های بومی و محلی بر اساس نیاز کاربر می باشد.

در موتورهای بومی به نیازهای روزانه مردم ازقبیل نیازهای مکان محور، خرید، رصد اخبار، یافتن تصویر، ویدیو و یا فایل صوتی مورد نیاز، دانلود اسناد، آگاهی از محصولات و کیفیت خدمات بنگاه ها و بهره بردن از اطلاعات کاربردی نظیر وضعیت آب و هوا و اوقات شرعی و برنامه های سیما و … پاسخ داده می شود.

پارسی جو با درک پرس و جوی کاربر، نتایج سرویس های مختلف(مانند خبر، آوا، ویدئو) که با پرس و جو مرتبط بوده را به صورت ترکیبی، در نتایج صفحه وب جستجوی کاربر نشان می دهد.

پس می توان نتیجه گرفت که کاربران، موتورهای جستجوی بومی را به عنوان یک پلتفرم جامع، کارآمد و جذاب در جهت رفع نیازهای مذکور انتخاب می کنند.

اقتصادی

با توجه به مزیت های تبلیغات هدفمند مانند نشان دادن تبلیغات بر اساس مکان، نیاز، علایق و سلایق کاربر که بدینوسیله تبلیغات مرتبط به او نشان داده می شود، از این طریق بنگاه های متوسط و کوچک می توانند با هزینه بسیار پایین نسبت به روش های تبلیغاتی موجود خود را به مشتریان کالا و خدمات معرفی کنندکه علاوه بر رونق بخشیدن به تجارت الکترونیکی کشور، باعث ایجاد انگیزه در بین صاحبان صنایع و خدمات برای حضور در فضای مجازی می شود.

شناخت بهتر زبان و فرهنگ

فهم بهتر پرس و جوهای فارسی و نیازهای کاربران و همینطور درک محتوی فارسی وب

اجتماعی و فرهنگی

ارائه بستری برای ساماندهی فضای وب فارسی

 

نتیجه‌گیری

شایسته است با توجه به مطالب فوق‌الذکر نکات زیر در توسعه موتور جستجوی بومی لحاظ گردد:

• توجه بیشتر به حرکت از پرس‌وجوهای اطلاعاتی و ناوبری به تراکنشی
• توجه و استفاده حداکثری به مزیت‌های بومی مثل زبان و فرهنگ کشور
• توجه و استفاده حداکثری از اطلاعات مکان‌محور و جغرافیایی
• تکمیل چرخه کسب‌وکار و تامین هزینه‌های آن با توجه به تراکنش‌های کاربردی
• افزایش و ارتقای امنیت اطلاعات کشور با گردش اطلاعات کاربران در درون مرزهای کشور

 

 

منابع:

ویکی پدیا

شرکت پارسی جو

http://ir.baidu.com/phoenix.zhtml?c=188488&p=irol-govmanage

South Koreans Connect Through Search Engine, New York Times, 5 July 2007

Financial statements of Seznam.cz, a.s. for year 2010, auditor PricewaterhauseCoopers Audit, s.r.o., available at justice.cz

Yandex TodayCompany.yandex.com. Retrieved May 23, 2012