پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، برخی از کارشناسان و منتقدان فرهنگی و هنری معتقد هستند که اتمسفر فرهنگ و هنر به گونه‌ای است که قائل به هیچ‌گونه خط‌مش دستوری و بخش نامه‌ای نیست و همانند درختی است که هزاران شاخه دارد و از هر یک بهره‌ای می‌برند و با توجه به اینکه در دوران انفجار رسانه‌های اجتماعی به سر می‌بریم که بی‌وقفه پیشنهادهای هنری و بسته‌های فرهنگی برای مخاطبانش دارد نمی‌توان در تقابل و یا به زور فعالیت‌هایی انجام داد که تأثیر بسزایی در جامعه ندارد. اگر به حوزه مد و لباس توجه کنیم، در جامعه خواهیم دید که جوانان ما در یک طرف هستند که گویی در دایره سرگردانی افتاده‌اند و در دوراهی «این را بپوش» و «آن را نپوش» گیر کرده‌اند!
طراحان و تولیدکنندگان در این میان بیشتر در دایره سرگردانی هستند. ارتباط و تعامل دوسویه میان تولیدکننده و طراح به خوبی شکل نگرفته و هر کدام آن یکی را مانع پیشرفت این حوزه می‌داند. از این لحاظ که میان تولیدکننده و طراح تقابل وجود دارد و راه‌شان از هم جدا است. از سوی دیگر جوانان به سمت جریان جهانی مد هستند و دیدگاه‌های نهادها و سازمان‌های متولی با آنان کاملاً فرق می‌کند. جوانان در جریانات ترند جهانی هستند و گویی نهادها، سازمان‌ها، طراحان و پژوهشگران در راهی دیگر، از همین رو، در این دو راهی‌ها هیچکس نمی‌تواند آن یکی را راضی کند که کدام راه درست‌تر، صحیح‌تر و قابل باورتر است! پس در این دایره سرگردانی چه باید کرد؟ با توجه به اینکه مسئولان مربوطه شهامت به چالش کشیده شدن را ندارند و راهی که در پیش گرفتند خلاف جهتی است که مردم می‌روند. به نوعی در تقابل این نهادها و سازمان‌های متولی با مردم می‌بینیم که آنها در سویی در حال برگزاری برنامه‌ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌هایی هستند که هم‌مرزی، هم‌فکری و یکدستی با اندیشه‌ها و افکار مردم در سطح شهر ندارد و از طرفی مردم جامعه در حال انتخاب فرهنگ و الگوی متفاوت دیگری هستند که با الگوهای ترویجی نهادها در تضاد است.
این مسئله در خصوص نهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر هم مشهود است و همچنان این نوع نقدها بر او وارد است. خبرنگار خبرگزاری مهر طی گزارشی با عنوان «جشنواره‌ای که سازوکارش برای مردم جامعه بی کارکرد است» به این موضوعات اشاره کرده است، در این گزارش درباره بی کارکرد بودن جشنواره با طراحان و فعال حوزه مد و لباس و دبیر کارگروه مد و لباس کشور به بحث و گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌آید:
سید محمود لاجوردی تولیدکننده و فعال حوزه مد و لباس درباره بی کارکرد بودن جشنواره به خبرنگار مهر می‌گوید: البته اگر منتقد و کارشناس در زمینه مد و لباس به صراحت عنوان می‌کند که جشنواره بی کارکرد است باید نقد او را از مبنا و اساس بررسی کنیم که چرا به این نکته اشاره کرده است، ببینید جشنواره حرکتی است که آغاز شده و قطعاً ضعف‌هایی هم دارد و کسی هم منکر این ضعف‌ها و کمبودها و کاستی‌ها نیست اما باید ببینیم که چگونه می‌توان این کم و کاستی‌ها را برطرف کرد. شاید تولیدکننده‌ای که در زمینه لباس اجتماع کار می‌کند با طرح‌هایی که در جشنواره ارائه می‌شود موافق نباشد و از آنها برای تولید انبوه در اجتماع استفاده نکند. ما باید به ریشه این موضوع یعنی اینکه طراح در دانشگاه‌ها چه می‌آموزد، برگردیم.
او ادامه می‌دهد: بالاخره طراح کسی است که در این زمینه مطالعه داشته و با تحقیق و پژوهش به طراحی می‌پردازد اگر طراح از دل بازار آمده باشد، طرح‌هایی را براساس سلیقه مردم به تولیدکننده ارائه می‌دهد که قطعاً مورد تأیید آنها خواهد بود اما اگر از دانشگاه‌ها یا مؤسسات طراحی مد ولباس فارغ‌التحصیل شده باشند شاید طرح‌هایی آنان خیلی بر مذاق تولیدکنندگان خوش نیاید. این گسست جدی میان صنعت و دانشگاه‌ها است که در همه حوزه‌ها وجود دارد. اما اگر جشنواره را از این منظر نگاه کنیم که طراحان آثارشان را به جشنواره ارائه می‌دهند تا تولیدکنندگان با طرح آنها آشنا شوند قطعاً این ارتباط و تعامل منجر به اتفاقات خوبی در زمینه مد و لباس می‌شود تا در سال‌های آینده شاهد طراحی‌های خوبی در سطح جامعه باشیم و از این جهت به اعتقاد من جشنواره مد و لباس فجر «کارآمد» است. زیرا طراح به دنبال این خواهد بود که نظرات و اعتماد تولیدکننده را جلب کند و تولیدکننده هم طراحان حرفه‌ای را انتخاب کند و بداند که طراح چارچوب اصلی طراحی را یاد گرفته است اما سلیقه بازار را نمی‌داند و باید در این زمینه او را توجیه کند و مسائلی را به او آموزش دهد.
جشنواره مد و لباس فجر جشنواره تخصصی است که افراد متخصص در جشنواره حضور پیدا می‌کنند تا کارکرد تخصصی داشته باشند و فضای حرفه‌ای ایجاد کند. هرچند میوه همکاری و تعامل میان تولیدکننده و طراح برای مردم جامعه خواهد بود، وصلتی که اینجا اتفاق می‌افتد در نهایت برای مردم جامعه مفید خواهد بود.
جشنواره مد و لباس فجر، رویدادی تخصصی است و برای عموم مردم کارکرد ندارد
لاجوردی در ادامه به جواب این سوال که با توجه به تمام این توضیحات که جشنواره کارکرد دارد این بحث ایجاد می‌شود که این کارآمدی برای چه قشری است تولیدکننده؟ طراح یا مردمی که به دنبال مُد مناسب ایرانی هستند؟ اظهار می‌کند: قطعاً جشنواره برای طراح کارکرد دارد زیرا آثار همکارانش را می‌بیند و این امر باعث رشد و خلاقیت ذهن او در طراحی می‌شود و با مشاهده طرح‌های بیشتر ایده‌هایی در این زمینه در ذهن‌اش شکل می‌گیرد همچنین تعامل و ارتباط خوبی میان طراح و تولیدکننده ایجاد می‌شود. قطعاً برای تولیدکننده هم جشنواره متفاوت خواهد بود زیرا با متدهای روز آشنا می‌شود و با طراحان بی‌شماری ارتباط برقرار می‌کند در نتیجه جشنواره مد و لباس فجر چندان برای مردم کوچه و بازار و عموم نیست، جشنواره مد و لباس فجر جشنواره تخصصی است که افراد متخصص در جشنواره حضور پیدا می‌کنند تا جشنواره برای آنان کارکرد تخصصی داشته باشد و فضای حرفه‌ای ایجاد کند. هرچند میوه همکاری و تعامل میان تولیدکننده و طراح برای مردم جامعه خواهد بود، یعنی وصلتی که اینجا اتفاق می‌افتد در نهایت برای مردم جامعه مفید خواهد بود.
این فعال مد و لباس می‌گوید: این جشنواره برای کسی که می‌خواهد در حوزه مد و لباس یاد بگیرد یا با همکاران و هم‌صنفی‌هایش ارتباط برقرار کند بسیار مفید خواهد بود. بالاخره پیدا کردن علم و ارتباطات از اصول بیزنس است که طراح و تولیدکننده با حضور در این جشنواره می‌تواند از این موارد بهره‌مند شود. هر فردی به دنبال این موضوعات باشد جشنواره برایش کارکرد دارد اگر هم به دنبال این موضوعات نباشد قطعاً می‌گوید که جشنواره کارکرد و اهمیتی برای تولیدکنندگان و طراحان نخواهد داشت.
لاجوردی درباره اینکه آیا جشنواره به صورت صددرصدی به اهداف‌اش رسیده است؟ ادامه می‌دهد: قطعاً خیر، جشنواره هنوز به اهداف‌اش نرسیده است. اینجا باید منتقدان، کارشناسان، تولیدکنندگان و طراحان کمک کنند تا جشنواره به مقاصدش دست پیدا کند و یک قدم صنعت مد و لباس را به جلو حرکت دهد اگر این اتفاق رخ دهد قطعاً جشنواره بُرده است.
او درباره اینکه امسال جشنواره قدمی رو به جلو برداشته است یا نه؟ می‌گوید: شاید امسال نسبت به پارسال ضعف بیشتری وجود داشته باشد اما باید این امر را هم بسنجیم که آیا حال مردم در جامعه بهتر است یا پارسال شرایط روحی بهتری داشتند؟ اگر حال مردم بهتر است قطعاً حال طراح هم در در طراحی بهتر است، در نتیجه باید بدانیم که طراحان هم حال خوبی برای طراحی ندارند. اما باز هم می‌بینیم که در بخش‌هایی از جشنواره طراحان واقعاً طرح‌هایی خوبی ارائه دادند مثلاً در بخش شال و روسری طرح‌های فوق‌العاده خوبی را شاهد هستیم. البته آثار خیلی بدی هم وجود داشت اما به جشنواره راه پیدا نکردند و این دو قطبی بودن طراحان جالب بود. به اعتقاد من همه در تلاش هستند و امیدواریم که ایرادها و اشکالات پیدا شود و درصدد برطرف کردن آن باشیم.
جشنواره‌ای که برای طراحان هم فاقد کارکرد است
در نهمین جشنواره مد و لباس فجر در کنار نمایش دادن آثار طراحان، بخشی مسابقه‌ای از ایده تا اجرا برگزار می‌شود که طراحان از استان‌های مختلف در این بخش مشغول طراحی هستند، عده‌ای از طراحان استان اراک درباره اینکه این جشنواره برای آنان به عنوان طراح کارکرد دارد یا خیر! به خبرنگار مهر می‌گویند: جشنواره برای ما به عنوان طراح هیچ‌گونه کارکردی ندارد فقط به خاطر علاقه‌ای که به این حوزه طراحی داریم در مسابقه و جشنواره شرکت می‌کنیم. شاید برای کسانی که به عنوان طراح برتر انتخاب می‌شوند این جشنواره فوایدی داشته باشد اما آن فایده‌ها هم بسیار جزئی و محدود هستند.
همخوان نبودن سلایق متولیان مد و لباس با مردم
آنها درباره ایجاد تعامل و ارتباط میان طراح و تولیدکننده اذعان داشتند: هیچ تعاملی ایجاد نمی‌شود و تمام این‌ها حرف است و در عمل ما شاهد آن نیستیم. ما حتی شاهد این نوع طرح‌ها در سطح جامعه نیستیم زیرا هم تولیدکننده این نوع طرح‌هایی که در جشنواره به اجرا درمی‌آیند نمی‌پسندند و هم مردم. طرح‌هایی که در جشنواره مورد تأیید متولیان این امر است هیچ‌گونه همخوانی با سلایق مردم جامعه ندارد. مانتوهایی که به عنوان نمایش در جشنواره دکمه‌دار هستند، استفاده می‌شود در بازار بدون دکمه و به عنوان مانتوهای جلوباز به فروش می‌رسند یا مانتوهای با قد بلند در جشنواره ارائه می‌شود که در بازار به دلیل گرانی پارچه یا سلیقه مردم از مانتوهای با قد کوتاه استفاده می‌شود یا مواردی از این دست که شاهد آن هستیم و تولیدکننده همیشه به دنبال سلیقه بازار بوده و خواهد بود.
ذائقه‌سازی در زمینه مُد ایرانی اسلامی / کارکرد رسانه مهم است
سیده مرضیه شفاپور، رئیس نهمین جشنواره مد و لباس فجر و دبیر کارگروه مد و لباس کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، درباره گسست موجود میان متولیان مد و لباس و مردم جامعه و بی کارکرد بودن جشنواره برای عموم مردم می‌گوید: ما تمام تلاش و سعی‌مان را می‌کنیم که کارکرد جشنواره عمومی شود و مردم جامعه استفاده تمام و کمال از مد و محصول ارائه شده در جشنواره داشته باشند. زمانی‌که به طراحان بها دهیم و طراحانی که در چارچوب قانون حرکت می‌کنند را دریابیم قطعاً حوزه مد و لباس ارتقا پیدا می‌کند و انصافاً طراحانی که طرح‌ها را ارائه می‌دهند متناسب با مد ایرانی اسلامی است و ما باید حمایت مادی و معنوی از آنان داشته باشیم تا در این راه پر فراز و نشیب به ما کمک کنند و ما در این زمینه موفق عمل کنیم، تا طراحان زیرزمینی بساط‌شان را جمع می‌کنند.
هیچ تعاملی میان طراح و تولیدکننده ایجاد نمی‌شود و تمام این‌ها حرف است و در عمل ما شاهد آن نیستیم. ما حتی شاهد این نوع طرح‌ها در سطح جامعه نیستیم زیرا هم تولیدکننده این نوع طرح‌هایی که در جشنواره به اجرا درمی‌آیند نمی‌پسندند و هم مردم.
او ادامه می‌دهد: هدف ما این است که به عنوان کارگروه مد و لباس کشور فرهنگ‌سازی درست و دقیقی را ایجاد کنیم و با همکاری و تعامل ارگان‌هایی همچون وزارت صمت، اتحادیه پوشاک و صنوف دیگر این امر را جلو ببریم، ارگان دولتی باید کنار ما قرار بگیرند. ببینید کارگروه مد و لباس متشکل از چند نهاد و سازمان است که متأسفانه کارکرد کنار هم بودن را نداریم و من وظیفه خودم می‌دانم که این موضوع را سروسامان دهم.
شفاپور با اشاره به کارکرد رسانه‌ای در این حوزه، می‌گوید: صداوسیما نقش مؤثری در ترویج و فرهنگ‌سازی مد ایرانی اسلامی دارد که متأسفانه در این بخش بسیار ضعیف عمل کرده‌اند یکی از دلایل راه نیافتن طرح‌ها و مُد جشنواره فجر در سطح جامعه این است که کارکرد رسانه‌ای ندارد. اگر رسانه به عنوان بازوی کمکی در کنار ما قرار گیرد قطعاً این‌گونه طرح‌ها وارد بازار می‌شود و مردم با آن ارتباط برقرار می‌کنند و سلایقشان به این سمت خواهد بود. وزارت صمت باید از طراحان ما حمایت مالی داشته باشد و امکانات اولیه را در اختیار آنان قرار دهد. با همکاری و تعامل این سازمان‌ها و نهادها قطعاً به افق درستی که مدنظرمان است، خواهم رسید.
به زعم دبیر کارگروه مد و لباس کشور طرح‌های ارائه شده در جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر از سوی تولیدکنندگان این حوزه خریداری شده‌اند. او با اشاره به اینکه در تلاش است راه‌های ناهموار در حوزه مد و لباس را هموار کند، اظهار می‌کند: سعی کردم در نهمین جشنواره مد و لباس فجر تمامی فعالان این حوزه از جمله اتحادیه خیاطان، اتحادیه پوشاک و… کنار هم جمع کنم در حالی‌که سال‌گذشته آنها شرکت نکرده بودند و تمام تلاشم این است ارتباط میان تولیدکننده و طراح را ایجاد کنم تا حلقه مفقوده را پیدا کنیم و همدلی میان آنها ایجاد شود. حتی می‌بینیم که امسال بسیاری از طرح‌های طراحان حاضر در جشنواره از سوی تولیدکننده خریداری شده است.
او می‌گوید: بسیاری از طراحان جوان ما علاقه دارند در طرح‌هایشان از المان‌های ایرانی اسلامی استفاده کنند اما شرایط برایشان محیا نیست و ما در تلاش هستیم شرایط را برای آنان ایجاد کنیم. ما باید از کودکی به فرزندانمان یاد بدهیم که از مُد ایرانی اسلامی در پوشش خود استفاده کنند و حتی با المان‌های آن آشنا شوند به نوعی در جامعه باید ذائقه‌سازی مُد ایرانی اسلامی داشته باشیم. حق هر انسانی در کشورمان است لباسی زیبنده با المان‌های مُد ایرانی اسلامی بر تن کند.
شفاپور همچنین به نقش رسانه‌های ملی و مکتوب اشاره کرد و معتقد است، رسانه نقش مهمی در این حوزه دارد و اگر بخواهیم به سمت مد و لباس ایده‌آل در کشور حرکت کنیم رسانه باید در کنار ما قرار گیرد تا بتوانیم به هدف متعالی برسیم.
منبع:مهر
