پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،روش ارتقاء صنایع خلاق در چین، نمونه‌ای از اجرای موفقیت‌آمیز سیاست‌های صنایع خلاق است. چین، ظرف مدتی کوتاه به تولیدکننده و صادرکننده پیشرو در زمینه محصولات خلاق دارای ارزش افزوده تبدیل شده است. این کشور، با به کار گیری سیاستی یکپارچه در زمینه صنایع خلاق به این جایگاه دست یافته است. یکی از بخش‌های مهم این سیاست، ترویج قطب‌ها و خوشه‌های خلاق در بخش‌های مختلف سرزمین اصلی چین و هنگ کنگ است. مثال روش‌های ارتقا صنایع خلاق در شانگهای برای آن دسته از کشورها که در حال برنامه‌ریزی برای توسعه یک چارچوب سیاستی برای حرکت به سمت صنایع خلاق هستند، بسیار آموزنده است.
“شانگهای شهر پیشرو در ترویج صنایع خلاق بود که دولت شهری در آن نقش کلیدی ایفا می‌کرد. در طرح پنج ساله یازدهم دولت شانگهای، ترویج صنایع خلاق به عنوان یکی از مسائل کلیدی برای توسعه صنایع خدمات مدرن عنوان شده است. در گذشته، شانگهای در زمینه تولید بسیار قوی بود، اما امروز، در حال تغییر جهت به سمت صنایع خدمات و مالی است. بنابراین، در سال 2007، اولویت دولت سرعت بخشیدن به توسعه صنایع خلاق بود تا بتواند اصلاحات ساختاری صنایع را با نگاهی به ایجاد چارچوبی جدید که بر اقتصاد خدمات تمرکز دارد، افزایش بدهد. در «دستورالعمل‌های کلیدی برای توسعه صنایع خلاق در شانگهای»، پنج حیطه اصلی توسعه صنعت خلاق عبارتند از:
- تحقیقات و توسعه، اعم از تبلیغات، پویانمایی، طراحی نرم‌افزار و صنعتی؛
- طراحی معماری، شامل مهندسی و طراحی داخلی؛
- فرهنگ و رسانه، شامل هنر، کتاب، نشر کتاب، رادیو، تلویزیون، فیلم، موزیک و هنرهای اجرایی؛
- خدمات کسب و کار، شامل خدمات آموزش، کارآموزی و مشاوره؛ و
- سبک زندگی شامل مد، اوقات فراغت، توریسم و ورزش.
صنایع خلاق، در حال حاضر حدود 7 درصد از تولید ناخالص داخلی شانگهای را تشکیل می‌دهند. دولت، در راستای تلاش رای تبدیل شانگهای به شهری خلاق، سهم صنایع خلاق در کل تولید ناخالص داخلی شانگهای برای سال 2010، رقم 10 درصد هدفگذاری کرده است.
شانگهای توسعه صنایع خلاق خود را به سه مرحله تقسیم کرده است: پارکهای صنعت خلاق، شبکه‌های خوشه‌ای صنعت خلاق و پروژه‌های صنعت خلاق.
مرحله اول: پارکهای صنعت خلاق – الگوی انبارخانه‌های قدیمی کارخانه‌ها به علاوه هنرمندان. در مرحله اول، بسیاری از انبارخانه‌های قدیمی در مناطق پایین شهر نوسازی و تجهیز شدند تا ضمن آنجه برخی از تجهیزات و ظاهر اولیه‌شان را حفظ می‌کنند به ساختمان‌های اداری مدرن تبدیل شوند. این ساختمان‌ها معمولاً ساختمان‌هایی فضادار با سقف‌های بلند هستند و فضایی ایده‌آل برای آغاز کسب و کارهای خلاق توسط هنرمندان و کارفرمایان به وجود می‌آورند. از آنجا که این ساختمان‌ها معمولاً در گذشته بلااستفاده بوده‌اند، اجاره‌بهای آنها به نسبت پایین بود و به همین دلیل برای شرکت‌های خلاق و هنرمندان فردی، خوب بودند. نشان داده شده که این مدل، بسیار موفقیت‌آمیز بوده است: تا پایان مارس 2007، هفتاد و پنج پارک صنعت خلاق در شانگهای ایجاد شده بود.
از آنجا که اکثر کسب و کارهای خلاق، وقتی شروع به کار می‌کنند کوچک هستند و سرمایه‌های متوسطی در اختیار دارند، این پارکهای صنعت خلاق، نقش مهمی در جمع کردن آن کسب و کارها در کنار هم و ایجاد فضایی مبتنی بر توانمندی‌ها داشت. علاوه بر این، آنها می‌توانند بازاریابی را برای این شرکت‌ها تهسیل کنند، چرا که ارباب رجوع‌ها ممکن است هنگام جستجو برای عرضه‌کننده به سمت پارکهای صنعت خلاق نزدیک شوند.
M50، انبارخانه‌ای قدیمی که به گالری نقاشی و مجسمه‌سازی تبدیل شد، نمونه خوبی از این پارکهای صنعت – خلاقیت است. اکنون، هنرمندان خلاق بسیار زیادی در M50 متمرکز هستند و بازدیدکنندگان و مشتریان زیادی را می‌پذیرند. برخی از این هنرمندان M50 خیلی موفق شده‌اند و اکنون آثارشان را در حراج‌خانه ساتبیز ارائه کرده‌اند.
با حمایت دولت، دارندگان پارکهای صنعت – خلاقیت می‌توانند انبارهای غیرسودآور را به ساختمان‌های اداری پردرآمد تبدیل کنند. در عوض، محیط پیرامون هم بهبود پیدا می‌کند. این الگو، از منظر کسب و کار بسیار موفقیت‌آمیز بوده است. با این وجود، برخی کمبودها هم درد. پارکهای صنعت – خلاقیت، مالک باقی می‌مانند، در حالی که کسب و کارهای خلاق، مستأجرند. زمانی که ارزش دارایی‌های واقعی افزایش می‌یابد و اجاره‌بها، افزایش می‌یابد، برخی از شرکت‌ها و هنرمندان مجبور به نقل مکان می‌شوند که این در نتیجه در رشد صنعت مانع ایجاد می‌کند.
مرحله 2: خوشه‌های صنعت – خلاقیت: شبکه‌های خوشه‌ای تشکیل شده بر اساس هنر محلی و منابع فرهنگی. در نهایت، پارکهای صنعت – خلاقیت، برای حمایت کامل از توسعه صنایع خلاق غیرکافی بودند. دولت شهری شانگهای ساخت پارکهای صنعت خلاق جدید را متوقف کرده اما همچنان 75 پارک موجود را حفظ کرده و آنها را گسترش می‌دهد. دولت، بر اساس مورد آخر، بررسی توسعه شبکه‌های خوشه‌ای صنعت – خلاقیت را آغاز کرده، که ویژگی‌های هنر محلی و فرهنگ را در نظر گرفته و تعمداً روی صنایعی خاص تمرکز می‌کند. در نتیجه، طیف کاملی از شرکت‌ها و کسب کارهای موجود در زنجیره ارزش در این شبکه‌های خوشه‌ها متمرکز هستند تا به توسعه این صنعت خاص رونق بدهند. صنایع اصلی موارد زیر را شامل می‌شوند: شبکه خوشه‌ای تئاتر و هنر اجرایی، شبکه خوشه‌ای فیلم و تلویزیون، شبکه خوشه‌ای کارتون‌های فکاهی و بازی، شبکه خشه‌ای گالری و شبکه خوشه‌ای مالکیت فکری. به عنوان مثال، «شبکه خلاقیت فرهنگی و فناوری ژیانگ‌یانگ» بنگاه‌های بازرگانی مرتبط با فکاهی و کارتون، بازی، تلویزیون و فیلم و خدمات پس از تولید را جذب کرده بود. در حال حاضر، این خوشه هفتاد درصد از کل ارزش تولید نرم‌افزارهای بازی در چین را جذب می‌کند که بعضی از کسب و کارهای شناخته شده در زمینه بازی را هم شامل می‌شود.
مرحله 3: پروژه‌های صنعت – خلاقیت: رویدادهای مهم و بزرگ بر اساس زنجیره ارزش. شانگهای هم در تلاش است تا این پروژه‌ها را در صنایع خلاق ترویج بدهد. برای نمایشگاه جهانی 2010، یک پروژه خلاقانه در حال انجام است که تمامی عناصر جذاب برای یک فرد شرکت‌کننده در نمایشگاه جهانی، اعم از پوشاک، غذا، لوزام منزل، مسافرت و سرگرمی را در قالب یک سامانه خدماتی قرار خواهد داد. این نوع از پروژه بزرگ، قابلیت‌های زیادی برای ترویج بنگاه‌های خلاق در شانگهای دارد.
تمامی این توسعه‌های سریع نیازمند حمایت قوی از جانب دولت است. سیاست بلند مدت و راهبردهای مرتبط با آن برای ترویج با ثبات صنایع خلاق ضروری است. علاوه بر این، طرح‌های پنج ساله روشی موثر برای اطلاع‌رسانی به مردم درباره سمت و سوی توسعه است. طرح‌های دولت، در این میان نقش پیشرو را دارند و باید نیروی محرک اصلی باقی بمانند، به ویژه هنگامی که با رقابت با صنایع خلاق توسعه‌یافته‌تر در کشورهای دیگر مواجه هستیم. برای چین، توسعه صنایع خلاق، تقریبا تمامی صنایع را در بر می‌گیرد و آگاهی روزافزونی از این روند دارند. با این وجود، هدفگذاری ما، از افزایش تولید ناخالص داخلی فراتر است و کند و کاو در قابلیت‌های فرهنگ عمیقاً ریشه‌دار چین، در راستای غنی‌سازی محصولات خلاق در فرهنگ و میراث این کشور را هم در بر می‌گیرد. ارزش فرهنگی صنایع خلاق، نه تنها در محصولات آن، بلکه در معرفی فرهنگ به عنوان یکی از عناصر اساسی فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی نهفته است. با این وجود، از آنجا که صنایع چینی، عمدتاً تولیدکننده بوده‌اند، هنوز پیشرفت‌های زیادی هستند که باید انجام شوند. علی‌رغم این، چنانکه تجارب کشورهای دیگر به عنوان نمونه نشان می‌دهند، خلاقیت، نیروی محرک در کل اقتصاد خواهد شد.
چین، با وظیفه دوگانه ترویج صنایع جدید و بهبود صنایع سنتی مواجه است. رونق بخشیدن به توسعه فرهنگی نیز حائز اهمیت است. صنایع خلاق، درباره شکاف فعلی ما در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته دیدگاهی جدید پیش روی ما قرار می‌دهند و روشی نوین برای کشف پتانسیل‌های توسعه، در جایگاه یک کشور بزرگ و غنی از لحاظ منابع فرهنگی در اختیارمان می‌گذارند.
آگاهی از ارزش خلاقیت در چین، پدیده‌ای نوپاست. در دو تا سه سال گذشته، بسیاری از کشورها، تحقیق در باب صنایع خلاق را آغاز کرده‌اند. در 16 شهر متعلق به دلتای یانگ‌تسه، 14 شهر در حال رونق بخشیدن به صنایع خلاق هستند. علاوه بر این، پکن، اقدامات قدرتمندی برای حمایت از صنایع خلاق انجام داده است. ارزش استعدادهای خلاق نیز به طرز روزافزونی در این جامعه شناخته شده است و مدارس، خلاقیت بالاتر در میان دانش‌آموزان را ترغیب می‌کنند: تغییری که می‌تواند بر کل نظام آموزشی چین اثرگذار باشد. وزارت آموزش و پرورش برای درک صحیح این روند و بهره‌برداری از آن، یک پروژه تحقیقی سه ساله بر روی راهبردهای چین در زمینه صنایع خلاق را آغاز کرده است. این، نمونه‌ای از تعهد و چشم‌اندازی چین برای توسعه است. با انکه تجربه این کشور به آسانی قابل تکرار نیست، می‌تواند مرجعی جالب برای سایر کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه باشد.” (پرفسور هی شو چانگ، رئیس اجرایی «انجام صنایع خلاق شانگهای).
منبع: اقتصاد خلاق
