زنگ خطر ِاعتیاد به بازی های رایانه ای+ اینفوگرافی

شیوه ساخت بازی ها و تاثیر مستقیم بر مغز

«چشمانش مثل دو کاسه ی خون به صفحه خیره می ماند. هر چه صدایش می کنم متوجه نمی شود. به سمت دو شاخه که می روم با عصبانیت و پرخاش او غافلگیر می شوم… بعد از سه ساعت بازی کردن مدام، هنوز هم می خواهد ادامه دهد… این اتفاق تقریباً هر روز تکرار می شود.»
این سناریو و سناریوهای مشابه، در منزل خیلی ها همه روزه دیده می شود. به راستی چرا فرزندان مان این قدر حرص و ولع به انجام بازی های کامپیوتری دارند؟

طراحی بازی های کامپیوتری توسط متخصصان علوم کامپیوتر و تحت نظر روان شناسان اینترنت (سایر سایکولوژیست ها) بسیار ماهرانه و هنرمندانه انجام می شود، به طوری که بتواند از سیستم پاداش در صعودِ مرحله به مرحله – در جهت ایجاد حداکثرِ هیجان – نهایت استفاده را ببرند (نوعی شرطی شدن). چنین پاداش و هیجانی یک خاصیت دیگر هم دارد و آن آزاد شدن مواد محرک درون مغز است که احتمالاً علت اصلی خاصیت عادت آور این گونه بازی هاست. البته این خاصیت منحصر به کودکان نیست و امروزه اکثر بازیگرهای کامپیوتری را بزرگسالان تشکیل می دهند. در بین بازی کننده های گیم، اصطلاح اعتیاد مثلاً به فلان بازی، رایج و پذیرفته شده است و آن ها به شوخی یا جدی آن را به هم نسبت می دهند تا درجه ی علاقه و چسبیدن به یک بازی را ابراز کنند. به علاوه، برچسب «اعتیادآور» بر روی جلد تعدادی از این بازی ها علاوه بر آن که تبلیغی موذیانه برای بازی نیز محسوب می شود، هشداری است که نشان از باور سیستم نظارتی و خود شرکت های سازنده به این خاصیت بازی ها دارد. در عمل هم پدر و مادرها چنین تجربه ای دارند: «وقتی که پسرمان را به سختی و با زور و تهدید از دسته ی بازی یا صفحه کلید کامپیوتر جدا می کنیم بیشتر به عادت آور بودن این بازی ها پی می بریم.» امروزه، تعدادی از مطالعات علمی در این زمینه، خاصیت عادت آوری و ایجاد وابستگی را در مورد این بازی ها تأیید می کند.

مخرب‌ترین بازی‌های تصویری

مخرب‌ترین بازی‌های تصویری، بازی‌هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می‌شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می‌گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می‌شود از این گونه بازی‌ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد. در این بازی‌ها خشونت بسیار شدید، نمایش خونریزی، کشتار، بدلحنی و… به نمایش درمی‌آید. این نوع بازی‌ها در اروپا و آمریکا برای کاربران کمتر از ۱۸ سال ممنوع اعلام شده اما متأسفانه در ایران کاربران کودکان نیز کم و بیش از این بازی‌ها استفاده می‌کنند.

بررسی پژوهش‌های انجام شده توسط محققان بر عملکرد جسمانی و روانی کودکان و نوجوانان بعد از انجام بازی رایانه‌ای: بررسی تاثیر بازی‌های رایانه‌ای بر زمان واکنش: زمانی که طول می‌کشد تا یک پاسخ حرکتی در برابر یک محرک حسی تولید شود زمان واکنش نامیده می‌شود. در این پژوهش فاصله زمانی بین ارائهٔ محرک‌های بینایی و صوتی تاارایه پاسخ بررسی شد. بدین منظور ۳۰ بازی کننده غیر حرفه‌ای و ۳۰ بازی کننده حرفه‌ای در دامنه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال انتخاب شدند. زمان واکنش با استفاده از دستگاه کرنوسکوپ اندازه‌گیری شد. نتایج:گروه بازی کننده حرفه‌ای به محرک صدا و نور سریع تر پاسخ می‌دهند. بدین ترتیب، بازی‌های رایانه‌ای در کاهش زمان واکنش و افزایش هماهنگی چشم-دست موثر هستند که این پیامد در بسیاری از فعالیت‌ها و مهارت‌های دستی مفید است.

آسیب های روانی بازی

• افزایش پرخاشگری در کودکان
• افت تحصیلی
• اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای
• تنبل شدن ذهن کودکان و نوجوانان

والدین کنترل کنند 

در چند سال اخیر کامپیوتر و اینترنت به تدریج تا حدی جای تلویزیون را گرفته است و احتمال می‌رود که در آینده‌ای نزدیک نقش عمده‌تری از تلویزیون را در زندگی کودکان و نوجوانان داشته باشد. در صورتی‌که از این فناوری صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد. در حالی که تحقیقات بیانگر خطراتی ناشی از کاربرد بی رویه و غلط از آن است که تمامی کاربران به‌ویژه کودکان را تهدید می‌کند.

برای اطمینان از استفاده بهینه و اینکه کامپیوتر زندگی کودکان را در حال و آینده بهبود ببخشد، به‌طورکلی توجه به رویه های آموزشی این ابزار توسط والدین بسیار پر اهمیت می باشد.

**سعیده حمیدی

منابع

1- حمیدیان، فرود، (1387)، اعتیاد به اینترنت و موبایل(بررسی عوارض وابستگی به اینترنت، موبایل و بازی های کامپیوتری)، تهران: نشر قطره، چاپ دوم

2- بنیاد ملی بازی