پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،سه حوزه گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی در بودجه سال 95، شاهد 3 تغییر ماهیتی است و چنین تغییراتی نشان از توجه بودجه به گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی است.
به گفته کارشناسان، سه حوزه گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی در بودجه سال 95، شاهد 3 تغییر ماهیتی است. به گفته آنها، چنین تغییراتی نشان از توجه بودجه به گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی است. به دنبال آنکه گردشگری به عنوان یکی از محورهای مهم در سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه از سوی رهبری اعلام شد، حالا کارشناسان از بهبود جایگاه بودجه‌ای این صنعت نوپا در ایران خبر می‌دهد و معتقدند این تغییر، گامی مهم در افزایش توجه به لزوم توسعه گردشگری به شمار می‌رود.
در همین حال یک عضو هیات‌مدیره انجمن علمی گردشگری ایران، نخستین تغییر مثبت را تفکیک سه حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی در سه فصل جداگانه عنوان می‌کند و می‌گوید: برخلاف آنچه در سال‌های قبل وجود داشت، در بودجه سال جاری گردشگری و میراث فرهنگی و صنایع‌دستی هرکدام در سه فصل جداگانه آورده شده‌اند؛ این درحالی است که قبلا این سه حوزه ذیل فصل فرهنگ عنوان می‌شدند. به گفته دکتر علی‌اصغر شالبافیان، این متمایزترین و مهم‌ترین تغییر شکلی است که دربودجه 95 برای این سه حوزه رخ داده است و به اعتقاد او این مهم، می‌تواند آغازگر توجه بودجه‌ای بیشتر به گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی باشد و امکان دیده شدن‌شان را در ساختار اقتصادی کشور افزایش دهد.
مجموع اعتبارات سه حوزه
این استاد دانشگاه با اشاره به اعتبارات هرکدام از سه حوزه، تصریح می‌کند: «مجموع اعتبارات گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی، 11358میلیارد و 958 میلیون ریال است و از آنجا که سال گذشته این سه حوزه هرکدام جداگانه در بودجه تعریف نشده بودند، نمی‌توانیم در این خصوص مقایسه‌ای داشته باشیم.» شالبافیان همچنین درباره بودجه دستگاهی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌گوید: این دستگاه که شامل چهار بخش سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی و مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غربی می‌شود، در بودجه سال 95، 6987 میلیارد و 704 میلیون ریال اعتبار را به خود اختصاص داده است؛ رقمی که رشدی 44درصدی را نسبت به بودجه سال گذشته نشان می‌دهد. به گفته وی، رشد 167درصدی بودجه مرکز مطالعاتی منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی ناملموس در آسیای میانه و غربی اتفاق مبارکی است؛ از این حیث که این مرکز وظیفه شناسایی میراث ایرانی در کشورهای اطراف را نیز دارد و به شناخت هرچه بیشتر فرهنگ کشورمان کمک می‌کند.
تعریف ابزار برای تحقق برنامه‌ها
این عضو هیات‌مدیره انجمن علمی گردشگری ایران دومین ویژگی و گام مثبت بودجه 95 برای گردشگری را، تعریف ابزارهای اجرای برنامه‌های این حوزه عنوان و تصریح می‌کند: براساس آنچه در بودجه امسال تعریف شده است، برای هرکدام از برنامه‌های تعریف‌شده در حوزه گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی ابزارهایی نیز عنوان و مشخص شده است که بودجه هر برنامه باید چگونه هزینه شود. به باور شالبافیان، جزئی کردن فعالیت‌ها به معنای شفافیت در بودجه‌ریزی است و امکان نظارت باکیفیت‌تری را ایجاد می‌کند. وی ادامه می‌دهد: «به این وسیله دولت ابزار تحقق برنامه‌ها را نیز تعریف کرده و باعث شفاف‌سازی در هزینه‌کرد مواد بودجه‌ای شده است؛ درحالی که پیش از این مثلا در اجرای برنامه‌هایی که به عهده سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بود، تنها خود این سازمان می‌دانست که با چه ابزاری و چگونه بودجه تعریف‌شده هزینه می‌شود.
تعریف بودجه برای حمایت از تشکل‌ها
سومین گام مثبت بودجه سال جاری در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی، تعریف بودجه برای حمایت از تشکل‌ها و انجمن‌های گردشگری و صنایع‌دستی عنوان می‌شود. شالبافیان درباره این مورد نیز خاطرنشان می‌کند: براساس این اتفاقی که در بودجه 95 رخ داده، بخش خصوصی و تشکل‌ها از شکل و میزان حمایتی که از سوی دولت می‌شوند آگاه خواهند شد و به این ترتیب می‌توانند پیگیر تحقق تعهدات دولت در این زمینه باشند.» به گفته این استاد دانشگاه، این حمایت شامل واحدهای صادرکننده صنایع‌دستی و واردکنندگان گروه‌های گردشگران به کشور می‌شود.
ضعف فصول سه‌گانه
با این‌همه، شالبافیان می‌گوید یک ضعف اساسی همچنان در بودجه‌ریزی دولت برای گردشگری وجود دارد. وی در این باره توضیح می‌دهد: گرچه تعریف سه فصل جداگانه برای سه حوزه گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی اتفاق بسیار نیک و مبارکی محسوب می‌شود، اما یک اشتباه کلیدی همچنان باقی مانده و آن این است که ذیل این فصل همچنان تنها بودجه برای دستگاه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تعریف شده است. این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: این به آن معناست که وظایف بودجه‌ای دیگر دستگاه‌ها در خصوص گردشگری تعریف نشده و برای دیگر دستگاه‌های مرتبط با گردشگری الزام بودجه‌ای درنظر گرفته نشده است؛ این درحالی است که وقتی از فصل بودجه‌ای حرف می‌زنیم، منظور تعریف بودجه برای همه دستگاه‌های درگیر با موضوع آن فصل است.» این عضو هیات‌مدیره انجمن علمی گردشگری ایران معتقد است تا زمانی که وظایف دستگاه‌های مرتبط با گردشگری ترجمه بودجه‌ای نشوند، این دستگاه‌ها خود را موظف به تخصیص بودجه در بخش گردشگری نخواهند دانست و سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مجبور است برای کسب همراهی و توجه دستگاه‌های مرتبط، رایزنی و فعالیت کند. وی با اشاره به شورای‌عالی گردشگری و میراث فرهنگی یادآور می‌شود: همان‌طور که این شورا با حضور همه دستگاه‌هایی که به نوعی با گردشگری مرتبط هستند تشکیل جلسه می‌دهد، باید در ساختار بودجه کشور نیز برای آنها مسوولیت تعریف و سازوکاری برای پاسخگویی آنها دربرابر قانون ایجاد شود.» شالبافیان با اشاره به تجارب کشورهای پیشرفته در زمینه بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی گردشگری، خاطرنشان می‌کند: «در بسیاری از این کشورها، مثلا اگر بودجه گردشگری 600 میلیون یورو تعریف می‌شود، همه آن صرفا به وزارت گردشگری تخصیص پیدا نمی‌کند، بلکه نقش بودجه‌ای تک تک دستگاه‌های مرتبط نیز تعریف می‌شود و این به پاسخگویی این دستگاه‌ها در برابر تعهدات بودجه‌ای‌شان می‌انجامد.
تغییری در مالیات‌ها ایجاد نشده
این کارشناس حقوقی در پاسخ به این ابهام که آیا مالیات تاسیسات گردشگری در بودجه 95 دچار تغییر یا به‌طور مشخص، افزایش شده است، می‌گوید: در حوزه مالیات اتفاق جدیدی در بودجه 95 نیفتاده است؛ اما با توجه به آنکه امسال سال اول اجرای اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم است، شاهد چند تغییر هستیم.» به گفته شالبافیان براساس اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم، تمام درآمدهای حاصل از گردشگری ورودی مشمول معافیت 100درصدی شده ولی معافیت 50درصدی تورهای خروجی لغو شده است. به این ترتیب یک تبعیض مثبت به نفع جذب گردشگر رخ داده و تورهای خروجی موظفند کل مالیاتی را که برذمه آنها است، بپردازند. عضو هیات‌مدیره انجمن علمی گردشگری ایران در پایان تاکید می‌کند که افزایش مالیاتی به سبب قانون بودجه 95 در حوزه گردشگری و هتلداری ایجاد نمی‌شود. حالا تغییرات ایجاد شده در بودجه گردشگری کشور که از آن به عنوان گامی مثبت در جهت ارتقای توریسم یاد می‌شود، می‌تواند این نوید را به فعالان این حوزه بدهد که منتظر اتفاقات بهتر باشند؛ گرچه تحلیل این بودجه، برخی ضعف‌ها را چنانچه اشاره شد، نشان می‌دهد و به برنامه‌ریزان یادآوری می‌کند که شاید هنوز تا رسیدن به وضعیت آرمانی در بودجه گردشگری، فاصله داریم.
منبع: اقتصادخلاق
