پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا در دومین نشست تخصصی اقتدار ملی، سد نفوذ با موضوع «نفوذ فکری و فرهنگی در عرصه علوم انسانی» که پیش از ظهر امروز(24 آذرماه) در مؤسسه فرهنگی انقلاب برگزار شد، عنوان کرد: مسأله ما در حوزه علوم انسانی، وضعیت نفوذ نیست، بلکه وضعیت سلطه و حضور و فراگیری است؛ بحثی که مقام معظم رهبری در خصوص نفوذ مطرح کردند، زمینه‌ای شد تا این بحث را در اینجا عنوان کنم اما حوزه علوم انسانی فراتر از این مسائل است.
وی افزود: ما با نوعی استقرار و مرجعیت علوم انسانی مواجه هستیم که احساس انسی با آن نداریم، آسیب‌زا و مشکل‌زا هم هست. مسائلی که در اینجا وجود دارد از سنخ مسائل نفوذ نیست و نوع سیاست‌هایی که دنبال می‌شود نمی‌توان گفت زیاد حضور ندارند.
* انقلاب اسلامی در حوزه علوم و علوم انسانی ساختارها و محتوا را تغییر داد
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به مرحله اول حضور گفت: یک چیزی وجود دارد و جریانی می‌خواهد آن را براندازی کرده، تغییر داده و تحول ایجاد کند، نفوذ است، اما بعد از اینکه مستقر شد، دیگر مسأله نفوذ نیست، مدل‌های رفتاری که در حوزه نفوذ است مواجهاتی از آن سنخ، چندان جواب نمی‌دهد.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی به لحاظ سیاسی بسیاری از ساختارها و اقتدارها را در هم ریخت، اما در حوزه علوم به طور مطلق و علوم انسانی به طور خاص نه ساختارها را تحول داد و نه محتوا را تغییر داد، بلکه به صورتی کاتالیزور شد، یا به ساختار موجود سرویس داد.
پارسانیا ابراز داشت: ما از میان بیش از 100 هزار دانشجویی که داشتیم به سوی حدود 4-5 میلیون دانشجو حرکت می‌کنیم، از این‌رو مسأله‌ای که اکنون وجود دارد مرجعیت علوم انسانی مدرن و به طور کلی علم مدرن است که کاملاً احصا می‌شود و این مرجعیت با قدرت و اقتدار همراه بوده و قدرتمندانه حضور دارد و این قدرت به صورت نرم است و اصلاً احساس نمی‌شود.
*مسأله تحول در علوم انسانی بار مسایل سیاسی را بر دوش می‌کشد
این استاد دانشگاه افزود: آن قدر این قدرت حضور دارد و جدی و توانمند است که هر مقاومتی مقابل آن قرار می‌گیرد آن را متهم می‌کند، به اینکه به قدرت متکی است؛ یعنی تا می‌خواهد کاری انجام دهد می‌گوید: این از چارچوب علم خارج است، ایدئولوژیک است و از سوی قدرت اعمال می‌شود.
وی گفت: مسأله تحول در علوم انسانی بار مسایل سیاسی را بر دوش می‌کشد که از طرف مقابل سعی می‌شود این کار کاملاً سیاسی دیده شود؛ یعنی کسانی که دغدغه‌های نظری دارند تا می‌خواهند سخنی گفته و ورود پیدا کنند، دو گسل این مسأله روی هم قرار می‌گیرد و تحول در علوم با تحول در مسائل سیاسی با معضلاتی که دارند وارد دانشگاه می‌شود، لذا مانند این می‌داند که ابتدا باید مشکلات سیاسی را حل کرد تا مسأله علوم انسانی حل شود.
پارسانیا ابراز داشت: البته فضای سیاست‌زدگی دانشگاه نیز باعث می‌شود به خلط مباحث بیشتر دامن زده شود و ما باید در مدیریت این قضیه هوشمندانه رفتار کنیم، از حد کلان رهبری که پایین‌تر بیاییم، به آن سیاست‌های بزرگ گفته می‌شود لایحه بعدی شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد و نصف اعضای این شورا با تغییر دولت‌‌ها عوض می‌شوند.
* «شورای عالی انقلاب فرهنگی» جای تئوری‌پردازی نیست
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی جای تئوری‌پردازی نیست، البته این شورا نوعی ستاد عملیاتی و جریان‌سازی است؛ همین شورای عالی انقلاب فرهنگی نام آموزش عالی را تغییر داد و فرهنگ را از اسم آن حذف کرد. همچنین وزارت فرهنگ و آموزش عالی شد علم و فناوری. این مسأله نشان می‌دهد فضای اکثریت شورا فضایی نیست که تعمیق نظری داشته باشد.
وی افزود: قریب به نصف اعضای شورا که همواره عملیاتی هستند، نیمی دیگر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی طیف هستند یعنی نمایندگی می‌کنند، بخش‌های مختلف فضای مدیریتی و نخبگانی کشور را.
پارسانیا گفت: یکی دیگر از مسائلی که منجر شد نفوذ، تمامیت یافته و این طور سنگین بار حضور داشته باشد بخش‌هایی هستند که باید تولید کنند اما تولید نمی‌کنند و سرکار گذاشته می‌شوند یا سر کار می‌روند و به فعالیت‌های دیگری اشتغال دارند؛ مشکل علوم انسانی را تولید نظری حل نمی‌کند باید متفکرانی داشته باشیم، سازوکارهایی که این تولید را بتواند وارد گفت‌وگوها کند.
وی ادامه داد: بعد از پیروی انقلاب اسلامی وقتی جمعیت دانشجویان از 130 هزار دانشجو به 5 میلیون دانشجو می‌رسد، دیگر دانشگاه محیط محوری نماینده‌کننده یک بخش خاص از شهری یا فرهنگ جامعه نیست، بلکه تمام فرهنگ جامعه در دانشگاه حضور دارد و به تناسب، سهم خودش را می‌خواهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: اساتید متدین زیادی در فضای دانشجویی حضور دارند منتها وقتی تولید نداریم، نظریه‌ها به درستی ارائه نمی‌شود، مجموعه‌ای که باید کار کند عمل نمی‌کند و مجموعه‌هایی که باید کار تولید کنند، بی‌پناه‌ترین مجموعه‌های معرفتی و علمی جامعه هستند که نه در حوزه جایگاهی دارند و نه در دانشگاه و باید یک طوری با چنگ و دندان جایگاهی برای خودشان درست کنند.
* مسئله نفوذ در حوزه علوم انسانی آن گونه که برای ما مسئله است برای غربی‌ها نیست
در بخش دیگری از این نشست عادل پیغامی طی سخنانی گفت: نفوذ یک جریان همزمان داینامیکی است به تعبیری یک نوع کلی مشکک است؛ هرچه قدر هم حوزه و فضای نفوذ پایان یافته باشد باز نفوذ دیگری معنا پیدا می‌کند؛ در واقع عمق نفوذ هیچ وقت تمام نمی‌شود.
وی با بیان اینکه نباید در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی، سیاسی و امنیتی به قضیه نگاه کنیم، اظهار داشت: بیاییم کمی پویاتر به این مسئله بنگریم. نکته دوم آنجایی اتفاق می‌افتد که اقتداری وجود ندارد، شاید ما مسئله مربوط به نفوذ را در دانشگاه‌های غربی نمی‌بینیم که خیلی برای خودشان مسئله ببینند علی رغم اینکه اسلام به معنای مفهوم عامش و هم انقلاب اسلامی به مفهوم خاص آن، حرف‌هایی را در دنیا می‌زند و علاقه‌مندانی را نیز دارد ولی مسئله نفوذ در حوزه علوم انسانی برای غربی‌ها آن گونه که برای ما مسئله است مسئله نشده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: شاید معنای آن همین باشد که به قدری فضا کامل پُر است و فضا در دست غربی‌ها است که حضور دیگری یا نیست یا اگر هم باشد به عامل حیات‌بخش و پوایی بخش برای خودشان تبدیل می‌شود. در علوم انسانی غربی هم همینطور. معمولا به علوم انسانی حیات بخش تبدیل می‌شوند.
منبع:فارس
