فرهنگ، رسانه و آینده‌پژوهی

اکنون جهان به وسیله گروه کوچکی از نخبگان مصادره شده و جهانیان متأسفانه به سوی آینده‌ای می‌روند که توسط این نخبگان تعریف می‌شود. من معتقدم انقلاب بایستی به سوی آینده‌ای که خود بدان نیاز داریم و باید مدیریت کنیم، حرکت کند. مقام معظم رهبری

آینده می‌آید، با همان شتابی که گذشته گذشت، اگر به آن نیاندیشیده باشیم هویت خود را در هجوم هویت‌های ناشناسی که فردا می‌آید از دست خواهیم داد. اندیشیدن به آینده، فرارفتن از مرزهای بی‌تحرک اکنون است و قرار گرفتن در جهانی که پیوسته در حال شدن است. اندیشیدن به آینده با دستمایه معرفت‌هایی است که از گذشته بدست آورده‌ایم. پس گذشته هست، اما خیره شدن در تابناکی آن نباید چشم‌ها را بر چندگونگی و حیرت‌افزایی فردا ببندد. امروزه حرکت بی‌وقفه زمان و گذشت آن بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است چرا که فقط می‌توان رو به جلو و به سوی آینده ای روشن گام نهاد ، بنابراین آینده امری است که مردم می توانند آن را با اقدامات هدفمند خود طراحی کرده و شکل دهند ، بدین منظور برای اینکه بتوانیم درست برای آینده تصمیم گیری کنیم بایستی نسبت به عوامل اجتماعی و فرهنگ جامعه شناخت کافی داشته باشیم تا آن را بطور دقیق مدیریت کنیم. از طرفی می دانیم که مدیریت فرهنگی گویای اهداف بدیع و غیر ممکن نیست ، بلکه معادله ای است که سلسله ای از اولویت ها و اصول یک حرکت فرهنگی تا رسیدن به هدفی مشخص را هدایت می کند چرا که همه می خواهند در عین حفظ هویت ملی ، قومی و فرهنگی ،بخشی از جامعه جهانی به شمار آیند. از یک جهت با توجه به اینکه فرهنگ یکی از تاثیرگذارترین عوامل مرتبط با پیشرفت و توسعه آینده جوامع می باشد، داشتن مدیریت فرهنگی با نگاهی به آینده امری اجتناب ناپذیر است و از جهت دیگر توسعه در آینده منوط است به حصول دانشی درباره فرهنگ هر کشور، پس فرهنگ ، توسعه و مدیریت به گونه ای به هم آمیخته شده که توسعه بدست آمده ، متناسب با مقصود و طبیعت فرهنگ جامعه مدیریت شود.

در مجموع هدف از آینده نگری محتمل تر ساختن آینده مطلوب است و تفهیم این نکته که اگر همیشه همان کاری را بکنیم که پیش‌تر می‌کردیم در این صورت چه بسا کمتر از آنچه را که در گذشته بدست می‌آوردیم ، کسب خواهیم کرد بدین منظور باید از آنچه می‌خواهیم بیافرینیم تصویری شفاف داشته باشیم ، چرا که جهان یکسره در حال تحول است . عصر ارتباطات و اطلاعات ما را به سمت یادگیری مادام العمر و آینده نگری سوق می دهد زیرا تکنولوژی و به تناسب آن جامعه و نهادهایش شتاب زده و پر سرعت در حال متحول شدن هستند که در این بین عوامل فرهنگی تاثیر مستقیمی بر پیشرفت جوامع خواهند داشت. از جمله مهمترین سازمان های بین المللی که فعالیت هایشان معطوف به آینده پژوهی است را کشور آمریکا (انجمن آینده جهان) و اروپائیان ( فدراسیون جهانی مطالعات پیرامون آینده ) تشکیل داده‌اند زیرا تعامل میان تکنولوژی ، رشد اقتصادی و عوامل فرهنگی، اکثر مردم جهان را از پدیده جهانی شدن بهرمند می سازد که در این بین اشاعه تکنولوژی در حل پاره ای از مسائل، کاربرد اثر بخش تری دارد. بطور مثال، گسترش تکنولوژی اطلاعات، بیوتکنولوژی، علم مواد و نانو تکنولوژی که خود در گذشته نوعی آینده نگری تکنولوژیک محسوب می شدند که امروزه موجب دگرگونی هایی در بازرگانی، بهداشت عمومی، امنیت و بخصوص با برداشته شدن مرزهای ارتباطی بوسیله شبکه های اجتماعی امنجر به تاثیرات زیاد فرهنگی شده است. بطوری که در حال حاضر می توان در زمینه تکنولوژی درآینده فرهنگ و دنیای دیگری و سبک زندگی دیگری همراه شد و یا می توان با آینده پژوهی از تنوع ارتباطات و برداشتن مرزهای فرهنگی به دستاوردهای خوبی رسید و یا اینکه از محصولات نانویی در عرصه تولید سینمایی استفاده نمود.  باید توجه داشته باشیم که امروز به سرعت در حال گذشتن است و اگر ما لحظه ای از آینده غفلت کنیم دیگر قادر نخواهیم بود که در آینده زندگی کنیم و تنها می توانیم جزئی از تاریخ معاصر آیندگان باشیم بنابراین بایستی مهندسی فرهنگی در عرصه تکنولوژی را برای کشورمان طراحی کنیم تا آینده مطلوبی را رقم زده باشیم.

نویسنده: حامد شاطری