فناوری اطلاعات و توسعه اقتصادی

رسیدن به توسعه اقتصادی ، به منظور بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش سطح رفاه عمومی از اهدافی است که دولت های مختلف جهان به دنبال آن هستند؛ در رسیدن به این هدف دو متغیر رشد اقتصادی و توزیع درآمد نقش عمده ای دارند ؛ رشد اقتصادی متغیری است که ضامن سطح تولیدات و امکانات بالاتر در اقتصاد به منظور مصرف و سرمایه گذاری بیشتر ، مطرح می شود و توزیع عادلانه درآمد نیز سبب استفاده متناسب همگان از امکانات و منابع موجود می گردد. این دو متغیر در کنارهم با شکل گیری سایر نهاد های اجتماعی ، فرهنگی وسیاسی ،موجبات تسهیل و تسریع فرآیند توسعه اقتصادی در کشور را فراهم می آورند و در رسیدن به توسعه اقتصادی ، نحوه و اثر گذاری این دو متغیر بسیار مهم است
از طرفی گسترش صنایع فرهنگی باعث انقلابی نوین در سراسر جهان شده است و بسیاری از جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حیات بشر را دستخوش تحولی عمیق کرده است. مطابق پژوهشهای انجام شده مشاهدات زیادی مبنی برتأثیر مثبت سرمایه گذاری فناوری اطلاعات بر بهبود عملکرد اقتصادی ازجمله بهره وری کل، رشد اقتصادی، اشتغال، کارایی و نوآوری وجود دارد. افزون بر آن، علاوه بر این دستاوردها، فناوری اطلاعات می توانند به رشد و توسعه عدالت اجتماعی هم منجر شوند. بدین ترتیب توسعه فناوری اطلاعات و صنایع فرهنگی از سه بعد زیر می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد:
توسعه و تحول فناوری: عمدتا توسط کشورهای غربی صورت گرفته و شکل می گیرد و کشورهای در حال توسعه نظیر ایران درآن نقش فعالی ندارند.
توسعه و تحول بخش فناوری اطلاعات: مرتبط با بخش هایی هستند که بصورت مستقیم در این حوزه فعال می باشند. تحولات این حوزه می تواند بر پایه راهبردهای مشخص و مصوب توسط مراجع ذیصلاح و بر اساس سیاست ها و نگرش های متفاوتی شکل گرفته باشد.
تاثیرات توسعه فناوری اطلاعات در کشور : با توجه به ویژگی های این حوزه از قبیل فناوری همه منظوره بودن و تاثیرگذاری در همه شئون اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، توسعه آن پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای خواهد داشت.
دیدگاه فوق به نوعی در تدوین شاخصهای IDI توسط ITU نیز مورد توجه بوده است. شکل زیر تفکیک حوزه های پیشران و تاثیر پذیر را نمایش می دهد.
در ادامه بر اساس آمار و اطلاعات موجود و با توجه به دیدگاه های عنوان شده به وضعیت کشور و جهان در این حوزه داشته باشیم، و خصوصا از حیث اقتصادی وضعیت بخش فناوری اطلاعات و اثرات فرابخشی آن را بررسی نماییم. این بررسی با بررسی شاخص های این حوزه در کشور و مقایسه آن با سایر کشورها ادامه می دهیم:

نگاهی به شاخص ها و وضعیت بین المللی بر اساس گزارش 2015 ITU
براساس گزارش 30نوامبر 2015، 3.2میلیارد نفر در جهان آنلاین هستند که این میزان معادل 43.4% جمعیت جهان است.
در حالی که کاربران موبایل در جهان تقریبا به 7.1میلیارد رسیده است که معادل 95% جمعیت جهان است.
تا پایان 2015 حدود 46% خانه ها به اینترنت متصل خواهند شد که این رقم تا پایان سال گذشته 44% و در پایان سال 2010 این مقدار 30% بوده است.
با توجه به شاخصهای فوق در زمینه توسعه بخش فناوری اطلاعات ، در حوزه های مختلف تولید و عرضه محتوا، خدمات پردازش اطلاعات ، توسعه شبکه ها و رسانه های اجتماعی کاری متناسب با واردات مزبور صورت نپذیرفته است. این به معنای وجود یک توسعه نامتوازن در این حوزه می باشد.
بدین ترتیب یک بحث مهم در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات علاوه بر نگاه کمی به توسعه، متوازن سازی آن و توجه به حوزه های جدید اقتصادی آن می باشد. علاوه بر این، حوزه های جدیدی در کسب و کار این حوزه شکل گرفته است که کم توجهی به آنها موجب وابستگی عمیق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور خواهد شد و از طرف دیگر غفلت در این حوزه ها موجب می شود به تدریج تبلیغات اقتصادی توسط امپراطوری های مجازی (نظیر گوگل ، فیس بوک و غیره) صورت پذیرد و اقتصاد مبتنی بر سرگرمی (بازی ها و محصولات فرهنگی ) در خارج از مرزهای جغرافیایی کشور طراحی و مدیریت شده و مورد بهره برداری اقتصادی قرار گیرند.
تهیه کننده: حامدی