پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
در طول ده سال گذشته و حتی قبل‌تر از آن، مسائل مربوط به حوزه تکنولوژی و حوزه آموزش دوشادوش هم، در حال پیشرفت بوده‌اند و روز به روز موسسات و سازمان های بیشتری به سرمایه گذاری در بخش آموزش و اجرایی کردن طرح‌هایی نظیر «سامانه مدیریت یادگیری» پرداخته اند. در کنار بهره‌مندی از مزیت های بیشمار تکنولوژی در زمینه آموزش، هدف از این طرح ها استفاده از تکنولوژی برای اتوماتیک و خودکار کردن فرآیند یادگیری است.
در این نوشته نگاهی اجمالی به نظرات مدیران سازمان ها و کارکنان آنها پیرامون سامانه های مدیریت یادگیری خواهیم داشت.
* محبوبیت رو به افزایش LMS ها
«گزارش کاربری سامانه‌های مدیریت یادگیری در سال ۲۰۱۶» که بر پایه‌ی پژوهشی با هدف یافتن مهمترین فواید و ویژگی‌های LMS ها برای کاربران منتشر شده است، نشان داد که این سامانه ها در میان کاربران محبوبیت قابل توجهی پیدا کرده اند. حال می‌خواهیم نظر مدیران و سهام داران سازمان ها را نیز در مورد محبوب‌ترین سامانه های مدیریت یادگیری بدانیم.
* مدیران سازمان‌ها چه می گویند؟
از آنجایی که در همه ی سازمان ها مدیران حرف آخر را درباره‌ی استفاده از سامانه ها و تکنولوژی های جدید می زنند، مهم است که در ابتدا به سراغ آنها برویم و نظر آنها را در مورد این سامانه ها بدانیم. از نظر آنها مهمترین چیز این است که سامانه های جدید بتوانند اهداف سازمان را بدرستی آموزش دهند و به کارمندان کمک کند تا عملکرد بهتری داشته باشند. بررسی های نیز نشان می دهد که حدود ۹۶ درصد از مدیران معتقدند که سامانه های مدیریت یادگیری تاثیر بسیار خوب و مثبتی داشته و این امکان را برای آنها فراهم کرده است که کارمندان را در فرآیند آموزش مورد نظارت قرار دهند و محتواهای آموزشی را نیز مدیریت کنند. این مدیران همچنین معتقدند که این سامانه ها تاثیرات مثبتی روی عملکرد، مشارکت و ابقای کارمندان آنها داشته است .
نکته ی دیگری که مدیران در هنگام بکارگیری سامانه مدیریت یادگیری مورد توجه قرار می دهند این است که سعی می‌کنند سامانه‌ای را انتخاب کنند که متناسب با سازمان آنها باشد. آنها می توانند با توجه به وضعیتی که دارند یک مدل ابری و متصل به اینترنت را انتخاب کنند (Cloud-based) یا یک مدل مبتنی بر نرم افزار (On-premise). مدل هایی که هرکدام مزیت ها و ضعف های خاص خود را دارند.
تحقیقات نشان می دهد که ۵۵ درصد از کاربران از سامانه های مدیریت آموزش مبتنی بر مدل ابری استفاده می کنند و ۴۵ درصد باقی مانده نیز از مدل غیر متصل. مهمترین مزیت سامانه مدیریت یادگیری ابری، این است که کاربر می تواند هر جا که به اینترنت متصل شد به سامانه نیز دسترسی یابد. این ویژگی باعث می شود که یادگیری آسان‌تر شود و کارمندان می توانند در هر مکان و هر زمانی، خواه در اداره باشند یا در خانه یا حتی در حال مسافرت، آموزش خود را پیگیری کنند. این مدل، یادگیری را حتی برای کسانی که محل کار آنها در مکان های دوردست قرار دارد نیز امکان‌پذیر می سازد.
مزیت دیگر این مدل این است که برخلاف سامانه مبتنی بر نرم افزار، نیازی به هاستینگ و رسیدگی کردن به نرم افزار و همچنین آپدیت آن وجود ندارد. در این حالت نیازی نیست که سازمان ها سرور شخصی داشته باشند و در نتیجه هیچگاه متخصصان آی تی مزاحم فرآیند یادگیری نخواهند بود.
با این همه، بسیاری از سازمان ها بخصوص آنهایی که تعداد زیادی کارمند دارند و مجهز به امکانات آی تی هستند تمایل ندارند که داده های حساس خود را روی سرورهای خارجی قرار دهند. آنها ترجیح می دهند با توسعه امکانات آی تی خود، از سامانه های مدیریت یادگیری مبتنی بر نرم افزار استفاده کنند. بعلاوه برای کنترل و امنیت بیشتر پلتفرم، سامانه‌های مبتنی بر نرم افزار، امکانات بیشتری برای شخصی سازی فراهم می کنند و این مورد برای سازمان های عریض و طویلی که در آنها کارمندان نیازهای آموزشی مشخصی دارند، مزیت محسوب می شود. همچنین مدیران باید روش آموزشی را انتخاب کنند که مطابق نیازهای سازمانی آنها باشد. مقوله ای که بر چگونگی استفاده از این سامانه ها نیز تأثیر خواهد گذاشت.
بعضی از کاربران تمایل دارند که زمانبندی فرآیند یادگیری توسط خود آنها تعیین شود؛ در حالی که برخی نیز می خواهند که یک مربی فرآیند آموزش را کنترل کند و این فرآیند دارای زمانبندی مشخص باشد. هرچند بیشتر کابران (حدود 68 درصد) تمایل دارند که از یک روش ترکیبی استفاده کنند و مزیت های هر دو روش را با هم درآمیزند. مزیت آموزش مربی‌محور این است که مربی می تواند به سوالات مطرح شده پاسخ دهد و مطمئن شود که همه‌ی دانش آموزان محتوای آموزشی را فهمیده اند. همچنین در این حالت می‌توان امتحانات آنلاینی نیز برگزار کرد و در محیطی مناسب و زمانی دقیق آموزش را انجام داد.
سامانه مدیریت یادگیری می تواند از این روش های ترکیبی نیز پشتیبانی کنند. می‌توان در آموزش مربی‌محور، با استفاده از قابلیت های تقویمی که در این سامانه‌ها وجود دارد، مربیان و یادگیرندگان را از زمان برگزاری امتحانات آگاه کرد. همچنین قابلیت های کلاس مجازی به افراد سراسر دنیا این امکان را می دهد که از طریق وب-کنفرانس (رایاهمایی) در جلسات مربی‌محور شرکت کنند. این در حالی است که محتواهای ارائه شده در این کلاس را می توان بایگانی و به راحتی به دیگران نیز انتقال داد.
مدیران سامانه مدیریت یادگیری می توانند برای کاربرانی که از روش مربی‌محور استفاده نمی کنند نیز آزمون های آنلاین برگزار کنند و تعیین کنند که چه افرادی به این آزمون ها دسترسی داشته باشد و چه افرادی دسترسی نداشته باشند. آنها همچنین می توانند یک بازه زمانی برای پاسخ به این آزمون ها تعریف کنند. در این حالت افراد یادگیرنده نیز می توانند با سرعتی دلخواه به این آزمون ها پاسخ دهند. این ارزیابی های آنلاین را می توان بایگانی کرد و در صورت لزوم گزارش و انتقال داد.
* کارکنان سازمان‌ها (یادگیرندگان) چه می‌گویند؟
اگرچه محبوبیت آموزش های موبایل‌محور در حال افزایش است، اما تحقیقات فعلی نشان می دهد که برای استفاده از سامانه های مدیریت یادگیری، ۸۵ درصد کاربران از کامپیوترهای شخصی، ۷۰ درصد از لپتاپ و تنها ۹ درصد از تلفن‌های هوشمند استفاده می کنند. درواقع اگر بخواهیم روند استفاده از تلفن های هوشمند برای اتصال به این سامانه‌ها افزایش یابد، باید محتواهای آموزشی تولید شود که با تلفن های هوشمند سازگار باشد. بسیاری از شرکت ها برای ترغیب کاربران به استفاده از سامانه های موبایلی، آزمون های الکترونیکی طراحی کردند که در دستگاههای موبایلی نیز قابل دسترسی باشد. هرچند این اقدامات نیز لزوماً باعث نمی شود که کاربران برای شرکت در آزمون ها، از دستگاه های موبایلی استفاده کنند.
Trainers: Most Used Devices for Accessing LMS
همچنین اگر محتواهای آموزشی در تلفن های هوشمند و تبلت ها به خوبی نمایش داده نشوند، گرایش یادگیرندگان به استفاده از سامانه های رایانه ای بیشتر خواهد شد. برای مرتفع کردن چنین مشکلاتی می توان از فونت هایی زیبا و عکس‌هایی با اندازه ی مناسب استفاده کرد. همچنین می توان از تکنولوژی های جدیدی مانند وب واکنش‌گرا نیز برای سازگاری هرچه بیشتر محتواهای آموزشی با دستگاههای نمایشگر بهره برد.
وقتی در مورد مشکلات آموزش های مبتنی بر تکنولوژی صحبت می کنیم، بیشترین چیزی که کاربران از آن شکایت می‌کنند، پیچیدگی سامانه هاست. کاربران همچنین در مورد مشکلات فنی نیز بحث هایی مطرح می کنند. اما نهایتاً معتقدند که حل این مشکلات فنی برای آنها چندان سخت نیست و با کمک هایی که از تیم پشتیبانی سازمان خود و یا سامانه مدیریت یادگیری می گیرند، می توانند بر آنها فائق آیند.
* جمع بندی
در حالت کلی می توان گفت که هم اکنون مزیت های فراوان استفاده از «سامانه مدیریت یادگیری» برای مدیران و کاربران آشکار شده است. بنابراین می توان با تدوین استراتژی های مناسبی نظیر تعیین استراتژی کلی فرآیند یادگیری قبل از اجرایی کردن سامانه مدیریت یادگیری، بررسی جامع سامانه مدیریت یادگیری و تنظیم آن بر اساس نیازمندی های مخاطب هدف، این سامانه ها می تواند در آموزش کارکنان و کسب مزیت اقتصادی بسیار موفق باشند.
ترجمه:تیم آوا
* منابع:
1- «گزارش کاربری سامانه‌های مدیریت یادگیری در سال ۲۰۱۶»
2- روند توسعه‌ی «سامانه‌های مدیریت یادگیری» در سازمان‌ها
Learning Management System Trends: What Do The Stakeholders And Users Say?