نگاهی به انیمیشنBig Hero و ابعاد اقتصادی و فرهنگی اش

استودیوی انیمیشن‌سازی دیزنی در سال 2014 انیمیشن جذابی با نام « قهرمان بزرگ شماره ۶ » (Big Hero 6) را تولید کرد که در هشتاد و هفتمین دوره جوایز آکادمی علوم و هنر تصویری آمریکا موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن سال شد. بعلاوه، جوایز متعدد دیگری از جمله جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم انیمیشن، جایزه برگزیده کودکان نیکلودین، جایزه بافتا برای بهترین فیلم انیمیشن و جایزه‌ی آنی برای بهترین فیلم انیمیشن را در سال 2014 از آن خود کرد. این انیمیشن اقتباسی از یک پی‌نمای قدیمی با همین نام است که در سال 1998 توسط مارول کمیکس منتشر شد.
داستان فیلم در شهری در آینده به نام «سان فرانسوکیو»، با ترکیبی فرهنگی، جغرافیایی و معماری از دنیای شرق و غرب، اتفاق می‌افتد. این شهر از نظر فرهنگ، جغرافیا و حتی معماری ترکیبی از توکیو و سان فرانسیسکو یا در واقع شرق و غرب است. معماری شهر به توکیو نزدیک‌تر است و بیلبوردها، دیوار نوشته‌ها، طراحی ساختمان‌ها همه ژاپنی هستند، اما شاهد تلفیق زیرکانه اسم دو شهر هستیم که سان فرانسیسکو بخش ابتدایی آن را تشکیل می‌دهد. مردم شهر نیز چهره‌های تمام غربی داشته و فرهنگ آن‌ها نیز شبیه شرق نیست. این مطلب نشان دهنده استیلا و تاثیر فرهنگ غرب بر شرق است. این مسئله، یعنی ترویج و صدور فرهنگ آمریکایی به دیگر کشورها در سند راهبردی امنیت ملی آمریکا برای سال 2015 نیز به صراحت گفته شده است.
قهرمان اصلی داستان نوجوانی ژاپنی به نام هیرو هامادا، که در دامن یک آمریکایی بزرگ می‌شود، اعجوبه‌ی دانش رباتیک است که به همراه برادر بزرگترش، تاداشی، روزی به کالج می‌رود و در آنجا عاشق تحقیقات رباتیکی می‌شود که در آزمایشگاه می‌بیند. او برای این که ثابت کند لیاقت ورود به دانشگاه را دارد باید چیزی اختراع کند که نظر رئیس دانشکده، یعنی پروفسور رابرت کالاهان را به خود جلب کند.این انیمیشن به پیشرفت صنعتی شرق اشاره دارد و پروفسور کالاهان و شخصی به نام کِرِی را به عنوان صاحبان قطب‌های علم و صنعت این شهر معرفی می‌کند که چهره‌هایی کاملاً آمریکایی دارند و بار دیگر اشاره به این نکته دارد که پیشرفت علمی و صنعتی شرق با کمک و رهبری غرب صورا گرفته است. کالاهان با راه اندازی آکادمی علوم رباتیک، سعی در جذب نخبگان بالقوه و پرورش استعداد آن‌ها دارد. جذب نخبگان نسل متفکر دیگر کشورها برای پرورش و خدمت در آمریکا نیز در سند استراتژیک امنیت ملی ایالات متحده آمده است. کمپانی کِری نیز صنعتی سازی علم را در این شهر به عهده دارد. شرکت وی که بزرگترین شرکت صنعتی تحقیقاتی سان فرانسوکیو است، پروژه‌های مختلفی از نوآوری‌های علمی کوچک تا اختراعات عظیم مانند پرتال‌های تلپورت کننده را به اجرا می رساند. این دو نفر نمادی از آمریکا هستند که پیشرفت علم و صنعت شرق مدیون آن‌هاست.
صنعت‌هالیوود چندی است که روند ترویج ابرسرباز سازی از کودکان و نوجوانان را در فیلم‌های خود در پیش گرفته است. از بارزترین این موارد می توان از سری «بچه‌های جاسوس» (Spy Kids) یاد کرد که با بهره گیری از بازیگران مشهور و توانمند و جلوه‌های بصری زیبا قصد القای مفهوم خطرناکی را دارند. اخیرا نیز سری «بازی طمع» (Hunger Games) نوجوانان را در جایگاه سربازانی که باید برای نجات جان خود با استفاده از هر چیزی بجنگند؛ قرار می دهد.
در این انیمیشن نیز از شخصیت‌های جوان و نوجوان ابرقهرمان‌هایی در سبک بت‌من و مرد آهنی می‌سازد. چنین قهرمانانی در عین اینکه جهش‌یافته‌های زنتیکی یا صاحبان نیروهای فرابشری نیستند، با استفاده از فناوری‌های فوق پیشرفته تبدیل به قهرمانان و ناجیان شهر می‌شوند. این راهبرد استثماری برای آنست که کودکان و نوجوانان با مشاهده چنین تصاویری علاقه مند به نبرد و مبارزه شوند.در اینجا نیز شاهد ناراحتی چند روزه هیرو هستیم ولی ارتباط با بِیمکس، مخلوق برادرش، و لذت انتقام گرفتن از قاتل تاداشی مرگ وی را از یادش می برد. فیلم سعی می‌کند پیام مثبتی درباره تهی بودن انتقام و اهمیت دوستی مخابره کند و در عین حال ماجرایی را ارائه می‌دهد که برای بینندگان بسیار جوان ساخته شده است. البته فیلمنامه آن قدر هوشمندانه است که مخاطبان بزرگسال نیز بتوانند با آن ارتباط برقرار کند.
این دومین انیمیشن سال ۲۰۱۴ بود که با مهارت هر چه تمام مواجهه با مرگ را بدون این که باعث ناراحتی کودکان شود به تصویر می‌کشد. این اتفاق ابتدا در « چگونه اژدهای خود را تربیت کنید 2» رخ داد. نمایش مرگ یکی از کاراکترهای اصلی یا یکی از اقوام قهرمان داستان به گونه‌ای انجام می‌شود که نه تنها باعث ناراحتی و افسردگی مخاطب کم سن و سال نشود بلکه کاملا آن را در نظر آن‌ها عادی و امری قابل هضم جلوه دهد. گرچه «قهرمان بزرگ شماره ۶» با دقت و احترام به موضوع مرگ تاداشی می‌پردازد، اما لحن کلی فیلم ملایم باقی می‌ماند. در فیلم به حد کافی سکانس کمدی و اکشن الزامی وجود دارد که به راحتی می‌توان آن‌ها را به سطوح بازی‌های ویدئویی تبدیل نمود. کار فیلم‌سازها از این جهت ستودنی است که روشی پیدا کرده‌اند که به کمک آن توانسته‌اند المان‌های جدی را به بدنه کلی داستان بچسبانند.
مخلوق همسو با اهداف بازاریابی فیلم رباتی به نام بایمکس است. بایمکس بزرگ و سفید رویای یک اسباب بازی ساز است. اما این ربات می‌تواند تخیلات کودکان را به تسخیر خود درآورد و باید گفت مخاطبان «قهرمان بزرگ شماره ۶» بیشتر پسرها هستند تا دخترها. علی‌رغم جریان ابرقهرمانی فیلم، فرد می‌تواند متقاعد شود که «قهرمان بزرگ شماره ۶» در واقع فیلمی درباره رابطه‌ای است که بین هیروی تنها و مخلوق برادرش، بایمکس، شکل می‌گیرد.
طبق گزارش سایت باکس آفیس برای ساخت انیمیشن Big Hero 6 حدود 165 میلیون دلار بودجه صرف شده است. در ازای این هزینه‌ی سنگین سود حاصل از فروش این انیمیشن در آمریکا 222 میلیون دلار و در سایر کشورها حدود 435 میلیون دلار بوده است. این یعنی سود حاصل از فروش این انیمیشن از تاریخ اکران آن، 7 نوامبر 2012، در مجموع حدود 657 میلیون دلار است.
این انیمیشن با توجه به داستان و ماهیت ماجراجویانه ‌ی آن پتانسیل تولید بازی‌های رایانه‌ای را نیز داشته است، بطوری که خود کمپانی دیزنی دست به ساخت بازی  بر اساس داستان و با استفاده از شخصیت‌های انیمیشن زده است. درواقع سیر ماجرایی داستان و نوع شخصیت‌های آن که هر یک قابلیت‌ها و توانایی‌های خاصی دارند، بستر مناسبی برای تعمیم آن به بازی‌های رایانه‌ای در پلت‌فرم‌های مختلف است. حتی نسخه‌های مناسب برای iPad و iPhone نیز در استور اپل به قیمت 99/5 دلار فروخته می‌شود.
در زمینه تولید اسباب بازی نیز این انیمیشن به قدر کافی شخصیت‌پردازی و قهرمان سازی داشته است. سایت Disney Infinity علاوه بر ارائه بازی‌های رایانه‌ای برگرفته از شخصیت‌های انیمیشن‌هایش، اسباب‌بازی‌های فانتزی و زیبای آن‌ها را نیز ارائه می‌کند که به حق برای هر کودک و نوجوانی جذاب و خواستنی است.
سایت disney store نیز اسباب‌بازی‌هایی برگرفته از شخصیت‌های این انیمیشن را برای فروش ارائه می‌کند. می‌توان گفت دیزنی در این سایت لیست متنوعی از محصولات فرهنگی را ارائه داده است! برخی از محصولات مربوط به شخصیت‌های انیمیشن Big Hero 6 که سایت disney store برای فروش گذاشته شامل اسباب‌بازی‌های فانتزی و خوش‎ساخت از قهرمانان داستان، عروسکهای پارچه‌ای، لیوان و انواع لباس مناسب برای سنین مختلف با طرح‌هایی از شخصیت‌های اصلی داستان، حتی قاب گوشی iPhone و کیف iPad و MacBook از جمله این محصولات است.
بعلاوه انواع کلاسور، دفتر و کتاب‌های نقاشی و طراحی، حتی استیکر و کارت دعوت با طرح قهرمانان انیمیشن به فروش می‌رسد. شاید ذکر قیمت برخی از این محصولات خالی از لطف نباشد. عروسک‌های فانتزی این قهرمانان با قیمتی حدود ۹ دلار، عروسک پارچه‌ای حدود 40 دلار، لیوان حدود 15 دلار، لباس کودکانه حدود 17 دلار، قمقمه 13 دلار، کتاب حاوی استیکرها حدود 7 دلار، کتابچه طراحی‌های و نقاشی‌ها 40 دلار، تیشرت بزرگسال حدود 40 دلار، قاب iPhone 5 حدود 40 دلار، کیف iPad حدود 47 دلار، کیف MacBookحدود 73 دلار قیمت دارند. این یعنی طیف عظیمی از محصولات فرهنگی جانبی در حاشیه‌ی یک انیمیشین موفق، اشتتغال‌زایی و سودآوری قابل توجه‌ای خواهد داشت.

سایت‌های دیگری نیز که در زمینه‌ی فروش اسباب بازی فعالیت می‌کنند، انواع اسباب‌بازی‌های قهرمانان این انیمیشین را برای فروش ارائه داده‌اند. سایت‌های toysrus و Walmart مدل‌ها مختلفی از اسباب بازی، تیشرت و لباس قهرمانان، جاکلیدی و … را با قیمت‌هایی بین‌ 7 تا 45 دلار برای فروش گذاشته‌اند. حتی در بخش بازی و اسباب بازی سایت amazon نیز انواع اسباب‌بازی‌ها، لباس، کلاه، چراغ خواب و وسایل مختلف برگرفته از این انیمیشن را می‌توان دید که بین 7 تا 40 دلار قیمت دارند.

این انیمیشن یکی از صدها انیمیشن موفق آمریکا است که با خلق ایده، داستان پردازی، قهرمان سازی، طراحی چشم نواز و ساخت زیبا، مخاطبان خود را مجذوبب شخصیت‌های داستانش می‌کند. بی شک در محصولی با این ویژگی‌ها انواع محصولات فرهنگی جانبی از بازی‌های رایانه‌ی و اسباب‌بازی گرفته تا نوشت‌افزار و کیف و لباس، برای عموم مردم قابل ارائه خواهد بود و هرکدام به عنوان منبع مستقلی برای تولید و درآمدزایی به شمار می‌‌روند، حرکتی که نه‌تنها از بعد فرهنگی و روانی به نفع تولید کننده است، بلکه از نظر مالی و درآمدزایی نیز به سود او خواهد بود.