پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
اسپایدرمن، محبوب‌ترین ابرقهرمان انتشارات مارول کامیکس است. سال ۱۹۶۲ بود که استن لی سردبیر انتشارات مارول به فکرش رسید تا به کمک طراحی نابغه به نام استیو دیتکو کاراکتری جدید طراحی کند که با دیگر شخصیت‌هایشان تفاوت عمده‌ای داشته باشد. او پیش رئیس وقت مارول یعنی مارتین گودمن میرود تا موضوع را با وی در میان بگذارد. اما رئیس به او گفت: “اولاً تو نمی‌توانی اسم یک قهرمان کمیک‌استریپی را اسپایدرمن، بگذاری؛ چرا که مردم از عنکبوت نفرت دارند. ثانیاً قهرمان نمی‌تواند یک نوجوان کم سن و سال باشد. نوجوانان فقط باید دستیار باشند. همین و بس”. بدین ترتیب ایده استن لی با استقبال چندانی از سوی کله‌گنده‌های مارول رو به رو نشد اما او امید خود را از دست نداد. داستان “اسپایدرمن” در یکی از مجلات مارول با نام ” فانتزی شگفت‌انگیز(Amazing Fantasy) ” منتشر شد که فروش چندان خوبی نداشت و مارول دیگر نمی‌خواست این مجله د ماه بعد، وقتی آمار مجلات برگشتی به دست مارول رسید، معلوم شد که همان شماره رکورد فروش را شکسته است! بدین ترتیب اسطوره اسپایدرمن آغاز شد و از آن زمان تا به حال علاقه‌مندان با خواندن کمیک‌استریپ‌های(داستانهای مصور) این قهرمان دوست‌داشتنی، پا به دنیایی سرگرم‌کننده گذاشته‌اند که شالوده‌اش را از سویی ماجراجویی و فانتزی و از سویی دیگر مضامین انسانی و مسئولیت‌پذیری تشکیل می‌دهند.
برگ برنده « مرد عنکبوتی شگفت انگیز » در مبارزه پایانی فیلم رو می شود و شما می توانید فستیوالی از جدیدترین تکنولوژی های گرافیکی ساخته شده در هالیوود را در قالب مبارزه مرد عنکبوتی و مارمولک ببینید. « مرد عنکبوتی» تبدیل شده به نسخه سه بعدی نیست و از ابتدا به صورت سه بعدی فیلمبرداری شده است.اصلی ترین ایرادی که به « مرد عنکبوتی شگفتی انگیز » گرفته خواهد شد درباره روند ساده و تکراری اش است که خیلی از تماشاگران امروز هالیوود را ناامید خواهد کرد.
عوامل محبوبیت اسپایدرمن
اسپایدرمن تمام قوانین کلیشه‌ای آن دوران را شکست و برخلاف ابرقهرمانان دیگر که همیشه ایده‌آل و کامل بودند، در اغلب اوقات با مشکلات عدیده خانوادگی و اجتماعی مواجه بود. او حتی چندین و چندین بار تصمیم گرفت حرفه سوپرقهرمانی را کنار بگذارد اما همواره در لحظه آخر و با به یاد آوردن حرف‌های عمویش از این کار منصرف می‌شد تا به مردم کمک کند، مردمی که غالباً از او نفرت داشتند، زیرا جیمز جونا جیمسون، ناشر بداخلاق و خسیس روزنامه دیلی بیوگل با انتشار مقالاتی انتقادی، چهره‌ای خبیث و فرصت‌طلب از او در افکار عمومی ساخته بود. او با قهرمانان دیگر فرق داشت. او نه بیگانه‌ای شکست‌ناپذیر بود که از سیاره دیگری آمده باشد و نه میلیونری خوشگذران که با تجهیزات پیشرفته‌اش به جنگ تبهکاران شهر برود. او یکی از “ما” بود، یکی از مردم عادی کوچه و خیابان که همواره سعی داشت کاری را که درست است انجام دهد و اطرافیانش را از خود راضی نگه دارد، هر چند که گاهی اوقات مرتکب اشتباه می‌شد و حسابی گند می‌زد! از آن زمان تا به حال پیتر از هر نظر بزرگتر شده است. با این همه، جوهره وجودی و خصوصیات اخلاقی اسپایدرمن که پیشتر به آنها اشاره شد تا حد زیادی دست نخورده باقی‌مانده و میتوان با اطمینان ادعا کرد که او تا ابد مجبور است با چالش‌های ریز و درشتی دست و پنجه نرم کند، اما مطمئناً بر تمام آنها فایق خواهد آمد، زیرا بیش از هرکس دیگری می‌داند که “قدرت زیاد، مسئولیت زیادی به همراه دارد”.
تحلیل کاراکتر مرد عنکبوتی
این موجود دارای سر و شکمی کوچک است که در میان پاهای بلند او قرار گرفته است . با اینکه غالباً جثه کوچکی دارد ولی به خاطر حالت قرار گرفتن پاهایش در اطراف بدن، بزرگتر از آن چیزی که هست، نشان داده می شود. این ویژگی ها به علاوه نوع حرکت و شیوه حمله او ، در طرف مقابلش ایجاد رعب و ترس می نماید. مردم احساس بدی نسبت به عنکبوت دارند که به خاطر احساس ترس و وحشت کاذبی است که نسبت به ظاهر عنکبوت دارند. از ویژگی های دیگر عنکبوت این است که در محیطهای تاریک و نمناک زندگی میکند و غالباً با نور و روشنایی میانه خوبی ندارد . ویژگی دیگر عنکبوت نحوه ی شکار و دام گذاری او می باشد . این حشره بر سر مسیر حرکت حشرات و موجودات دیگر، تاری می تند که به طور واضح و مشخص دیده نمی شود و قربانیان، به علت عدم مشاهده تارها به دام او می افتند .
در اکثر فرهنگ های جهان ، عنکبوت سمبل شیطان و نماد کارهای شیطان می باشد. حتی در برخی مناطق به نوعی از عنکبوت، شیطانک گفته می شود. شیطان نیز سعی می کند با بزرگ و قوی نشان دادن خود ، در دل بندگان خدا، هراس و ضعف ایجاد نماید . این روش را در فیلمهای سینمای وحشت نیز که به مقولات موجودات شیطانی و اهریمنی و جنیان می پردازد می توان مشاهده کرد. خود این نکته که چرا سینمایی در جهان به وجود آمده که رسالتش ایجاد ترس و وحشت در میان مردم است ؟ جای تامل دارد، با اینکه انسانها به غیر از خداوند نباید از هیچ موجود دیگری ترس و واهمه داشته باشند. یکی از روشهای هالیوود در تغییر دادن ذهنیت مردم جهان نسبت به یک موضوع، ساختن فیلمهایی است با آن مضامین، که در آنها شخصیت ها و قهرمانان فیلم بر خلاف ذهنیت عمومی مخاطبان رفتار کرده و به مرور زمان دیدگاه مردم نسبت به آن پدیده تغییر می کند. سیاست گذاران هالیوود به طراحی و ارائه شخصیت مرد عنکبوتی روی آوردند تا بتوانند با معرفی یک قهرمان و ناجی با ویژگی های عنکبوت، ذهنیت ایجاد شده نسبت به عنکبوت را در افکار عمومی تغییر دهند. ویژگی و خصوصیت منحصر به فرد این قهرمان بر خلاف سوپراستارهای قبل هالیوود بود. او نه دارای اندام تنومند و غول آسا بود و نه توانایی هنرهای رزمی دارد و نه هوش سرشار پلیسی دارد و نه از انواع سلاح استفاده می کند. این قهرمان حتی از سیستمهای اطلاعاتی و جاسوسی فوق پیشرفته نیز استفاده نمیکند. بر خلاف تمام قهرمانان هالیوودی ، دارای چهره ای مهربان و آرام است. او یک فرد عادی و کمی هم دست و پا چلفتی می باشد، که گاهاً مورد تمسخر دیگران قرار می گیرد . او حتی در تامین زندگی اش مشکل دارد . این فرد تنها با گزیدن یک عنکبوت به توانایی های فوق بشری دست می یابد. تمام توان و قدرت او به خاطر خصلت های عنکبوتی اش می باشد . چهره ای که از او ارائه می گردد، یک فرد مهربان و دوست داشتنی که تنها دغدغه اش حل مشکلات مردم و نجات آنها در سختی ها و حوادث می باشد. منجی عنکبوت آنقدر در بین مردم پذیرفته می شود که در تمام مشکلات وقتی از دست کسی کاری بر نمی آید، همه منتظر آمدن او هستند. تمام ابزار و سلاح او در نجات مردم و شهر، تارهای قوی و محکم اوست که او را از این سوی شهر به آن سوی شهر می برد و از این تارها برای مهار مشکلات و تهدیدها استفاده می کند. با خلق چنین شخصیتی، با تارهای محکم و قوی، ذهنیت مخاطب نسبت به سست بودن تارهای عنکبوت و خانه اش و منفی بودن خود عنکبوت، تغییر می کند و چهره ای مثبت و قوی از عنکبوت و خانه اش در ذهن شکل می گیرد .البته این نوع دیدگاهی که مورد بحث قرار دادیم میتوان گفت که برداشت ما از این کاراکتر و قهرمانی بودنش را در نقطه مقابل مفهوم عنکبوت بوده است چون اسم این قهرمان مرد عنکبوتی است که مفهومی غیرقهرمانی در ذهن مخاطبان اسلامی دارد و ما گفتیم که هالیوود توانسته است این مفهوم عنکبوتی را از ذهن مثلا ماها با این نوع فیلم به صورتی غیر از چیزی که در ذهن مخاطبان اسلامی است نشان دهد.
آمار فروش کاراکتر و مشتقات اسپایدرمن
طبق آمار هالیوود فروش کاراکترهای مختلف از جمله اسپایدرمن در سال 2013 بر مبنای شکل زیر مقایسه کرده است. اسپایدرمن که ساخت شرکت مارول است با کاراکترهای شرکت کامیکس مقایسه شده است. همانطور که دیده میشود این کاراکتر فروش قابل توجهی داشته است.
طبق آمار رسمی باکس آفیس بودجه تولید فیلم اسپایدرمن در سال 2002 معادل 139 میلیون دلار و در سال 2014 فیلم The Amazing Spider- Man معادل 220 میلیون دلار بوده و به ترتیب این دو فیلم فروش جهانی معادل 821 و 709 میلیون دلار داشته است.طبق آمار رسمی سایت آمازون اسباببازی شکل 12 اینچی اسپایدرمن به قیمت 8.64 دلار به فروش میرسد.لباسهای اسپایدرمن در سایت آمازون به قیمت 23.9 دلار به فروش میرسد. این لباس شامل کلاه فابریکی نرم که 100 درصد پلی استر و شلوار و پیراهن است.
سری کتابهای 4 گانه طبقهبندی شده اسپایدرمن در سایت آمازون به قیمت 13 دلار به فروش میرسد.فروش بلوز و شلوار پنبهای اسپایدرمن در سایت فروشگاهی بامیلو به قیمت 34900 است. پازل 92 تکهای اسپایدرمن 65000 تومان است. کوله اسپایدرمن 72000 تومان است. کتاب رنگآمیزی آن با جلد شومیزی 3000 تومان است. بشقاب کودک 2500 تومان است. فنجان کودک طرح اسپایدرمن 2200 است.همانطور که بررسی شد این کاراکتر از شخصیت قابل توجهی نسبت با دیگر کاراکترها داشته است و محصولات خیلی زیادی داشته است که ضمن خارج شدن ارز از کشور تبعات منفی زیادی را نیز برای فرهنگ ما داشته است.
*مهدی ربی زاده
