پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
ران دایموند به‌عنوان یک تهیه‌کننده مطرح در انیمیشن جهان و مؤسس شرکت Acme Filmworks، از سال ١٩٨٨ تاکنون هرساله بهترین انیمیشن‌های کوتاه ساخته‌شده در سراسر جهان را انتخاب می‌کند و در برنامه‌ای با عنوان نمایش نمایش‌های انیمیشن (The Animation Show of shows) در کمپانی‌های بزرگ انیمیشن‌سازی مانند دیزنی، پیکسار و دریم‌ورکز و دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به نمایش می‌گذارد تا الهام‌بخش انیمیشن‌سازان باشد و به صنعت انیمیشن‌سازی کمک کند. اگر نگاهی به دوره‌های پیشین این برنامه بیندازید، کارگردان‌ها و فیلم‌های معروفی چون میکائیل دودک با فیلم پدر و دختر یا بیل پلیمتون با فیلم سگ نگهبان را خواهید دید. فیلم‌هایی که در این مدت جمع شده‌اند جزئی از تاریخ انیمیشن کوتاه هستند. هفدهمین دوره از برنامه «نمایش نمایش‌ها» شامل ١١ انیمیشن و چهار فیلم مستند درباره سازندگان این آثار است و از سال گذشته میلادی در حال برگزاری است و با دوره‌های قبل تفاوت‌هایی دارد؛ این دوره از برنامه «نمایش نمایش‌ها» به‌صورت عمومی نیز اکران شده و تاکنون در سینما‌های آمریکا به نمایش درآمده و قرار است در کشورهای چین، ژاپن، کره، پرتغال، دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد، گرجستان، روسیه، آفریقای‌جنوبی، مصر و ترکیه هم نمایش داده شود. اما نکته مهم‌تر اینکه در مجموعه «نمایش نمایش‌ها» یک انیمیشن ایرانی نیز وجود دارد. این انیمیشن با نام «استریپی» به کارگردانی بابک و بهنود نکویی ساخته شده و همراه با مستندی درباره این دو کارگردان جوان، در کشورهای مختلف دنیا به نمایش درمی‌آید. همچنین آثاری که دایموند با سفر به کشورهای مختلف و حضور در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی، برای برنامه «نمایش نمایش‌ها» انتخاب می‌کند، این شانس را دارند که برنده یا نامزد جایزه اسکار شوند؛ در همین راستا «استریپی» به‌همراه ١٠ اثر دیگر از این مجموعه، به ۶٠ فیلم منتخب مرحله اول اسکار یا فهرست بلند راه پیدا کرد و در نهایت دو فیلم کهکشان (Cosmos) ساخته کنستانتین برونزیت و جهان فردا (World of Tomorrow) ساخته دان هرتزفیلد از این مجموعه، نامزد دریافت جایزه اسکار هستند. درباره انتخاب انیمیشن‌ها، موفقیت آنها در اسکار و انیمیشن ایرانی «استریپی» با ران دایموند گفت‌وگو کرده‌ایم.
تعداد زیادی از انیمیشن‌هایی که به آکادمی اسکار معرفی کرده‌اید، برای دریافت جایزه نامزد شده‌اند و تعدادی هم این جایزه را به دست آورده‌اند. این مسئله به معنای آن است که شما سلیقه داوران اسکار را به‌خوبی می‌شناسید؟
من انیمیشن‌ها را برای شرکت در اسکار انتخاب نمی‌کنم؛ به‌عبارتی دغدغه من انتخاب فیلم برای اسکار نیست، مسئله من انتخاب فیلم‌های واقعا خوب است. حالا برخی از آنها هم در اسکار نامزد شده یا برنده این جایزه شده‌اند.
البته این امر اصلا اتفاقی یا تصادفی نیست. به‌عنوان عضو آکادمی اسکار و به‌عنوان یک تهیه‌کننده انیمیشن، فیلم‌های زیای می‌بینم و خواسته اصلی من همیشه انتخاب بهترین انیمیشن‌هایی بوده که هرسال ارائه می‌شوند. در برخی از موارد وقتی این فیلم‌ها نامزد نمی‌شوند برای من حکم پاداش را دارد؛ البته نه به این دلیل که نمی‌خواهم این فیلم‌ها شناخته شوند، درست برعکس، مثلا می‌دانم برای فیلمی مانند استریپی، این شانس را دارم که آن را به جمع زیادی از تماشاگران نشان دهم که به‌طور مشخص اسکار نمی‌تواند این کار را بکند. من از این بابت خیلی هیجان‌زده هستم که چنین فیلم فوق‌العاده‌ای را به گستره وسیعی از مخاطبان معرفی می‌کنم.
چقدر معیارهای داوران اسکار برای شما اهمیت دارد؟
صفر درصد معیارهای آکادمی برایم اهمیت دارد و صددرصد معیارهای خودم!
پس چرا از میان آثاری که شما انتخاب و به اسکار معرفی کرده‌اید، چند اثر برنده جایزه اسکار و تعداد بیشتر از ٣٠تا هم نامزد این جایزه شده‌اند؟
خب برای اینکه من سلیقه خوبی در زمینه انیمیشن دارم (می‌خندد). در طول ١۶ سال فقط ٩ فیلم از فیلم‌هایی که من به اسکار معرفی کرده‌ام، جایزه برده‌اند و این به معنای صددرصد نیست؛ یعنی همه فیلم‌هایی که معرفی کرده‌ام جایزه نبرده‌اند و من در برنامه نمایش نمایش‌ها (show of shows) همه فیلم‌های برنده اسکار را نمایش نداده‌ام. من فکر می‌کنم فقط قرار است درصدی از این فیلم‌ها توسط اسکار به رسمیت شناخته شوند و من کنترلی در این زمینه ندارم، جز اینکه فیلم‌هایی انتخاب کنم و نمایش بدهم که عالی هستند!
استریپی چه ویژگی‌هایی داشت و چه‌چیزی باعث شد نظر شما را به خود جلب کند؟
احساس کردم هم طراحی و هم پیام فیلم بسیار تأثیرگذار است. می‌دانید که معمولا اغلب فیلم‌های کوتاه به تم و زمینه‌ای جهانی اشاره دارند اما روایت این فیلم از جایی می‌آمد که به‌طور معمول فکر نمی‌کنیم از آنجا چنین پیامی را دریافت کنیم. من فکر می‌کنم استریپی یک فیلم بسیار زیبا و یک محصول کاملا پیچیده است؛ انیمیشن زیبایی که پیام مهمی را بردوش گرفته و درباره چیزی حرف می‌زند که همه ما آن را حس می‌کنیم؛ اینکه چطور می‌شود زندگی خلاقانه‌تری داشت. من فکر می‌کنم انتخاب این فیلم و نمایش آن، قدرت‌دادن به حرف و پیامی است که از بخش متفاوتی از جهان می‌آید.
منظورتان از «حرف و پیامی از بخش متفاوتی از جهان» چیست؟
با دیدن این فیلم تمام دانش جامعه‌شناسی‌ام دود شد و به هوا رفت! من اصلا انتظار نداشتم فیلمی را از ایران ببینم که به فردگرایی و خلاقیت این‌قدر بها می‌دهد و روزمرگی را به چالش می‌کشد. باید بگویم همه ما تصویری از ایران را می‌بینیم که اخبار و رسانه‌ها منتشر می‌کنند، اما این فیلم نگاه تماشاگران به ایران را عوض خواهد کرد.
قبل از استریپی، انیمیشنی از ایران دیده بودید؟
چند فیلم از ایران دیده بودم اما عذرخواهی می‌کنم چون حافظه خوبی ندارم و معمولا برای به‌خاطرآوردن این موارد به کامپیوترم تکیه می‌کنم. تاکنون فیلم‌های زیادی دیده‌ام که همه آنها مانند استریپی یک روایت شخصی دارند و این البته به‌نظرم خوب بود اما چیزی که من به‌دنبالش هستم چیزی فراتر از یک روایت شخصی است: ارائه و اجرا، کیفیت اثر که در سرتاسر ایده اصلی طنین‌انداز شده باشد و نیز چگونگی تولید.
من پوزش می‌خواهم که نمی‌توانم نام انیمیشن‌های دیگری را که از ایران دیده‌ام به یاد بیاورم. تعداد این انیمیشن‌ها کم نبوده چون من در جشنواره‌ها و برنامه‌های زیادی شرکت می‌کنم و مسئله مهم این است که من هرسال بیشتر از هزار فیلم می‌بینم ولی فقط می‌توانم ١١ اثر را برای نمایش‌دادن انتخاب کنم. بنابراین معیارهای من سخت‌گیرانه است و این احتمال وجود دارد که من کارهای خوبی از ایران در گذشته دیده باشم اما نکته اینجاست که من «استریپی» را انتخاب کرده‌ام.
مسئله مهم این است که مخاطب من تا امروز اهل یادگیری بوده و من دارم تلاش می‌کنم کارهایی را به او معرفی کنم که هوشیاری و آگاهی‌اش را در این‌باره بالا ببرم؛ درباره اینکه انیمیشن چه می‌تواند باشد و چه پیامی، ماندگاری و توانایی ارتباط برقرارکردن را دارد.
قبل از تماشای استریپی می‌دانستید این انیمیشن ایرانی است یا بعد از تماشای آن فهمیدید؟
بعد از دیدن استریپی این برایم مهم بود که اثری را تماشا کرده‌ام که در همه زمینه‌ها در تراز بالایی قرار داشت. من می‌خواهم فیلم تماشا کنم بدون اینکه دغدغه داشته باشم که از کجا آمده است. برای من این مهم است که آثاری را ببینم و پیدا کنم که بسیار قوی باشند. استریپی را دیدم و حتی بعد از دیدن نام و عنوان سازندگانش نمی‌دانستم که این انیمیشن ایرانی است. مجبور بودم در این‌باره تحقیق کنم چون خود فیلم نمی‌گفت که یک محصول ایرانی است و این مسئله، دومین شگفتی و حیرت برای من بود.
به‌عبارتی ایرانی‌بودن این انیمیشن شما را در انتخاب آن مصمم‌تر کرد؟
هرگز این برای من اهمیت نداشته که فیلم از ایران است یا از کشور دیگری. نکته مهم و حقیقت این بود که می‌توانستم یک فیلم تأثیرگذار را به نمایش بگذارم و مهم این بود که این فیلم قصه مهمی برای تعریف‌کردن داشت. وقتی من آن را نمایش دادم، مردم عاشق فیلم شدند و بعد از تماشای مستندی که درباره بابک و بهنود در این مجموعه گنجانده شده، ارتباط نزدیکی با این دو احساس می‌کردند. مخاطبان با این دونفر احساس نزدیکی می‌کنند و به آنها به‌عنوان قصه‌گو، فیلم‌ساز و انسان احترام می‌گذارند. تصویر ایده‌آل برای ما این است که بتوانیم آثار مختلف به‌خصوص انیمیشن‌های متنوع از سراسر جهان را تماشا کنیم.
چرا تصمیم گرفتید آثار هفدهمین دوره از نمایش نمایش‌ها (Show of shows) را به صورت عمومی اکران کنید؟
سنم دارد بالا می‌رود و متوجه شدم که نمی‌توانم مانند سال گذشته زیاد سفر کنم. سال گذشته این برنامه را ۵٩ بار ارائه کردم اما در نهایت در پنج یا ١٠سال آینده من نخواهم توانست خیلی زیاد سفر کنم درحالی‌که برایم خیلی مهم است مخاطبان بیشتری نسبت به انیمیشن آگاه و به آن جذب شوند. تاکنون این برنامه فقط برای حرفه‌ای‌های انیمیشن و دانشجویان برگزار می‌شده است اما حالا من می‌خواهم تمام جهان بهترین آثار انیمیشنی را کشف کنند و همان‌طور که می‌دانید خیلی خوب است که جایزه آکادمی اسکار به چند فیلم از این مجموعه تعلق بگیرد؛ این اتفاق آنها را مشهور می‌کند اما به نظر من فیلم‌های خوب زیادی وجود دارند که باید توسط مردم و مخاطب کشف شوند؛ فیلم‌هایی که شاید جزء معیارهای اسکار نباشند اما همچنان فیلم‌های شایسته و لایقی هستند که ارزش دیدن دارند.
من انیمیشن‌ها، کارگردان‌ها و دانشجویانی داشته‌ام که از دانشکده‌های بزرگ فارغ‌التحصیل شده و نزد من می‌آیند و می‌گویند برنامه «نمایش نمایش‌ها» بهترین برنامه تاریخ انیمیشن بوده، برایشان جذاب بوده، آنها را به صندلی چسبانده و نمی‌خواستند سالن را ترک کنند؛ آنها می‌خواستند بمانند و درباره فیلم‌ها صحبت کنند و سؤالاتشان را بپرسند. همین‌طور درباره استریپی هم واکنش‌های مثبت زیادی را شاهد بوده‌ام.
پیش‌بینی شما درباره اسکار امسال چیست؟ فکر می‌کنید دو فیلمی که از مجموعه «نمایش نمایش‌ها» نامزد دریافت اسکار شده‌اند، جایزه را ببرند؟
مفتخرم که دو فیلم از این مجموعه نامزد دریافت اسکار هستند. فکر می‌کنم از بین آنها یک فیلم جایزه اسکار را از آن خود کند. اما هیچ‌کس نمی‌تواند به‌طور قطعی بگوید چه اتفاقی می‌افتد. از نظر من همه این فیلم‌ها خوب هستند، برای همه آنها احترام قائلم و از همه آنها لذت می‌برم و می‌دانم مخاطب هم آنها را دوست دارد.
آیا برای اکران برنامه نمایش نمایش‌ها در ایران اقدام کرده‌اید؟
در این‌باره گفت‌وگویی با برادران نکویی داشته‌ام و آنها هم تمایل دارند که این مجموعه به‌صورت کامل در ایران اکران شود. من هم می‌خواهم تمام مردم جهان این فیلم‌ها را ببینند. ما در حال پیداکردن راه‌هایی برای نمایش بین‌المللی این مجموعه هستیم و من خیلی دلم می‌خواهد آن را در ایران هم نمایش بدهم. دوست دارم کار حیرت‌انگیز بابک و بهنود نکویی را همه ببینند و البته مطمئن هستم، بقیه انیمیشن‌ها هم در ایران با استقبال مواجه می‌شوند. در این مجموعه آثاری از سوئیس، ایرلند، آمریکا، فرانسه و برخی کشورهای دیگر هم هست و فکر می‌کنم مردم ایران از دیدن این فیلم‌ها لذت ببرند و درک کنند که هرکدامشان چه قصه و روایت زیبایی دارند. من خیلی امیدوارم که شخصا این برنامه را به ایران بیاورم.
منبع: روزنامه شرق
