پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،صنعت گردشگری که به “صادرات نامریی” لقب گرفته در ساختار اقتصادی جهان نقش مهمی را ایفا می نماید به نحوی که سومین صنعت مهم جهان محسوب می‌گردد. این صنعت امروزه در ردیف صنعت‌های پر درآمد، پاک و کم هزینه دنیا قرار دارد و از هر 15 نفر شاغل در سطح دنیا یک نفر در این بخش فعال هستند.
سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) که مقر آن در مادرید اسپانیا است، آمار توریسم را در سال 2014 تعداد 1 میلیارد و 184 میلیون نفر اعلام نموده که درامد 1000 میلیارد و 245 میلیون دلار را عاید کشورها نموده و حدود 260 میلیون شغل (معادل 10% کل مشاغل دنیا) را ایجاد نموده است . این سازمان پیش بینی کرده در سالهای 2010 الی 2020 متوسط نرخ رشد آمار گردشگران 3.8% ادامه یافته و تعداد گردشگران در سال 2030 به رقم خیره کننده 1 میلیارد و 800 میلیون نفر برسد. در این میان فرانسه با جذب 84 میلیون توریست خارجی موفق ترین کشور محسوب شده و بعد از آن آمریکا با 75 میلیون نفر و اسپانیا با 65 میلیون نفر رتبه‌های بعدی را دارا هستند.
همچنین بر اساس گزارش این سازمان 3 شهر برتر توریستی جهان عبارتند از: هنگ کنگ با 24 میلیون توریست، سنگاپور با 21 میلیون و لندن با 16 میلیون نفر. در قاره آسیا مالزی موفق ترین کشور در زمینه جذب توریسم محسوب می گردد. این کشور تلاش زیادی جهت کسب عنوان ” قطب گردشگری تجاری آسیا” معطوف داشته و قصد دارد در سال 2016 با جذب 30 میلیون گردشگر خارجی، درامد 30 میلیارد دلاری و در سال 2020 با جذب 35 میلیون توریست، سهم توریسم را در تولید ناخالص ملی (GDP) به 3 برابر میزان کنونی افزایش دهد. کوالالامپور در حال حاضر ششمین شهر توریستی جهان محسوب می گردد به نحوی که توانسته طی سال گذشته تعداد 3/13 میلیون توریست خارجی را به خود جذب نماید.
مالزی علیرغم رکود اقتصادی جهانی سالهای 2008- 2009 و شیوع بیماری آنفولانزای خوکی در جنوب شرق آسیا، موفقیتهای خوبی در زمینه صنعت توریسم داشته و باید کنجکاو بود این کشور مسلمان چرا و چگونه به این موفقیت دست یافته است؟ به طور کلی نگاه مالزی به هر چیزی اعم از اقتصاد، ورزش و بهداشت و حتی مذهب، نگاهی برای جذب گردشگر است زیرا اقتصاد مالزی بر صنعت توریسم استوار است.
در سال 2015 تعداد 51 میلیون توریست خارجیاز کشورهای منطقه خاورمیانه بازدید کرده اند که کشور عزیزمان ایران با جذب 6 میلیون توریست خارجی رتبه چهارم را کسب نموده و نسبت به آمار 4.7 میلیون توریست سال 2013 به میزان 28% رشد را نشان می دهد. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد که به رتبه بندی شاخص رقابت پذیری در صنعت توریسم و سفر میان 139 کشور جهان پرداخته ، ایران رتبه 114 را کسب کرده و این در حالی است که ایران به عنوان یکی از 10 کشور برتر جهان به لحاظ دارا بودن جاذبه‌های گردشگری و طبیعی در جهان است (رتبه پنجم جاذبه های طبیعی و رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی در جهان). هم‌اکنون سهم صنعت گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی حدود 119 میلیون دلار معادل 2 و چهار درصد است که پیش بینی می شود این رقم در سال 2022 به 4% افزایش یابد. همچنین در حال حاضر 475 هزار ایرانی در صنعت گردشگری و صنایع مرتبط با آن اشتغال دارند که این میزان 1 و دو درصد کل میزان نیروی کار فعال در ایران است که بر اساس برنامه های دولت این رقم در سال 2022 بایستی به 3 و دو درصد افزایش یابد. با توجه به جمعیت جوان رو به گسترش کشورمان، نرخ بالای بیکاری، لزوم افزایش درآمد ارزی و سرمایه گذاری خارجی، توجه بیش از پیش در حوزه گردشگری می تواند زمینه رسیدن به اشتغال کامل، افزایش درآمد ارزی، معرفی تمدن و فرهنگ ایرانی به جهانیان، تعامل گسترده و سازنده با کشورهای دنیا، درهم شکستن مرزهای قومی و اقلیتی را فراهم کند.
تحلیل مهمترین عوامل تاثیر گذار در موفقیت صنعت توریسم مالزی:
وجود آرامش و امنیت خوب در کشور:
ماهاتیر محمد پایه گذار اقتصاد نوین مالزی اعتقاد دارد یکی از مهمترین دلایل موفقیت مالزی در صنعت توریسم ، وجود آرامش و ثبات کشور می باشد. در آن کشور حدود 28 نوع نژاد و قبیله و مذهب وجود دارد که دولت به نحو شایسته ای باعث وجود اتحاد و جلوگیری از بروز اختلاف آنها شده کهمتعاقبابر صنعت توریسم تاثیر به سزایی داشته است.
ارزان بودن سفر به مالزی:
با نگاهی به قیمت‌های تورهای گردشگری در کشورهای مختلف متوجه می‌شویم تور مالزی قیمت مناسب‌تری دارد. با توجه به اینکه در مباحث اقتصادی شاخص قیمت از مهمترین فاکتورهای اثر گذار در تصمیم خرید است، لذا ارزان بودن تور مالزی یکی از دلایل اقبال توریستها برای سفر به آن کشور است. به عنوان مثال هزینه تور 8 روزهایران به مالزی حدودا 1 میلیون و 700 هزار تومان است که شامل بلیط رفت و برگشت هواپیما، هتل 4 ستاره، صبحانه، یک روز تور شهری رایگان، بیمه مسافرتی، سیم کارت تلفن، ترانسفر فرودگاهی و راهنمای فارسی زبان است. در مقایسه تور یک هفته ای چین در حدود 5 میلیون تومان است. در مالزی اقامت‌گاه‌ها و هتل‌های ارزان قیمت نیز وجود دارد و به طور کلی هزینه‌های خرید، غذا، لباس و … معقول و مناسب است. به عنوان نمونه برای ناهار ، غذای سنتی به قیمت فقط 1 رینگتدر جزیره penang خریداری نمودام که شکل آن شبیه سمبوسه بود و در برگ درخت موز پیچیده شده بود که شامل برنج و تکه ای ماهی بود. جالب اینکه مشتریان زیادی از این فروشگاه خرید می‌کردند و آشپزها و فروشندگان آن نیز چند خانم مسلمان مالزیایی بودند که حجاب اسلامی مناسبی داشتند.
نقش اثر گذار وزارت توریسم:
سازمان توسعه توریسم مالزی (Tourist Development Corporation ) در سال 1972 (44 سال پیش ) زیر نظر وزارت تجارت و صنایع مالزی تاسیس گردید. با اجرای برنامه ها و اقدامات وسیع این سازمان صنعت توریسم مالزی رشد مناسبی را تجربه نمود تا اینکه در سال 2004 وزارت توریسم تاسیس گردید تا این مهم را با جدیت هر چه بیشتری انجام دهد. این وزارت خانه در حال حاضر در 44 کشور من جمله ایران دفتر نمایندگی دارد. شعار وزارت توریسم مالزی Malaysia Truly Asia می باشد به این مفهوم که با دیدن مالزی مثل آن است که کل آسیا را بازدید نموده اید چرا که تنوع اقوام ، نژادها ، مذاهب ، مکانها و غذاها در این کشور بسیار است.
این وزارت خانه اهداف زیر را دنبال می‌نماید:
– ایفای نقش ارزنده در اقتصاد کشور از طریق جذب درامد های توریستی و اشتغال‌زایی
– جذب توریسم از طریق تبلیغات، بازاریابی، ایجاد دفاتر نمایندگی خارجی، اجرای برنامه‌های متنوع و جدید
– جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی در پروژه‌های گردشگری- ایفای نقش مثبت در برابری‌های اجتماعی
– نشان دادن فرهنگ، ابعاد مختلف جامعه مالزی و موفقیتهای کسب شده به گردشگران
– ارتقای سهم بازار مالزی در برگزاری سمینارها و همایش های بین المللی و مسابقات بین‌المللی ورزشی وزارت توریسم مالزی نقش و جایگاه مهمی در دولت آن کشور داشته و همه سازمانها و ارگان‌های دولتی موظف به همکاری و تعامل سازنده با آن هستند زیرا توریسم در آن کشور نقش مهمی ایفا می نماید و بر اساس برنامه‌ریزی ها آن کشور باید در سال 2016 تعداد 30 میلیون گردشگر با درامد 30 میلیون دلار جذب نماید در صورتی که این رقم برای سال 2014 تعداد 24 میلیون توریست با درامد 12 میلیارد دلار بود.
مثال زیر نقش وزارت توریسم را در آن کشور بیشتر روشن می نماید:
سازمان جهانی گردشگری کتابی را منتشر نموده با نام: داستانهای توریسم (چگونه گردشگری زندگی مرا غنی کرد.) در این کتاب تجارب افرادی که در جاهای مختلف جهان در بخش گردشگری کشور خود فعال هستند جمع آوری شده است. بخشی از کتاب مربوط است تجربیات آقای حمدان از کشور مالزی که شغل قبلی‌اش جمع آوری صمغ کائوچو بوده ولی حالا کار دیگری هم دارد: اجاره اتاق به توریستها در دهکده شان. مالزی در سال 1995 برنامه اجاره اتاق را به گردشگران آغاز کرد. هدف این برنامه تقویت مشارکت جوامع روستایی در بخش توریسم و کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها است. هم اکنون 159 روستا در مالزی زیر پوشش این طرح هستند که سالیانه 18 میلیون رینگیت (هر رینگیتمعادل 850 تومان) درآمد دارند.
در ایران سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طرح‌های جالبی را در برخی از روستاهای قدیمی اجرا نموده و سنت و تاریخ کهن ایراندر قالب خانه های قدیمی روستائی به گردشگران داخلی و خارجی نمایش داده می‌شود که درآمد‌زایی نیز برای روستائیان نیز دارد. در این خصوص بازدید ازخانه‌های آسیاب شتر و گاو چاه در روستای ورزنه در 100 کیلومتری شرقاصفهان تاکید می‌گردد.
اجرای سیاست سهل گیری در خصوص ویزا:
سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) به کشورها توصیه کرده جهت جذب بیشتر توریست سیاست های سهل گیرانه بیشتری در خصوص ویزا اتخاذ نمایند. مالزی یکی از کشورهای پیشرو در زمینه عمل به این توصیه می باشد. اتباع 58 کشور بدون اخذ ویزا می توانند به مدت 90 روز در مالزی اقامت نمایند. اتباع 100 کشور بدون اخذ ویزا می توانند به مدت 30 روز در مالزی اقامت نمایند. اتباع 4 کشور من جمله ایران می توانند بدون اخذ ویزا به مدت 14 روز درآن کشور اقامت نمایند.
وجودجاذبه های طبیعی و منحصر به فرد:
مالزی با جنگل‌های سرسبز ، مناطق بکر طبیعی و … دارای جاذبه های گردشگری بالقوه زیادی می باشد که با سرمایه گذاری دولتی و خصوصی داخلی و خارجی به مرور زمان به بالفعل تبدیل شده اند. مانند جزیره پینانگ که به مروارید مشرق زمین لقب گرفته و رکوردهای جهانی زیر را کسب نموده است:
جزو لیست 10 مکانی که باید در دنیا دید (Top 10 world’s must visit destination in 2014)
جزو لیست 10 جزیره جهان که قبل از مردن باید دید (Top 10 islands to explore before you die)
برترین مکان جهان از لحاظ تنوع و خوشمزگی غذاها (No 1 best food destination in the world in 2014) ترکیب گیاهی مالزی در شمار غنی‌ترین نوع در جهان است. حدود 8 هزار گونه گیاهی که 2500 نوع آن درخت می باشد در مالزی می‌روید.
رفتار خوب مردم مالزی با گردشگران:
مالزیایی ها مردم مهربان و خونگرمی هستند و با توریستها رفتار مسالمت‌آمیزی دارند. هر چند که در برخی از محله ها تردد گردشگران در شب هنگام ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. ولی در کل تفاوت زیادی بین کشوری که مردم آن با توریستها ستیزه‌جو هستند با مردمی که رفتار مسالمت آمیزی دارند، وجود دارد.
آب و هوای مناسب و یکسان در روزهای سال که امکان ورود گردشگر را مهیا می سازد:
مجاورت کشور مالزی با خط استوا و دریا باعث شده آن کشور آب و هوایی گرم، مرطوب و پر باران در تمام فصول داشته باشد. متوسط دمای هوا در سراسر سال بین 21 تا 32 درجه سانتی گراد و به صورت ثابت است. در آن کشور خبری از سرما و یخ و یخ بندان نیست و همین عامل در جذب توریسم به مالزی در تمام فصول سال تاثیر مثبت داشته است. در جزیره Langkawi مالزی که یکی از زیباترین جزیره های دنیا محسوب می شود ، با زن و مرد مسن انگلیسی هم صحبت شدم که بیان می داشتند هر ساله به مدت 2 ماه از سرمای سخت لندن به این جزیره می آیند و از آب و هوای آن لذت برده و از گزند سرما خوردگی و استخوان درد در فصل سرمای اروپا به دور هستند.
وجود مساجد با شکوه در مالزی:
با توجه به اسلامی بودن کشور مالزی، جمعیت 60 درصدی مسلمان، بزرگترین و زیباترین مساجد جهان را می‌توان در آن کشور مشاهده کرد. به عنوان نمونه مسجد شاه عالم (Shah Alam Mosque ) که به مسجد آبی نیز معروف است و در غرب کوالالامپور و در منطقه شاه عالم واقع شده بزرگترین مسجد مالزی محسوب می‌گردد. مسجد ایندیا (India Masjid) که به سبک هندی اسلامی ساخته شده، مسجد نگارا مشهور به مسجد ملی که در باغی به وسعت 13 هکتار و گنجایش 15 هزار نفر ساخته شده، مسجد جامع، مسجد پوترا در شهر پوترایاجا که بر روی دریاچه مصنوعی ساخته شده، مسجد کریستال (Crystal Mosque ) که از فولاد و شیشه و کریستال طی سالهای 2008- 2006 ساخته شده، مسجد Zahir که به نشانه اصول 5 گانه دین اسلام دارای 5 گنبد است و در سال 1912 ساخته شده، مسجد فدرال با گنجایش 17000 نفر که معماری آن شبیه مسجد کبود استانبول ترکیه است و مسجد کاپیتان کلینگ (Masjid Kapitan Keling) که توسط هندی‌های مهاجر در سال 1801 در جزیره پینانگ ساخته شده، از دیگر آثار با شکوه اسلامی در مالزی است. برگزاری مسابقات بین المللی قران کریم با سابقه 50 ساله در مالزی زبانزد همگان است.
وجود زیر ساختهای لازم گردشگری:
با دیدن مالزی همگان اقرار میکنند که آن کشور سرمایه گذاری زیادی در ایجاد مکانهای گردشگری نموده که بخش قابل توجه آن از طریق جلب سرمایه‌گذاری خارجی است.
وجود بستر مناسب جهت سفر خانوادگی به آن کشور:
شرایط کشور مالزی به نحوی است که گردشگران خارجیبه خصوص مسلمان مایل هستند با خانواده به آن کشور عزیمت نمایند و این موضوع مورد توجه وزارت توریسم مالزی نیز بوده و شرایط را برای تفریحات و سرگرمی کودکان فراهم نموده است. به عنوان نمونه وقتی از فرزندانم سوال می کنم چه جای مالزیرا در سفر از همه بیشتر دوست داشتید ؟پاسخ می دهند پارک آبی کوالالامپور. مالزیایی ها عزیمت ایرانیان به آن کشور همراه خانواده را جالب قلمداد نموده و به این واقعیت پی برده اند که ایرانیان خانواده دوست هستند.
توانایی صحبت مردم مالزی به زبان انگلیسی و برقراری ارتباط خوب با جهانگردان:
در مدارس مالزی زبان انگلیسی به عنوان زبان علمی و زبان دوم تدریس می گردد و کودکان از همان دوران اولیه دانش آموزی مجبور هستند زبان انگلیسی را بخوانند. مالزیایی ها برای فراگیری زبان انگلیسی تلاش زیادی به خرج می دهند و به واسطه کارکردن برخی از آنها در خارج و نیز تعاملات و رفت و آمد با خارج زبان انگلیسی را خوب می دانند مضافا اینکه مالزی قبلا مستعمره انگلستان بوده و این زبان در آن کشور از دور نهادینه شده و از این رو توریستها می توانند تعاملات کلامی با مالزیایی ها برقرار نمایند و تابلوها نیز به زبان انگلیسی می باشد. محققان بر این باورند که تسلط مالزیایی ها به زبان انگلیسی در توسعه و رشد اقتصادی کشور نقش داشته چرا که با ادامه تحصیل در خارج ، مطالعه منابع علمی و … باعث انتقال علوم و تجربه های جهانی در صنایع و اقتصاد کشورشان شوند. به خوبی به یاد دارم در مدت اقامتم در شهرهای روتردام و بروکسل هلند در چند سال پیش همه تابلوهای شهر به زبان هلندی بودند و از این جهت با سختی هایی مواجه بودم.
وجود برند “حلال” در صنعت غذایی آن کشور:
مالزی پایه گذار صنعت و برند “حلال” در صنعت غذایی جهان می باشد که بیش از 30 سال پیش آنرا به جهانیان معرفی نموددر مالزی با توجه به وجود جمعیت غیر مسلمان 40 درصدی و وجود نژاد های مختلف عرضه مواد غذایی غیر حلال ممنوع نمی باشد ولی هر رستوران و فروشگاه عرضه کننده مواد غیر حلال ملزم به نصب تابلو No Halal می باشد تا مسلمانان بتوانند با خیال راحت مواد مصرفی حلال خود را تهیه و خریداری کنند . چنانچه فروشگاه عرضه کننده گوشت غیر حلال تابلو مذکور را نصب نکرده باشد ، دولت آن فروشگاه را سریعا پلمپ و تعطیل می کند. با توجه به اعمال دقیق و سخت گیرانه احکام اسلامی مربوط به گوشت و غذای حلال در مالزی یکی از علل موفقیت آن کشور در جذب توریست کشورهای مسلمان همین موضوع است.
تمرکز بر جذب توریسم کشورهای مسلمان:
از جمعیت 7 میلیارد نفری جهان، مسلمانان جمعیت 1.6 میلیارد نفری را دارا می باشند. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد اسلامی (World Islamic Economic Forum)، در سال 2012 مسلمانان به میزان 137 میلیارد دلار خرج گردشگری نموده اند که معادل 12.5 درصد کل درآمد گردشگری جهان می باشد.کشور مالزی با تمرکز بر آمار مذکور جذب توریست های کشورهای مسلمان را برای خود از سالیان قبل هدف گذاری نموده و با توسعه زیر ساخت ها و ایجاد امکانات منطبق بر قوانین اسلامی و خواسته های گردشگران مسلمان، ساخت نمازخانه در مکان های گردشگری، ترویج غذاهای حلال، فراهم آوردن شرایط اسلامی در هتل ها، عدم توزیع مشروبات الکلی در اماکن عمومی و پروازهای هواپیمایی مالزی و … به این مهم دست یافته است. در سال 2013 تعداد 6 میلیون گردشگر مسلمان از مالزی دیدن نمودند که برابر با 25 درصد کل گردشگران این کشور می باشد. بر اساس تحقیق ارائه شده توسط موسسه Crescent که مقر آن در سنگاپور بوده و نخستین موسسه فعال در زمینه گردشگری اسلامی محسوب می گردد، کشور مالزی در سال 2014 در بین 28 کشور جهان اسلام مقام نخست را در جذب گردشگر مسلمان کسب نموده و امارات متحده عربی و ترکیه رتبه های بعدی را دارا می باشند. در سال 2014 سمیناری در مالزی با عنوان Joint Seminar on Islamic Tourism با شعار «خدمات دوست دار مسلمان» برگزار گردید و هدف آن بررسی چگونگی جذب بیشتر توریستهای کشورهای مسلمان به مالزی بود. از این رو هم اکنون مالزی پیشرو در جذب توریست های کشورهای مسلمان می باشد. لازم به ذکر است ایران رتبه 14 را در جذب توریست های کشورهای مسلمان در سال 2014 کسب نموده است.
وجود شرکتهای هواپیمایی ارزان قیمت مانند Air Asia :
این شرکت در سال 1996 در کوالالامپور مالزی تاسیس گردید و هم اکنون به 100 مقصد در 22 کشور خط هوایی دارد. ایر آسیا در سال 2011 با سفارش 200 فروند ایرباس A 320 neo و در سال 2012 با سفارش 100 فروند ایرباس سعی نموده ناوگان خود را گسترش دهد به نحوی که از سال 2015 به بعد تعداد هواپیماهای این شرکت به 475 فروند ایرباس 320 بالغ خواهد گردید. این شرکت بلیط های خود را در 3 کلاس ارزان ، متوسط و تجاری به فروش می رساند. در کلاس ارزان تنها بار مجاز رایگان مسافر ، بار داخل کابین هواپیما می باشد و مسافر برای غذا و نوشیدنی باید هزینه آنرا پرداخت کند ولی مزیت آن ارزان بودن بهای بلیط می باشد که مورد استقبال خیلی از مسافران قرار گرفته است.
این شرکت به عنوان بزرگترین شرکت ارایه دهندهپروازهای ارزان قیمت جهان ، با استفاده از سیستم ارایه بلیط مشترک بین چند اپراتور ، استفاده از تکنیک های سخت افزاری هوایی برای کاهش مصرف سوخت و سیستم یکپارچه اداری و مدیریت بهینه ، قیمت ها را کاهش داده و بر تعداد مسافران افزودهو از این رو در سال 2012 به عنوان برترین ایر لاین جهان از لحاظ ارایه خدمات و بلیط ارزان برگزیده شد. همچنین خط هوایی Malindo Air نیز که در سال 2013 در کوالالامپور راه اندازی شده نیز عرضه کننده بلیط های ارزان قیمت می باشد. ارزانی بلیط این خطوط هوایی در ورود توریست به مالزی و سفرهای داخل کشور نقش مثبت ایفا نموده است.
وجود جاذبه های گردشگری دریایی متنوع و متعدد:
با توجه به طول زیاد سواحل مالزی که 4675 کیلومتر می باشد ، انواع تفریحات و جاذبه های دریایی مصنوعی و طبیعی گردشگری دریایی در آن کشور موجود می باشد. نزدیک به 40 جزیره بزرگ و کوچک در اطراف آبهای این کشور وجود دارند.
فعالیت گسترده آژانسهای گردشگری قوی بین المللی:
وجود دفاتر آژانسهای گردشگری قویبین المللی که با تجربه خود در امر برنامه ریزی ، تبلیغات ، تنوع بخشیدن به تورهای گردشگری و…در مالزی و سایر کشورها من جملهفعال ایران می باشند نیز از دیگر عوامل تاثیر گذار در این زمینه می باشد.تبلیغات فراوان و رنگارنگ این آژانسهای گردشگری در روزنامه های کشور و شبکهاینترنتمثال بارزی در این خصوص است.
طبقه بندی انواع توریسم و داشتن برنامه برای جذب هر کدام:
حدودا 30 نوع توریسم وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از : توریسم فرهنگی ، توریسم آثار باستانی ، توریسم سلامت ، توریسم ورزشی ، توریسم درمانی ، توریسم ماجراجویی ، توریسم پزشکی ، توریسم کشاورزی ، توریسم زیست محیطی ، توریسم آموزشی ، توریسم تفننی ، توریسم سخت ، توریسم خاص ، توریسم مذهبی و زیارتی، توریسم غذا ، توریسم تشویقی ، توریسم ماجراجویی ، توریسم همایش ها و سمینارها و … که هر کدام نیازها و خواسته های مخصوص به خود را دارند و برنامه ریزی جهت پاسخ گویی به این نیازها در جذب توریسم نقش اساسی دارد.
تمرکز بر توریست فرهنگی (Cultural Tourist):
برخی از گردشگران علاقه مند دیدار از جاذبه های فرهنگی کشورها می باشند. در مالزی انواع جشن ها و فستیوالها مانند جشن مقبره ها، کیک ماه (Moon Cake)، جشن چراغ ها، جشن عید فطر، جشن برداشت محصول ، جشنواره بالن های فانوسی ، فستیوال میوه Durian (مردم مالزی می گویند این میوه بوی جهنم و طعم بهشت دارد و خروج آن از مالزی ممنوع است)، فستیوال مسابقه قایق های اژدها (Dragon Boats)، فستیوال پخت غذاهای سنتی ، فستیوال مناطق ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی سازمانUNESCO جشن های متنوع هندوها مانند Diwali ، Deepavali جاذبه های خاص گردشگری محسوب می شوند. به علاوه دیدار از انواع مساجد باشکوه و معابد عجیب و غریب هندوها، بودایی ها و چینی ها که گاهاً در دل غارهای کوه های مرتفع وجود دارند (مانند معبد Batu Cave که در روزهای مراسم جشن Thaipusam هزاران هندو و گردشگر به این مکان می آیند) از جاذبه های فرهنگی باستانی آن کشور محسوب می گردد.
تمرکز بر توریسم دانشجویی (Education Tourist):
بر اساس اعلام دولت مالزی در سال 2010 تعداد 90 هزار دانشجوی خارجی در مالزی در حال تحصیل بوده اند که از این تعداد 12 هزار نفر دانشجوی ایرانی (14%) ، 10 هزار نفر دانشجوی چینی (12%) و 10 هزار نفر دانشجوی اندونزیایی (12%) بوده اند. همچنین بر اساس گزارش سازمان UNESCO مالزی در سال 2014 با داشتن 63000 دانشجوی خارجی دوازدهمین کشور جذب کننده دانشجویان خارجی در جهان بوده است.
کیفیت بالای آموزشی دانشگاههای مالزی ، ارزان بودن هزینه های تحصیل و زندگی در مالزی (نسبت به آمریکا و اروپا )، شرایط آسان پذیرش دانشگاهها و عدم نیاز به کنکور مهمترین دلایل جذب دانشجویان به تحصیل در مالزی بوده است. همچنینوجود تورهای گردشگری تحصیلی که افراد را با دانشگاهها و امکانات تخصصی آنها آشنا می سازد ، در جذب توریسم تحصیلی مالزی نقش مهمی ایفا می نماید. حال خود در نظر بگیرید این تعداد دانشجو در مالزی سالیانه بابت شهریه دانشگاه، هزینه غذا و اقامت چه مقدار ارز خارجی وارد کشور می نمایند؟ خانواده های آنان بابت دیدار از فرزندانشان چقدر در آن کشور خرج می کنند؟
تمرکز بر توریسم پزشکی (Health or Medical Tourist):
یکی از سیاست های مالزی تبلیغ و ترویج توریسم پزشکی است. این کشور با برگزاری کنگره بین المللی توریسم درمانی باعث توجه جهانیان به وجود امکانات پزشکی با هزینه های مناسب گردید و بیماران خیلی از کشورها برای مداوا به آن کشور سفر می کنند به عنوان نمونه در سال 2008بیش از 280 هزار خارجی برای امور پزشکی به آن کشور سفر کرده اند که بیش از 60 میلیون دلار برای مالزی درامد داشته اند. وجود تورهای گردشگری پزشکی که افراد را با بیمارستانها و امکانات تخصصی آنها آشنا می سازد، در جذب توریسم پزشکی مالزی نقش مهمی ایفا می نماید.
تمرکز بر توریسم غذا (Food & Beverage Tourist):
تنوع غذایی در مالزی به گونه‌ای است که رضایت افراد را با هر سلیقه ای جلب می کند. زیرا در آن کشور انواع نژادها و ملیت های گوناگون با هم انگیخته اند و این مسئله غذاها و نوشیدنی های کشور را تحت تأثیر مثبت خود قرار داده است. برای من نوعی برنج و ماهی که در برگ درخت موز و انبه بسته بندی شده بود و شکل سمبوسه های جنوب کشورمان را داشت جالب بود. فروش چای شیر و نیز یخ نسکافه سرد در کیسه پلاستیک های فریزی (به جای لیوان) از دیگر جاذبه های غذایی آن کشور بود. خوردن غذاهای دریایی سنتی در کنار ساحل نیز لذت خاص خود را دارد. یاد اور می گردد قهوه سفید مالزی با نام تجاری White Coffee 2 نوع چای به نامهای Agar Tea و Misai Kucing Tea که از خواص دارویی بسیاری برخوردار بوده و سوغات مالزی محسوب می گردند مورد استقبال توریستها می باشد هر چند که وجود فروشندگان ورزیده سمج نیز در فروش این محصولات نقش زیادی دارد . یادآور می گردد غذاهای مالزی به ذائقه ما ایرانیان خوش نمی آید و اغلب ایرانیان در آن کشور ترجیح می دهند از رستورانهای عربی ، ایرانی و یا فست فودهای با برند بین المللی استفاده نمایند.
تمرکز بر توریست ماجراجویانه (Adventure Tourist):
مالزی برای جذب افراد ماجراجو که به دنبال تفریحات هیجان انگیز می باشند برنامه های متنوعی را طراحی و ایجاد نموده است؛ مانند غذا دادن به کوسه ها در قفس. پرش با چتر با هواپیما، قایق سواری در رودخانه های وحشی، جنگل نوردی در شرایط سخت، صخره نوردی در درختان سرسبز، شکار ماهی با نیزه در عمق دریا و …
تمرکز بر توریسم ورزشی (Sport Tourist):
این کشور برای جذب توریسم ورزشی نیز فعالیتهای زیادی انجام داده که می توان به برگزاری مسابقات اتوموبیل رانی فرمول یک ، تورهای دوچرخه سواری بین المللی، احداث پنجمین ورزشگاه بزرگ دنیا در مالزی، برگزاری تور تابستانی فوتبال تیم های مطرح جهان و … اشاره نمود. مالزی، میزبان همیشگی کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) می باشد. این بدان معنی است که همه بازیکنان و مربیان و سرپرستان تیم های آسیایی مجبورند برای انجام امورات باشگاه و فدراسیون مربوطه سفری به این کشور داشته باشند. شایان ذکر است کمپ تیم های فدراسیون قایق سواری ایران در جزیره لندکاوی مالزی می باشد.
تمرکز بر توریسم سمینارها و همایش ها:
یکی از سیاستهای دولت مالزی سعی بر متعاقد کردن سازمانها و نهادهای بین المللی جهت برگزاری سمینارها و همایش های خود در کشور مالزی می باشد که بالتبع بر افزایش آمار تردد مسافران خارجی به کشورشان تاثیر دارد.
تمرکز برتوریسم بوم شناسی (EcoTourist):
این گروه توریست ها به مناطق طبیعی بکر و دست نخورده علاقه مند هستند. با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعی مالزی،مناطق بکر در آن کشور فراوان است. قسمت شرقی مالزی که مملو از درختان سر سبز جنگلی بکر و طبیعی بوده برای این دسته از توریست ها جذابیت خاصی دارد. در این مناطق بزرگترین گیاه کوزه ای دنیا که حدود 2 لیتر آب در ان جا می گیرد با نام Nepenthes Raja و بزرگترین گل دنیا با قطر یک متر به نام Giant Rafflesia و به همراه انواع پرندگان و جانداران و … وجود دارد. لازم به ذکر است چهار پنجم مالزی از جنگل های بارانی و همیشه سبز استوایی تشکیل شده است. همانگونه که در قبل نیز اشاره شد ، ترکیب گیاهی مالزی در شمار غنی ترین نوع در جهان است. حدود 8 هزار گونه گیاهی که 2500 نوع آن درخت می باشد در مالزی می روید.
وجود انواع معابد که مورد علاقه توریستها است:
در مالزی به سبب وجود اقوام و نژاد های گوناگونمعابد مختلفی وجود دارد. نظیر: معبد بودای خوابیده و بودای نشسته، معابد چینی ها و دیدن نحوه عبادت بودائیان و آشنا شدن با اعتقادات عجیب و غریب آنها و نیز دیدن جعبه های خاکستر مردگان، آشنایی با انواع خدایان هندوها و شنیدن موسیقی اصیل هندی و استشمام بوی عود و وردهای کاهنان بودایی و …
وجود سیستم آمارگیری کارا:
در حین بازدید از مکانهای توریستی مامورانی در درب اصلی مستقر بوده و به توریستها پلاکهای آویز می داند و در هنگام خروج پلاکها را مجددا تحویل می گرفتند . با این سیستم ساده و بدون استفاده از نرم افزارهای پیچیده کامپیوتری امار گیری دقیقی از تعداد توریستهای وارده به هر مکان را بدست می اوردند و سپس با تحلیل آنها متوجه می شدند کدام مکانهای توریستی بیشتر مورد علاقه انها می باشد و البته ده ها نکته دیگر. کارشناسان بر این باورند وجود سیستم آمارگیری پایه و اساس برنامه ریزی و توسعه است.
وجود سیستم حمل و نقل عمومی شهری و بین شهری:
در مالزی انواع وسایل حمل و نقل عمومی نظیر تاکسی، اتوبوس، ترن های زمینی برقی و منو ریل وجود داشتند و برنامه ریزی دقیقی بر مبنای Time Table داشتند که در ایستگاهها برنامه رفت و امد اتوبوس و قطار و منو ریل در معرض دید مسافران قرار داشت . البته نرخ کرایه تاکسی نسبتا گران تر از سایر وسایل نقلیه بود و گاها ترافیک خیابانها باعث کندی تردد می گردید. اتوبوسها تقریبا مدرن و جدید بودند و نرخ بلیط آنها خیلی ارزان بود و منو ریل علاوه بر اینکه وسیله حمل و نقل محسوب می گردید 2 مزیت دیگر نیز داشت . اول اینکه جاذبه توریستی محسوب می گردید و مورد علاقه توریستها بود که می توانستند با یک تیر دو نشان بزنند ، هم به مقصد خود برسند و هم شهر کوالالامپور را از بالا دیدن نمایند که تجربه جالب مخصوصا برای تبعه کشورهایی که چنین سیستم حمل و نقلی را در کشورشان نداشتند . دوم اینکه در هنگام بارش باران های شدید استوایی محل امنی برای پناه گرفتن مردم برای عدم خیس شدن محسوب می گردید. بنابراین این سیستم های حمل و نقلی متنوع و کارا در رونق صنعت توریسم مالزی اثر گذار بود. وجود اتوبانهای بین شهری که علاوه بر کیفیت خوب جاده برخوردار از فضای سبز ، درختکاری و گل کاری مناسب بودند توجه گردشگران را به خود جلب می نمودند. البته این محاسن به سبب اخذ عوارض جاده ای از وسایل نقلیه بود چرا که ساخت ، تعمیر و نگهداری و ایجاد فضای سبز توسط شرکتهای بخش خصوصی انجام می گردید.
وجود پلیس توریسم (Tourist Police):
با توجه به تعداد زیاد توریستهای بازدیدکننده از مالزی، دولت آن کشورضرورت وجود پلیس توریسم را متوجه شد و از این رو در سال 1985 میلادی پلیس توریسم را بنیان نهاد. هدف این پلیس مراقبت از توریست ها، جلوگیری از بروز جرم و جنایت و دزدی علیه آنها، اطلاع رسانی مکان های گردشگردی به توریستها و هماهنگی با هتلها، آژانس های گردشگری جهت تامین امنیت آنها می باشد. این پلیسها که ملبس به یونیفرم سرمه ای رنگ با کلاه نوار سفید می باشند در قالب چهار نوع گشت پیاده، دوچرخه، موتور و خودرو به مراقب از توریستها می پردازند. بیانیه ماموریت پلیس توریسم مالزی Friendly, fast, Right (دوستانه، سریع، رفتار درست) می باشد. به طور کلی وظیفه این پلیس خوب جلوه دادن کشور در دید توریست ها می باشد. یادآور می شود در برخی از شهرهای توریستی کشورمان نظیر اصفهان نیز پلیس توریسم وجود دارد.
انجام اقدامات ابداعی و جالب برای جذب توریست مانند:
تبدیل سکوی نفتی غیر فعال به هتل دریایی در آبهای حوالی شهر صباح مالزی و مجهز کردن آن به 25 اتاق مبله، اتاق کنفرانس و … که دسترسی به آن از طریق قایق و هلی کوپتر امکان پذیر بوده و برای گردشگران امکان غواصی در آبهای کریستالی و مشاهده زیباترین مرجان‌ها و گونه های دریایی را فراهم نموده است. نام این هتل Sea Venture Dive Rig است.
– تبدیل کشتی های فرسوده از رده خارج به موزه دریایی و رستوران دریایی
– آشنا ساختن گردشگران با دین بودا و اعتقادات آنها از طریق ساخت 300 مجسمه در کوهی که مشهور به منطقه گنتینگ (Genting Highland) در نزدیکی کوالالامپور می باشد. جالب به اینکه آنها نیز بهشت و جهنم دارند و فحشا به شدت در دینشان نهی شده است.
– وجود قطار و سیستم ریل برقی کششی موسوم به Funicular Train بر روی تپه مرتفعی در دل جنگل های استوایی در جزیره پینانگ با نام Bukit Bendera که توریستها را با قطاری به طول 2 کیلومتر با شیب 40 درجه ای بر روی تپه عظیمی برده و از آنجا نمای جزیره، تردد کشتی ها و … قابل مشاهده است. این قطار مخصوص که فقط 2 واگن دارد توسط کشور سوِییس در سال 1923 ساخته شده و بلیط آن 30 رینگیت معادل 25 هزار تومان است.
– رستوران هایی که آشپز غذا را روی میز مشتری و در جلوی دیدگان وی طبخ می نماید
– پارک آبی با نام Sunway Lagoon در وسط جنگل های استوایی که دارای باغ وحش و سایر امکانات تفریحی است
– تبدیل معدن قلع قدیمی به مکان توریستی و امکان بازدید از مراحل تولید محصولات ساخته شده با قلع نظیر زیور آلات و فروش آنها به گردشگران . به عنوان نمونه یک زنجیر گردن بند با نگین در حدود 800 رینگیت (الزام شدن آژانسهای گردشگری از سوی دولت مالزی جهت بازدید گردشگران از این مکان)
– آشنا ساختن گردشگران با تولید کشت و تولید کاکائو در مالزی و مراحل تبدیل آن به شکلات به عنوان مکانهای گردشگری (الزام شدن آژانسهای گردشگری از سوی دولت مالزی جهت بازدید گردشگران از این مکان )
– ساخت باغ میوه های گرمسیری استوایی (Tropical Fruit Farm)
– وجود آکواریوم دریایی بسیار جالب و جذاب در کوالالامپور
– گشت هوایی در آسمان پایتخت
– ایجاد مراکز خرید بزرگ و مجهز که مملو از انواع اجناس است. همانگونه که می دانید موضوع خرید و Shopping مورد علاقه بسیاری از مردم جهان است. در این خصوص کوالالامپور در سال 2013 به عنوان چهارمین مرکز خرید جهان انتخاب گردید.
نکته پایانی:
به هر حال مالزی نیز مانند همه کشورهای جهان نقاط ضعف ، چالشها و مشکلات خاص خودش را داراست. مسایلی نظیر اثر منفی رکود اقتصاد جهانی سالهای 2009- 2008 بر اقتصادش، شیوع بیماری آنفولانزای خوکی در سالهای قبل، کاهش ارزش پول ملی، مبارزه با مواد مخدر و باندهای مافیایی، ناپدید شدن هواپیمای مالزی و چالشهای اجتماعی و سیاسی مرتبط با آن، شایعه سواستفاده مالی برخی از مسوولین کشور، بروز برخی از اعتراضات به سیاستهای مالی دولت در افزایش مالیات و بهای سوخت، مخالفت برخی از احزاب با سیاستهای غرب گرانه دولت فعلی، بیماری تب دنگی در جنوب شرقی آسیا، نگرانی از افراط گرایی در مالزی، 140 هزار پناهجوی میانماری مستقر در کمپ سازمان ملل مالزی، حضور و اشتغال به کار 2 میلیون اندونزیایی در مالزی که اغلب آنها غیر قانونی در این کشور روزگار می گذرانند و برخی از چالشها با چین در خصوص مالکیت دریای چین و … با توجه به تعدد جاذبه‌های گردشگردی کشورمان، رتبه پنجم جاذبه های طبیعی و رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی ایران در جهان و اهتمام دولت به توسعه صنعت توریسم در کشور از جمله اعطای ویزای توریستی به گردشگران بجز 9 کشور جهان در فرودگاه های کشور ، انتخاب ایران به عنوان میزبانی هفدهمین اجلاس کنفدراسیون راهنمایان گردشگری جهان در سال 2017، رموز موفقیت کشور مالزی در صنعت توریسم می تواند برای کشور ما درسها و الگوهایی داشته باشد که امید وارم با تحریر این مقاله توانسته باشم گام کوچکی در صنعت توریسم کشورم برداشته باشم.
منبع: تی نیوز
