پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
اسباب بازی ها و عروسکها به عنوان یک کالای فرهنگی از زمان تولد تا حساس ترین سنین رشد فکری و فرهنگی کودک با او همراه هستند. در این میان متاسفانه نبود متولی دلسوز و بی تفاوتی مسئولان باعث شده است تا 80 درصد این بازار پرسود را شرکتهای خارجی تسخیر کنند و 20 درصد باقی مانده که تولیدات داخلی آن را تامین می کنند تا حد زیادی کپی برداری از مدل های خارجی است و به این شکل اسباب بازی ها و عروسک های خارجی همدم بهترین ساعات عمر کودکانمان هستند. بالغ بر 30 درصد از کل فروش اسباب بازی ها مربوط به عروسک ها است که از این میان حدود 70 درصد آنها وارداتی هستند.
هم چنین از 30 درصد باقی مانده داخلی حدود 45 درصد آن کپی برداری از عروسک های خارجی است. گردش مالی اسباب بازی در دنیا بالغ بر 70 هزار میلیارد دلار است که حدود 70 میلیون دلار آن مربوط به ایران است. در این میان حدود 50 میلیون دلار اسباب بازی از مبادی رسمی و حدود 20 میلیون دلار به صورت قاچاق وارد کشور می شود. البته حدود 10 میلیون دلار گردش مالی اسباب بازی نیز مربوط به تولیدات داخلی است که در نتیجه در مجموع گردش مالی اسباب بازی در ایران چه از طریق واردات ، قاچاق و تولیدات داخلی چیزی در حدود 80 میلیون دلار خواهد شد، که این رقم جایگاه این کالا را در بین خانواده های ایرانی نشان می دهد.
چه دستگاه ها و نهادهایی در صنعت اسباب بازی و عروسک مسئول هستند و چه کارهایی انجام داده اند؟
امروزه بر همگان مشهود است که اسباب بازی ها و مخصوصا عروسک ها تنها وسیله سرگرمی نیستند و می توانند انتقال دهنده ی سبک زندگی باشند. متاسفانه برای واردات اسباب بازی هیچگونه استانداردی از نظر فرهنگی وجود ندارد و دبیرخانه ی شورای نظارت بر اسباب‌بازی فقط از واردات عروسکهایی که پوشش بسیار زننده ای دارند جلوگیری می کند. صدا و سیما به عنوان یکی از موثرترین دستگاه ها برای معرفی اسباب بازی ها و عروسک ها است به طوری که اگر تبلیغ مستقیمی هم از عروسکها و اسباب بازی ها نداشته باشد باز هم می تواند از طریق معرفی شخصیتهای کارتونی تاثیر مستقیم بر فروش اسباب بازی ها و عروسک های آن داشته باشد، مانند عروسک های کلاه قرمزی ، پسرخاله، زی زی گولو، عروسک های شخصیتهای شکرستان و… که در نتیجه ی معرفی شدن این شخصیتها در انیمیشن های صدا و سیما عروسک های آنها از لحاظ فروش و شناخته شدن در بین آحاد جامعه قابل رقابت با عروسک های خارجی خواهند بود.
اما با این حال و با وجود این پتانسیل ها متاسفانه در خلق و تولید عروسکهای ایرانی توفیق چندانی حاصل نشده است. همانطور که بیان شد صدا و سیما پتانسیل بسیار بالایی در جلب نظر کودکان برای انتخاب اسباب بازی و عروسک دارد اما آنچه در صحنه عمل دیده می شود تنها تعداد محدودی فعالیت خوب و درخور شان است. در این راستا با آنالیز اعداد و ارقام و بیان این که چین بازار اسباب بازی و عروسک دنیا را تسخیر کرده است، کاری از پیش نخواهیم برد و باید با توجه به پتانسیل های موجود در کشور فکری برای این صنعت سود آور داشته باشیم که قسمت بیشتر گردش مالی 80 میلیون دلاری آن نصیب تولید کنندگان داخلی شود.
متاسفانه با کم کاری های صورت گرفته، امروزه شاهد آن هستیم که دختر بچه های ما دوست دارند عروسک باربی داشته باشند و اندام این عروسک و پوشش آن الگوی مد نظرشان است و پسر بچه های ما شخصیت بن10 و سوپر من را الگوی خود قرار داده اند. نکته ی قابل تامل این است که به دلیل احاطه بازار اسباب بازی و عروسک توسط شخصیتهای معرفی شده از سوی غرب و در نتیجه فروش بالای این محصولات، تولید کننده داخلی مجبور به کپی برداری از این شخصیتها شده است و از طرفی به دلیل تیراژ بالای تولید این اسباب بازی ها و عروسک ها در کارخانه های غربی و به تبع آن قیمت تمام شده کمتر، تولید کننده داخلی نمی تواند در این صنعت رقابت جدی داشته باشد.
در واقع باید از نهادهای مربوطه پرسید که در طول این سالها برای این عرصه و صنعت مهم چه کارهایی انجام داده اند. در طی سالیان گذشته در داخل کشور در مقطع ای ساخت عروسک های دارا و سارا کلید خورد اما متاسفانه بدون تحلیل درست از نحوه ی ارائه آنها به بازار تقریبا این پروژه با شکست مواجه شد البته تلاشهای فراوانی در زمینه طراحی و ساخت این عروسک ها صورت گرفت که جای تشکر دارد اما ایرادات جدی و فراوانی در راستای ارائه و دیگر مراحل ساخت به آنها وارد بود که در نوشتاری جداگانه به آن خواهیم پرداخت. در این راستا بد نیست نگاهی به نحوه ارائه عروسک باربی و نوآوری های آن برای فروش بیشتر و محبوبیت بیشترش داشته باشیم.
دستگاه های مسئول در زمینه صنعت اسباب بازی و عروسک قطعا این صنعت را جدی نگرفته اند و پولساز بودن آن برایشان قطعی نشده است. کارهایی که به صورت جسته و گریخته صورت گرفته است بوی رفع تکلیفی می دهد در غیر این صورت در خلال تقریبا 20 سال گذشته تعداد محدودی فعالیت در این زمینه صورت نمی گرفت.
منابع:
- خبرگزاری فارس
نویسنده : مهدی سیدی
