پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،حوزه صنایع فرهنگی و خلاق، پس از بخش‌های ساخت و‌ساز و خدمات غذائی و نوشیدنی(مانند بارها و رستوران‌ها)، سومین کارفرمای بزرگ به‌شمار می‌رود.
بیش از هفت‌میلیون نفر از مردم اروپا به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم در فعالیت‌های فرهنگی و خلاق استخدام می‌شوند که این رقم، 3/3درصد از جمعیت فعال اتحادیه اروپا را شامل می‌شود. هنرهای نمایشی ۱۲۳۴۵۰۰، هنرهای تجسمی۱۲۳۱۵۰۰ و موسیقی ۱۱۶۸۰۰۰ هر یک بیش از یک میلیون نفر را در استخدام خود دارند و به‌دنبال آن‌ها، صنایع تبلیغاتی با ۸۱۸۰۰۰ نفر، حوزه کتاب با ۶۴۶۰۰۰ نفر و حوزه فیلم با ۶۴۱۰۰۰ نفر در رده‌های بعد جای دارند.
آمار استخدام (هزار نفر)
جمع افراد حاضر در مشاغل و بازارها، پس از حذف افرادی که دو بار شمارش شده‌اند، برآورد شده است. در مورد بازارها، جمع ارقام؛ یعنی 7/554 میلیارد یورو، از جمع کل؛ یعنی 9/535میلیارد یورو، فراتر است. برای مثال موسیقی زنده، هم جزو هنرهای نمایشی و هم جزو حوزه موسیقی به‌شمار می‌رود(روش‌شناسی را ببینید).
محک‌زنی صنایع فرهنگی و خلاق
از نقطه نظر مشاغل، تعداد افرادی که در صنایع CCI به کار مشغولند با کارمندان صنایع غذایی و نوشیدنی برابر است. صنایع CCI حدود ۲۵برابر بیشتر از سازندگان خودرو و پنج‌برابر بیشتر از صنایع شیمیایی برای افراد کار ایجاد می‌کنند.
استخدام (هزار نفر) در سال۲۰۱۲
پیشگامان و رهبری
اروپا پیشگامان بین‌المللی بسیاری داشته است و برای نمونه در زمینه شرکت‌های با اندازه متوسط و شرکت‌های تازه تاسیس موفق، به شکوفایی رسیده است.
۱۱ بازار در یک نگاه؛ درآمدی بیش از مجموع بخش‌های صنعت
جمع درآمد ۱۱ بخش صنعتی خلاق و فرهنگی برابر با 9/535 میلیارد یورو است. در سال ۲۰۱۲، سه حوزه بزرگ فعالیت عبارت بودند از حوزه هنرهای تجسمی با درآمد 127میلیارد یورو، حوزه تبلیغات با درآمد 93میلیارد یورو و حوزه تلویزیون با درآمد 90میلیارد یورو که در کنار هم بیش از نصف درآمد صنایع CCI را به‌خود اختصاص دادند. در این مدت، جمع درآمد حاصل از انتشار روزنامه، مجله و کتاب، 107 میلیارد یورو بود.
۱۱ حوزه مورد بررسی، حوزه‌های متمایزی هستند اما هنوز ارتباطات زیادی بین آن‌ها تقریبا در همه سطوح زنجیره تامین وجود دارد. ممکن است از رمانی که به شکل کتاب نوشته می‌شود در فیلم یا بازی ویدئویی استفاده شود یا اثری موزیکال به شکل فیلم، نمایش یا ضبط آلبوم مورد استفاده قرار گیرد. در سطح ایجاد آثار هنری نیز همپوشانی‌ها بین نویسندگان، آهنگسازان، هنرمندان تجسمی، طراحان، کارگردانان، فیلمنامه‌نویسان و نویسندگان رخ می‌دهد. در سطح تولید، این همپوشانی‌ها بین تلویزیون و فیلم، هنرهای تجسمی و بازی‌های ویدئویی و همچنین در سطح توزیع، با ظهور پلتفورم‌های مختلف برای توزیع رسانه‌های ترکیبی رخ می‌دهد. بخش تبلیغات نزدیک‌ترین ارتباط کاری را با اکثر این بازارها دارد. درآمد حاصل از تبلیغات بخش مهمی از جریان درآمد رادیو، تلویزیون و روزنامه‌هاست. فناوری‌های دیجیتال این ارتباطات را تقویت کرده و همکاری بین این بخش‌ها را شتاب داده است.
گردش مالی(میلیارد یورو)
صنعتی پویا با رشد سریع حتی در تنگناهای اقتصادی
انعطاف‌پذیری و بهبودپذیری اقتصاد خلاق در طول بحران اقتصادی مشهود بود؛ تولید شغل در صنایع CCI به‌طور متوسط به میزان 5/3درصد در سال بین سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۷ رشد داشت و حتی بین سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ نیز(با وجود افت 7/0درصدی تعداد مشاغل در بقیه بخش‌های اقتصادی) به رشد خود ادامه داد.
ظرفیت آزاد‌نشده استخدام افراد نوجوان
در بین صنایع CCI اروپا، بزرگ‌ترین کارفرمایان عبارت بودند از هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی و صنعت موسیقی. این صنایع با هم در حدود نصف کل مشاغل CCI اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۱۲ به‌خود اختصاص دادند.
تعداد مشاغل
فعالیت‌های خلاق سهم قابل توجهی در استخدام نوجوانان دارد
در سال ۲۰۱۳، به‌طور متوسط تعداد افراد بین ۱۵ تا ۲۹ سال که در استخدام بخش فرهنگی و فعالیت‌های خلاق بودند، از بخش‌های دیگر بیشتر بود(1/19 از کل استخدام در صنایع CCI در برابر استخدام 6/18درصدی در سایر بخش‌ها). در اروپای شرقی و مرکزی، این روند مشهودتر است. در این مناطق، سهم افراد جوان در اقتصاد خلاق به‌طور متوسط به میزان 3/1درصد نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی بیشتر است. برآوردهای ملی در انگلستان و فرانسه نشان می‌دهند که نسبت افراد جوانی که در استخدام صنایع خلاق در این کشورها هستند به‌طور قابل توجهی بیشتر از کل اقتصاد اروپای غربی است. در انگلستان، افراد با سن ۲۲ تا ۲۹ سال، 6/22درصد از مشاغل بخش فعالیت‌های خلاق را در اختیار دارند و افراد با سن بیشتر به‌طور متوسط سهمی 3/22درصدی در کل اقتصاد دارند.
به گزارش هیات نظارت خوشه اروپا، در سال ۲۰۱۰ منطقه پاریس پس از منطقه لندن بزرگ، دومین مرکز اصلی اروپا برای مشاغل خلاق بود. سهم استخدام افراد زیر ۳۵ سال در صنایع خلاق این کلان‌شهر برخوردار از کلاس جهانی، 4/41 درصد بود اما سهم این افراد از مشاغل مربوط به فعالیت‌های وسیع‌تر اقتصادی، تنها 7/36درصد بود.
این برآوردها بر دو روند همگرای زیر تاکید می‌کنند؛ بخش‌های فرهنگی و فعالیت‌های خلاق، برای افراد جوان به‌شدت جاذبه داشته و حوزه‌های فرهنگی و فعالیت‌های خلاق، از کارکنان جوان استقبال می‌کنند و آن‌ها را به آسانی جذب می‌کنند. براساس این دو دلیل، صنایع فرهنگی و فعالیت‌های خلاق باید نقش راهبردی خود را در بازیابی اقتصاد و رشد اروپا، به‌ویژه در ارائه فرصت‌های شغلی و کاری برای جوانان اروپایی ایفا کنند که از وضعیت عدم استخدام در اتحادیه اروپا به‌شدت متاثر هستند.
تعداد مشاغل
فعالیت‌های خلاق سهم قابل توجهی در استخدام نوجوانان دارد
در سال ۲۰۱۳، به‌طور متوسط تعداد افراد بین ۱۵ تا ۲۹ سال که در استخدام بخش فرهنگی و فعالیت‌های خلاق بودند، از بخش‌های دیگر بیشتر بود(1/19 از کل استخدام در صنایع CCI در برابر استخدام 6/18درصدی در سایر بخش‌ها). در اروپای شرقی و مرکزی، این روند مشهودتر است. در این مناطق، سهم افراد جوان در اقتصاد خلاق به‌طور متوسط به میزان 3/1درصد نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی بیشتر است. برآوردهای ملی در انگلستان و فرانسه نشان می‌دهند که نسبت افراد جوانی که در استخدام صنایع خلاق در این کشورها هستند به‌طور قابل توجهی بیشتر از کل اقتصاد اروپای غربی است. در انگلستان، افراد با سن ۲۲ تا ۲۹ سال، 6/22درصد از مشاغل بخش فعالیت‌های خلاق را در اختیار دارند و افراد با سن بیشتر به‌طور متوسط سهمی 3/22درصدی در کل اقتصاد دارند.
به گزارش هیات نظارت خوشه اروپا، در سال ۲۰۱۰ منطقه پاریس پس از منطقه لندن بزرگ، دومین مرکز اصلی اروپا برای مشاغل خلاق بود. سهم استخدام افراد زیر ۳۵ سال در صنایع خلاق این کلان‌شهر برخوردار از کلاس جهانی، 4/41 درصد بود اما سهم این افراد از مشاغل مربوط به فعالیت‌های وسیع‌تر اقتصادی، تنها 7/36درصد بود.
این برآوردها بر دو روند همگرای زیر تاکید می‌کنند؛ بخش‌های فرهنگی و فعالیت‌های خلاق، برای افراد جوان به‌شدت جاذبه داشته و حوزه‌های فرهنگی و فعالیت‌های خلاق، از کارکنان جوان استقبال می‌کنند و آن‌ها را به آسانی جذب می‌کنند. براساس این دو دلیل، صنایع فرهنگی و فعالیت‌های خلاق باید نقش راهبردی خود را در بازیابی اقتصاد و رشد اروپا، به‌ویژه در ارائه فرصت‌های شغلی و کاری برای جوانان اروپایی ایفا کنند که از وضعیت عدم استخدام در اتحادیه اروپا به‌شدت متاثر هستند.
پیشگامان اروپا
اروپا به لطف تراکم جمعیتی، بازار قوی فرهنگی، میراث فرهنگی جهانی و استعداد خلاقیت خود تا مدت‌های طولانی موطن پیشگامان صنایع خلاق بوده است. بسیاری از کسب‌وکارهای اروپا در قالب شرکت‌های مشهور بین‌المللی، شرکت‌های با اندازه متوسط، یا شرکت‌های تازه تاسیس موفق، پیشتازان جهانی در این عرصه هستند.
از پیشتازان صنعت موسیقی می‌توان از شرکت Universal نام برد که همین رهبری را شرکت Endmol در صنعت تلویزیون دارد. گروه Hachette Book ادعا می‌کند بالاترین رده را در نشر کتاب دارد. شرکت‌های Ubisoft و Supercell در بازی‌های ویدئویی و شرکت Publicis و WPP در عرصه تبلیغات ادعایی مشابه دارند. همچنین، اروپا مرکز اصلی خلاقیت است و در آن‌جا مدل‌های جدید کسب‌وکار، پس از ایجاد و توسعه، آزمایش می‌شوند. همین کار در مدل‌های کسب‌وکار Spotify سوئد و Deezer فرانسه در خدمات موسیقی برخط(آنلاین) انجام می‌شود. این اقدامات داستان‌های موفقیت رایجی هستند که زاییده ذهن کارآفرینان اروپایی‌اند. برخی از پیشگامان اروپایی از طریق بسط فعالیت‌های خود در چند بخش بازار خود را رشد داده‌اند. گروه Vivendi در خط مقدم تولید و نشر آثار موسیقی قرار دارد، کاری که Bertelsman در حوزه رسانه و کتاب انجام می‌دهد.
صنعت سینمای اروپا از نظر تعداد تولید فیلم و پشت سر صنعت فیلم هندوستان و ایالات‌متحده در رده سوم جای دارد و از نظر صادرات فیلم، پس از ایالات‌متحده در رده دوم است. همچنین در اروپا تعداد شرکت‌های با اندازه متوسط مثلا در عرصه تلویزیون، موسیقی، بازی‌های ویدئویی و معماری قابل‌توجه است و شاید اروپا پیشگام جهانی نوظهور در آینده باشد. این شرکت‌ها در سایه راهبردهای تجاری به‌شدت رقابتی و شکوفایی خلاقیت خود، کارکنان شایسته را جذب کرده، استعدادهای خلاق را کشف و فرصت‌های جدیدی را در بازارهای جهانی جست‌وجو می‌کنند اما نباید خشنود بود. دولت‌های زیادی در سرتاسر دنیا متوجه اقتصاد برتر و ظرفیت استخدام شرکت‌های خلاق شده‌اند و قصد دارند تا صنایع فرهنگی خود را از طریق خط‌مشی‌های هدفمند توسعه دهند. اگرچه امروزه اروپا مرکز اصلی این اقدامات است اما با رقابت بی‌امانی از سوی کشورهای توسعه‌یافته و نیز کشورهای درحال‌توسعه مواجه است. دولت‌ها با استقرار ابزارهای سیاسی، از کاهش مالیات گرفته تا سرمایه‌گذاری دولتی، در هر کجا که ممکن باشد می‌خواهند فعالیت‌های با ارزش افزوده بالا را جذب کنند. مثال بارز این موضوع دولت کبک در کاناداست. این دولت کاهش 5/37درصدی مالیات را برای طراحان بازی‌های ویدئویی پیشنهاد داد. در بین سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰، استخدام در بخش بازی‌های ویدئویی به میزان 33درصد رشد داشت. در همین مدت، مشاغل زیادی در صنعت بازی‌های ویدئویی انگلستان از دست رفت و بزرگ‌ترین شرکت‌های فراملیتی، سهم زیادی از فعالیت‌های خود را روانه کبک کردند.
بنابراین سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا باید به این رقابت جهانی واکنش نشان دهند و سیاست‌هایی را برگزینند که تضمین‌کننده بقای اروپا در نقش پیشگام جهانی در عرصه اقتصاد خلاق باشند.
استحکام بخشیدن به فعالیت‌های خلاق در خوشه‌های منطقه‌‌ای اروپا
اگرچه شمار کمی از حوزه‌ها از قبیل حوزه بازی‌های ویدئویی، در خطر برون‌سپاری(واگذاری مشاغل به بیرون از مرزها) هستند، بیشتر مشاغل در حوزه فعالیت‌های فرهنگی و خلاق از سوی کارکنان و تولیدکنندگانی ایجاد می‌شوند که در درون مرزهای اروپا مستقر هستند و در مشاغلی کار می‌کنند که ارتباط بسیار نزدیکی با اقتصاد محلی دارند؛ مانند کارکنان موزه‌ها، هنرمندان هنرهای تجسمی، فیلمنامه‌نویسان، دی‌جی‌ها، خانه‌های نمایش، روزنامه‌نگاران و معماران. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، هیات نظارت خوشه اروپایی ارتباط نزدیکی را بین توسعه فعالیت‌های اقتصادی فرهنگی و خلاق و رونق منطقه‌‌ای نشان داد.
مناطقی که تمرکز فعالیت‌های خلاق در آن‌ها زیاد بود، مناطقی بودند که در طول نابسامانی اقتصادی سال ۲۰۰۸ بیشترین انعطاف‌پذیری را داشتند. لندن و پاریس بالاترین تراکم استخدام را در فعالیت‌های خلاق دارند و این وضعیت را به‌خوبی حفظ کرده‌‌اند. همین کار را رم، استکهلم، مادرید، مونیخ و بوداپست انجام دادند، در حالی که شهرهای با اندازه متوسط و نواحی روستایی از این نابسامانی بیشتر رنج بردند.
صنایع CCI را به‌دلیل انعطاف‌پذیری‌شان مولفه‌های کلیدی توسعه اقتصاد محلی درنظرگرفته می‌گیرند و این روند روزافزون است. این صنایع در تقاطع هنر، کسب‌وکار و فناوری، نقش کاتالیست و موتور نوآوری را بازی می‌کنند و منافع حاصله از آن‌ها، حوزه وسیع‌تری از اقتصاد را تقویت می‌کند.
منبع: صبا
