پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،اقتصاد فنلاند وابستگی فراوانی به صادرات دارد. از جمله برنامه‌هایی که دولت فنلاند جهت پایدار نگه‌داشتن اقتصاد به اجرا درآورده برنامه ترویج صادرات فرهنگی است. کشور فنلاند، به‌عنوان یکی از کشورهای حوزه اروپای شمالی(اسکاندیناوی) همه ساله در آمارهای مختلف بین‌المللی، از مرفه‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. اقتصاد این کشور وابستگی فراوانی به صادرات دارد و بحران اقتصادی سایر کشورهای اروپایی تاثیر زیادی روی بخش صادرات آن داشته است. از جمله برنامه‌هایی که دولت فنلاند جهت پایدار نگه داشتن اقتصاد به اجرا درآورده برنامه ترویج صادرات فرهنگی است.
این برنامه با چند هدف عمده صورت می‌پذیرد: 1- تنوع‌دادن به ساختار صادرات فنلاند 2- کمک به گسترش درآمد ناشی از صادرات 3- ایجاد اشتغال و غلبه برمحدودیت بازارهای داخلی.
تقویت واسطه‌گرها و تضمین کپی‌رایت
در اجرای این اهداف دو موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد؛ نخست، تقویت واسطه‌گرها(کارگزاران، مدیران و…) به‌منظور تقویت موقعیت چانه‌زنی ضعیف شرکت‌های تولیدی کوچک و در بازارهای بین‌المللی. دوم، تلاش جهت تضمین این نکته که کپی‌رایت و حقوق وابسته به آن، تنها برای شرکت‌های مرجع و‌سازنده محصول یا خدمات باقی خواهد ماند. در عمل حمایت دولت بیشتر شامل آن مراحلی است که در آن، محصول یا خدمات به بازار وارد می‌شوند؛ از جمله بسته‌بندی، بازاریابی، برندسازی و شبکه‌سازی.
تشخیص امیدوارکنندهترین بازار برای فعالیت
به‌نظر می‌آید دولت این چهار مرحله را به‌عنوان تنگناهای مهم و اثرگذار در صادرات محصولات فرهنگی تشخیص داده است.
سه وزارتخانه آموزش و فرهنگ، اشتغال و اقتصاد و امور خارجه در اجرای این مراحل نقش مهمی دارند. دیگر آژانس‌های دولتی مهم و کلیدی در این زمینه، آژانس تامین بودجه فنلاند در حوزه تکنولوژی و خلاقیت، آژانس دولتی توسعه صادرات (Finpro) و مراکز توسعه اقتصادی، حمل‌ونقل و محیط‌زیست هستند.
در اجرای این برنامه‌ها، هیچ‌‌گونه اولویت بخشی و جغرافیایی وجود ندارد زیرا که محصولات و خدمات موفق امکان دارد از دیگر بخش‌های فرهنگی برآمده باشد و این موضوع بر عهده شرکت‌ها و تولیدکنندگان خواهد بود تا تشخیص دهند که امیدوارکنندهترین بازار جهت فعالیت کدام است.
حمایت‌های چهارگانه وزارت آموزش و فرهنگ
در این راستا، وزارت آموزش و فرهنگ فنلاند به‌عنوان مهم‌ترین متولی برنامه ترویج صادرات فرهنگی، چهار نوع طرح حمایتی را در دستور کار خود قرار داده است:
1- حمایت از پروژه‌های پیشگام در حوزه صادرات محصولات فرهنگی از قبیل بازاریابی و برندسازی. حمایت از پروژه‌های صادراتی به چین و آسیا که بسیار شبیه پروژه‌های قبلی است اما مختص چین و آسیا هستند.
2- حمایت از توسعه طرح‌های صادراتی باهدف تسهیل در انجام‌دادن پروژه‌هایی با ایده‌های جاه‌طلبانه و بلندپروازانه.
3- حمایت از صادرات انواع تئاتر و نمایش به جشنواره Edinburgh Fringe. این فستیوال، بزرگ‌ترین رویداد هنری در جهان است و همه ساله در ماه اوت به مدت سه هفته در پایتخت اسکاتلند برگزار می‌شود. شرکت در چنین جشنواره معتبری موجب افزایش ارتباطات بین‌المللی خواهد شد و فروش نمایشنامه‌ها به خریداران بین‌المللی را در پی خواهد داشت. در این برنامه، شکل ویژه‌ای از حمایت از حوزه تئاتر انجام می‌گیرد.
بهره‌گیری از گروه‌های متخصص
وزارتخانه آموزش و فرهنگ فنلاند، هنگام بررسی و ارزیابی پیشنهادها و ابتکارات متقاضیان شرکت در این جشنواره، از گروه‌های متخصص بهره می‌برد. مهم‌ترین سنجه‌ها جهت ارزیابی اعتبار پیشنهادها از این قبیلند؛ ظرفیت‌های بازار و شبکه‌های موجود، امکان‌سنجی طرح‌های تامین مالی، ارزیابی پتانسیل پروژه‌ها در حوزه تولید درآمد حاصل از صادرات و ایجاد فرصت‌های شغلی. به‌علاوه تفاوت میان بخش‌های مختلف در ارزیابی‌ها نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.
افزایش قابل ملاحظه منابع صادراتی
برنامه حمایت از صادرات فرهنگی فنلاند، افزایش قابل‌ملاحظه منابع صادراتی این کشور را در پی خواهد داشت. این‌گونه حمایت‌ها موجب خواهد شد شرکت‌ها جهت کنترل و هدایت فعالیت‌های صادراتی فرهنگی، بیشتر و بیشتر ترغیب شوند. چنین حمایت‌هایی فنلاندی‌ها را به حضور بیشتر و منظم‌تر در فستیوال‌های مهم و نیز نمایشگاه‌های تجاری ترغیب خواهد کرد و در ادامه به رشد مداوم آمار قراردادها خواهد انجامید. چنین طرح‌های حمایتی، گسترش ابزارها و امکانات عمومی را به‌دنبال دارد و همین موضوع خود، شکل‌های جدید حمایتی را پدید خواهد آورد؛ از قبیل حمایت از هنرمندان جهت حضور در بازارهایی که در آن‌ها محصولی را عرضه کرده‌اند و نیز حمایت در حوزه ترجمه فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی.
کمک وزارت خارجه با تمام توان
وزارت اشتغال و اقتصاد فنلاند، به‌واسطه حمایت از ابتکارات شرکت‌ها در حوزه همکاری‌های صادراتی، از بخش‌های فرهنگی و خلاقانه حمایت و پشتیبانی می‌کند. شرکت در نمایشگاه‌های تجاری یکی از مشارکت‌های معمول آن به‌شمار می‌رود.
هرچند وزارت امور خارجه فنلاند، در قالب یک حکم کلی، امکان حمایت مالی را از برنامه‌های صادرات فرهنگی ندارد اما تمام توان خود را جهت کمک در حوزه خدمات اعتباری و منزلتی به‌کار می‌گیرد. وزارت خارجه این کشور از طریق برقراری ارتباط با سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های خارج از کشور، به تسهیل امور صادراتی می‌پردازد. به‌علاوه این نهاد قادر است، به ابتکار‌سازمان‌ها و شرکت‌های فرهنگی و خلاق، از متخصصان و رسانه‌های بین‌المللی به جهت حضور در فنلاند دعوت کند. وزارتخانه‌های آموزش و فرهنگ و اشتغال و اقتصاد نیز از آژانس‌های کلیدی فرهنگی و خلاق پشتیبانی می‌کنند. همچنین مرکز ترویج هنر فنلاند به پروژه‌های بین‌المللی و آن دسته از تبادلات فرهنگی که جنبه صادراتی نیافته‌اند یارانه اعطا می‌کند.
بازار دارایی فکری؛ وقتی خلاقیت ثروت‌آفرین می‌شود
مبینا بنی‌اسدی – مدیر روابط عمومی فرابورس ایران
یکی از پارامترهای اثرگذار بر سرعت پیشرفت تکنولوژی و رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای پیشرو و توسعه‌یافته علاوه بر ظرفیت‌های بالای علمی و پژوهشی در این کشورها، کلیدواژه تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات که همان حلقه مفقوده رابطه میان علم با اقتصاد در کشورهای در حال توسعه‌ای همچون ایران محسوب می‌شود.
بلومبرگ اخیرا براساس شش شاخص، فهرستی از پنجاه کشور نوآور جهان منتشر کرده که نام ایران در این لیست دیده نمی‌شود. این در حالی است که مالزی به‌عنوان اولین کشور اسلامی، در شاخص نوآوری رتبه 27، ترکیه رتبه 35، تونس رتبه 44 و مراکش رتبه 50 را کسب کرده‌اند.
تجاری‌سازی ایده‌ها
بررسی کشورهایی که در این لیست جای گرفته‌اند، نشان می‌دهد علاوه بر شدت تحقیق، توسعه و فعالیت‌های پژوهشی در این کشورها، توجه ویژه‌ای نیز به فرایند تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات صورت گرفته و پیوند عمیقی میان محیط‌های علمی و آزمایشگاهی با اقتصاد و تولید برقرار شده است. جالب آن‌که در این لیست نام کره‌جنوبی در صدر کشورهای نوآور قرار گرفته که نشان‌دهنده حمایت دولت و بخش خصوصی از عرصه‌های نوآوری در این کشور و توجه بیش از پیش به خلق ارزش افزوده در صنایع تولیدی است.
بر همین اساس کارشناسان معتقدند، یکی از پارامترهای اثرگذار بر سرعت پیشرفت تکنولوژی و رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای پیشرو و توسعه‌یافته علاوه بر ظرفیت‌های بالای علمی و پژوهشی در این کشورها، کلیدواژه تجاری‌سازی ایده‌ها و اختراعات که همان حلقه مفقوده رابطه میان علم با اقتصاد در کشورهای در حال توسعه‌ای همچون ایران است.
در واقع عدم توجه و توانایی لازم در جهت تجاری‌سازی و پیاده‌کردن ایده‌ها و دستاوردهای پژوهشی و آزمایشگاهی در محصول و فرایندهای جدید و عرضه آن‌ها به بازار، از نقاط ضعف عمده کشورهای درحال توسعه به‌شمار می‌رود.
مهم‌ترین اقدام؛ راه‌اندازی بازار دارایی فکری
ایده‌ها برای تبدیل‌شدن به یک کسب و کار موفق و سودآور باید تجاری شوند، از این رو تجاری‌سازی یکی از روش‌هایی است که می‌توان به‌وسیله آن پیوندی عمیق میان علم و اقتصاد پدید آورد و در جهان پرشتاب امروز که کشورها به مدد همین مسئله در حال سبقت‌گرفتن از یکدیگرند، رشد و توسعه پایدار اقتصادی را در کشور رقم زد.
راه‌اندازی بازار دارایی فکری فرابورس ایران را باید مهم‌ترین اقدامی به‌شمار آورد که طی سال‌های اخیر برای ایجاد ارتباط میان دانش و تولید و حمایت از صاحبان ایده و اختراع در کشور برداشته شده است.
اقتصاد خلاق جایگزین نفت می‌شود
این بازار اگرچه هنوز در ابتدای راه قرار دارد اما آینده‌ای متفاوت را رقم خواهد زد. بی‌شک آینده اقتصادی هر کشوری به دارایی‌های فکری انسان‌های آن سرزمین وابسته است. منابعی که امروزه درآمد کشورها را تامین می‌کنند پایان پذیرند اما ایده‌ها، اختراعات، طرح‌های صنعتی و هر آنچه با فکر به‌دست می‌آید انتهایی ندارد. اقتصاد خلاق آینده اقتصاد است، جایی که دیگر نفت، طلا، منابع معدنی و… دیگر ارزش‌آفرین نخواهد بود. این بازار به مدد ارکانی همانند صندوق‌های جسورانه که به‌زودی مراحل پذیرش آن‌ها در فرابورس ایران نهایی خواهد شد راه نوینی را پیش رو خواهد داشت. بی‌شک بازار دارایی فکری فرابورس ایران فرصتی است که می‌توان به‌واسطه آن در فضایی شفاف و بر بستر بازار سرمایه، حاکمیت اقتصاد خلاق را تحقق بخشید. فرصتی که اقتصاد ایران سال‌هاست انتظار آن را می‌کشد.
منبع: صبا
