پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، آن دسته از صنایع خلاق که پیوندگاهی برای هنر، فرهنگ، تجارت و تکنولوژی به‌حساب می‌آیند، می‌توانند نیروی محرکه‌ای اقتصادی برای اقتصادهای راکد(و از حرکت بازایستاده) ایجاد کنند. اقتصاد خلاق چیست؟ و چه نقشی در موفقیت اقتصادی یک ملت ایفا می‌کند؟ شرکت مشاوره بشردوستانه اِلپیس(به معنای امید در زبان یونانی) اخیرا کنفرانسی را در آتن برای پاسخ‌گویی به این سوال تا آن‌جایی که به یونان مربوط بود، ترتیب داد. در این کنفرانس که «اقتصاد خلاق، فرصتی نامحدود» نام گرفته بود، کارشناسان بینالمللی اهمیت و سیر تکاملی بخش خلاق و چگونگی خلق فرصت برای سیاست‌‌های جدید را مورد بحث قرار دادند. این اجلاس بیش از هرچیز ثابت کرد قرن ۲۱ بر تولید دانش از طریق نوآوری متکی است. صنایع خلاق جهت رفاه حال کشورهایی چون یونان که هنوز هم از شوک رکود اقتصادی خارج‌نشده و محتاج یک نیروی محرکه اقتصادی است، بسیار مهم و ضروری است.
جان‌هاوکینز، نخستین‌بار نظریات خود پیرامون خلاقیت و نوآوری را در سال ۲۰۰۱ و در کتابی تحت‌عنوان «اقتصاد خلاق: مردم چگونه از ایده‌هایشان پول در می‌آورند؟» به چاپ رساند. به عقیده او، عبارت اقتصادخلاق به توان اجتماعی اقتصادی فعالیت‌هایی که با دانش، اطلاعات و خلاقیت دادوستد می‌کنند، اطلاق می‌شود. در قلب اقتصاد خلاق صنایعی هستند که در پیوندگاه هنر، فرهنگ، تجارت و تکنولوژی قرار گرفته‌‌اند؛ صنایعی از قبیل تبلیغات، معماری، هنر و صنایع دستی، طراحی، مد، فیلم، ویدئو، عکاسی، موسیقی، هنرهای نمایشی، صنعت چاپ، توسعه و تحقیق، نرم‌افزار، بازی‌های کامپیوتری، چاپ الکترونیک و رادیوتلویزیون.
صنایع فرهنگی نیز بر مواردی ازجمله گردشگری و میراث فرهنگی، موزه‌ها و کتابخانه‌ها، سرگرمی‌ها، فعالیت‌های ورزشی و نیز فعالیت‌های مربوط به طبیعت دلالت دارد. درواقع، صنایع فرهنگی بخش مکمل صنایع خلاق را شامل می‌شود. درحالی‌که صنایع خلاق ارزش مالی فراهم می‌کنند، صنایع فرهنگی ارزش عاطفی و اجتماعی را تامین می‌کنند.
اقتصاددانانی همچون فیلیپه بیتراگو رسترپو بر این باورند که دولت‌ها، شرکت‌های خصوصی و موسسات غیرانتفاعی در سراسر جهان، روزبه‌روز اهمیت صنایع خلاق را به‌عنوان خالق و زاینده شغل، ثروت و تعهدات و مشغولیت‌های فرهنگی، بیشتر درک کرده و تصدیق می‌کنند. رسترپو از آمریکا و انگلستان به‌عنوان رهبران جهانی در هنر، رسانه و میراث فرهنگی یاد می‌کند. به‌طور مثال، مشاغل مرتبط با تفریح و سرگرمی در لس‌آنجلس درآمدی بالغ‌بر ۵۰۴میلیارد دلار برای صنایع خلاق رقم زده؛ و بیش از چهل‌میلیون نفر در آمریکا در بخش فعال مشغول به‌کارند که این امر موجب افزایش چیزی حدود ۴۰۰هزار شغل جدید در طی یک دهه اخیر شده است.
صنایع خلاق در موفقیت اقتصادی دیگر کشورها نیز اهمیت دارد. رسترپو برای نمونه می‌گوید؛ صنایع خلاق در آمریکای لاتین و کشورهای حوزه کارائیب حدود ۱۰میلیون نفر را به‌کار گرفته و سالانه چیزی حدود ۱۷۵میلیارد دلار ایجاد درآمد می‌کنند. گزارش سال ۲۰۱۰ صنایع خلاق نیز نشان می‌دهد دولت‌های محلی جهت توسعه سیاست‌ها در این بخش، با اقداماتی نظیر گردشگری تشویقی، ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی جدید و افزایش حفاظت از مالکیت فکری، در تلاش هستند. صنعت فیلم در آمریکای لاتین با افزایش چشمگیری که سال گذشته در آمار فروش بلیت داشته و نیز درآمد بالغ بر ۲۵۱میلیارد دلاری حاصل از تولید محتوای تلویزیون مکزیک در سال ۲۰۱۱ در حال احیا و رونق مجدد است. شیلی هم در راهاندازی تکنولوژی در حال پیشرفت کلوپ‌های سرگرمی، به قطب مهمی جهت پرورش بازی‌های کامپیوتری تبدیل شده است. صنعت طراحی در بوینس‌آیرس به یک مدعی جهانی با رشد درصدی (دورقمی) بدل شده است.
ریچارد فلوریدا؛ کارشناس و نویسنده مطالعات شهری، معتقد است شهرهای بزرگ آسیای شرقی به‌ویژه بنگالور، دهلی نو، شانگهای و پکن نیز به اهمیت اقتصاد خلاق پی‌برده‌اند. کره آن‌قدر در این موضوع توسعه‌یافته که وزارتخانه‌ای را تحت عنوان «وزارت علوم، فناوری اطلاعات و ارتباطات و برنامه‌ریزی برای آینده» تاسیس کرده و پیوسته مردم کشورش را به بیان و ابراز صریح همه استعدادها و ایده‌های خلاقانه‌شان تشویق می‌کند.
بخش‌های فرهنگی و خلاق یونان به‌عنوان کشور مورد مطالعه، خود نمونه‌ای بارز از مقاومت چشمگیر در برابر بحران‌های مالی و رکود اقتصادی هستند. شاید یونان صنایع تولیدی توانمندی نداشته باشد، ولی صاحب فرهنگ و تاریخی غنی است. مثلا اپرای ملی یونان نمود قابل حصول‌تری به سبب اجراهای خیابانی خود داشته و سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری نسبت به کمک‌های مالی دولت به‌حساب می‌آید. سینمای یونان نیز به‌علت حضور فزاینده‌ای که در جشنواره‌های بینالمللی داشته است، به یک برند تجاری جهانی بدل گشته است.
بنا به اظهار کنفرانس تجارت و توسعه‌سازمان ملل متحد (UNCTAD)، درآمد کل حاصل از کلیه بخش‌های فرهنگی و خلاق در یونان چیزی حدود هفت‌میلیارد یورو در سال ۲۰۰۳ بوده است، مبلغی که با آن می‌توان اساس اقتصاد این کشور را بنیان نهاد.
موضوعی که شرکت‌کنندگان بر آن متفق بودند این بود: ضروری است همه کشورها از صنایع خلاق خود به بهترین شکل استفاده کنند؛ اصلی‌ترین سرمایه این صنایع را که همان نیروی انسانی است از طریق ارائه رهنمودهای شایسته، آموزش راهاندازی کسب‌وکار و برنامه‌های بازاریابی تقویت کنند؛ بهترین روش‌های دیگر کشورها در این حوزه را به اشتراک گذارده و از آن‌ها بهره گیرند.
منبع: صبا
