پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،انیمیشن‌سازی صنعتی بسیار پر سود در حوزه سرگرمی است که می‌تواند گردش مالی زیادی را ایجاد کند. در ایران با وجود داشتن نیروهای متخصص در زمینه انیمیشن‌سازی اما در سطح سینمای بلند، تولیدات انیمیشن چندانی نداریم و بیشترین تولیدات این حوزه در بخش فیلم کوتاه و تولیدات تلویزیونی قرار می‌گیرد و سهم ایران از گردش مالی ۲۱۰ میلیارد دلاری این صنعت در دنیا تقریبا صفر است. عوامل بسیاری در ایجاد این شرایط دخیل هستند که به آن‌ها خواهیم پرداخت.
زمان و هزینه
انیمیشن به‌دلیل داشتن هزینه‌های استودیویی مانند برق، تسهیلات تولیدی و… فشردگی کارها (برخلاف فیلم‌های سینمایی که یک بازیگر معمولا یک نقش را بازی می‌کند ولی در انیمیشن‌ها چندنفر روی یک نقش کار می‌کنند) و برنامه‌نویسی‌ها همیشه درحال تغییروتحول است. برای مثال برای آن‌که یک انیمیشن، باورپذیر و واقعی به نظر برسد، پول زیادی صرف برنامه‌ها و نرم افزارهای آن می‌شود تا در نهایت تصویر نهایی به بهترین شکل تهیه شود و تولید این پروژه‌ها زمان‌بر هستند برای مثال در «تهران ۱۵۰۰» حدود دو میلیارد و سیصدمیلیون تومان هزینه شد و تولید این انیمیشن سینمایی تقریبا پنج سال (سال ۸۶ تا سال ۹۱) به طول کشید و نیز برای ساخت انیمیشن «شاهزاده روم» دو میلیارد و صدمیلیون تومان هزینه شد و زمان ساخت این انیمیشن تقریبا ۱۵ماه بود. طولانی بودن زمان ساخت و نیز هزینه‌های تولید نیاز به سرمایه‌گذاری ذهنی و مالی دارد.
تفاوت آموزش انیمیشن در ایران و دیگر کشورها
انیمیشن در کشورهای توسعه یافته در مدارس و در دوره متوسطه در دوره شش ساله تدریس می‌شود و پس از آن هنرجویان این رشته به کمپانی‌های بزرگ تولیدکننده انیمیشن معرفی می‌شوند. دروسی که در رشته انیمیشن‌سازی در فضای آکادمیک ایران ارائه می‌شوند چندان به‌روز نیستند و دانشجو را بیشتر با بخش هنری کار آشنا می‌کنند و بیشتر دانشجویان انتظار دارند که وارد بخش کارگردانی شوند تا در شاخه‌ای از دانش گسترده انیمیشن‌سازی تخصص بگیرند. تعداد زیادی از انیمیشن‌سازان به شکل خودآموخته وارد این حوزه می‌شوند. که این اتفاق می‌تواند آسیب‌های اجرایی را در پی داشته باشد.
کمبود نیروی انسانی
به‌دلیل این‌که شرایط و بسترهای لازم برای فعالیت در حوزه انیمیشن‌سازی چندان فراهم نیست، اغلب انیمیشن‌سازان برای پیگیری علاقه‌شان مهاجرت می‌کنند. از سمتی به‌دلیل شیوه غلط آموزش در فضای آکادمیک ما نیروهایی متخصص در زمینه‌های مختلف این حوزه کم داریم بلکه بیشتر کارگردان داریم به این علت که مالکیت اثر تولیدشده به کارگردان تعلق دارد.
مجراهای ارائه انیمیشن
تلویزیون خاستگاه انیمیشنهای تولیدشده در ایران است و بیشتر تولیدات این حوزه در این بخش قرار می‌گیرند و در مرتبه بعدی شبکه نمایش خانگی، VOD، فضای مجازی، اینترنت قرار می‌گیرند اما باتوجه به این‌که بازار انیمیشن از تولیدات خارجی پر است که پرداخت و ساخت قوی‌تری دارند و شناخته‌شده هستند انیمیشنهای ایرانی اقبالی برای دیده‌شدن پیدا نمی‌کنند. از سمتی هم هزینه‌های تبلیغات بسیار بالاست که به دیده‌نشدن آثار کمک می‌کند.
تولید خصوصی و عمومی
باتوجه به مشکلات اقتصادی و زیرساختی، موسسات خصوصی زیادی به‌دلیل مساعد نبودن شرایط و وجودنداشتن سفارش تعطیل شدند. به‌همین دلیل انیمیشن بیشتر از دیگر بخش‌های هنری به دولت وابسته شد. اقتصاد انیمیشن به‌شدت به بحران‌های اقتصادی وابسته است و با هر بحران اقتصادی اوضاع انیمیشن نیز نا‌به‌سامان می‌شود. سینمای انیمیشن برای رشد کردن باید از مسیری گذر کند که سینمای داستانی ما گذشته است و احتیاج به حمایت ارگان‌ها و‌سازمان‌های سینمایی دارد که با آن همانند یک نوع سینمایی برخورد کنند. و باید در مرتبه بعدی به فکر صادرکردن و اکران این نوع سینمایی در کشورهای دیگر بود که خود این پروسه به رونق و شکوفایی انیمیشن کمک خواهد کرد.
داستان
یکی از مشکلات عمده در انیمیشن‌سازی، داستان‌پردازی، شخصیت‌پردازی و ارتباط عناصر و جزییات در متن کار است. بسیاری از نویسندگان ما گمان می‌کنند ساده‌ترین داستان نوشتن برای کودکان است. لذا در فیلمنامه نویسی و خلق شخصیت برای کودکان دچار مشکل هستیم. انیمیشن کمی جلوتر و سخت‌تر از ساختن فیلم برای کودکان است. در فضای انیمیشن‌سازی تولیدکنندگان خودشان مولف اثر هستند و ارتباط میان نویسندگان کودک و انیمیشن‌سازان ارتباط قوی نیست. انیمیشن امروز نیاز به نوآوری دارد، اما متأسفانه در فیلمنامه‌هایی که در دنیای انیمیشن می‌بینیم، خالی از نوآوری در ادبیات و قصه کودک است. در انیمیشن تکنیک‌ها، موسیقی و… به‌خوبی اجرا می‌شوند اما چون روایت داستانی خیلی خوبی ندارند، مخاطب نمی‌تواند چندان با کار ارتباط برقرار کند. یکی از دلایلی که انیمیشن کوتاه ایران موفق بوده این است که جلوه‌های بصری توانسته‌اند نقایص مربوط به داستان‌پردازی را بپوشانند و در سطح دیگر مخاطب انیمیشن کوتاه اغلب بزرگسالان هستند که قواعد داستان‌پردازی برایشان متفاوت است.
در سال گذشته انیمیشن «شاهزاده روم» فروشی بالغ بر چهار میلیارد تومان داشته و در بخش خارجی نیز سیصدهزار دلار ارزآوری برای کشور داشته است. و نیز انیمیشن «ناسور» در سال ۹۵ با فروشی بالغ بر ۱۳۳,۴۷۷,۰۰۰ نویدی از تغییر شرایط و اقبال مخاطبان به انیمیشنهای ایرانی دارند که می‌تواند زمینه‌ساز اطمینان به این حوزه و نیز رشد آن باشد.
منبع: صبا
