به گزارش فناوری فرهنگی، تا حالا با بچهها همبازی شدهاید؟ بگذارید سوال را جور دیگری بپرسیم. تا حالا پیشآمده به بهانهی همبازی شدن با بچهها، خودتان یک دل سیر کارهای کودکانه بکنید و لذت بعد از این بهانهبازیها (!) را مثل یک راز فقط و فقط برای خودتان نگه دارید؟! خوب ما به کسی نمیگوئیم؛ ولی اگر پنهان از دیگر آدمبزرگهای دوروبرتان دنبال کودکانهگیهای متفاوت میگردید، برایتان یک بهانهی جدید سراغ داریم! با ما باشید.
آیا کودکتان عاشق نقاشی کشیدن و قصه گفتن است؟
میخواهید شاهکارش را همهی دنیا ببینند؟ (حالا همهی دنیا هم نه، دستکم مادربزرگش ببیند!)
در این مقاله، یاد میگیرید چطور با توانمند کردن کودک در نوشتن و نقاشی کردن، به او کمک کنید تا کمیکاستریپ و یا همان پینمای خودش را بسازد.
انجام این کار سریع، آسان و بسیار لذتبخش است.
حالا چرا پینما؟
همهی بچهها هنرمندند. آنها نقاشی میکشند، بازی میکنند و از خیالپردازی باورنکردنی خود برای خلق جهانها و شخصیتهای تخیلیِ بامزه، قدرتمند و یا حتی خیلی خیلی احمق بهره میگیرند. خلق یک پینما راه جدیدی است برای هدایت خلاقیت بچهها در قالب تصاویر و کلمات. شاید خود شما هم چند تا از نقاشیهای فرزندتان را روی درِ یخچال خانه داشته باشید.
درِ یخچال خانهی شما هم مثل یخچال من با کارهای هنری کودکتان تزئین شده است؟
هرچه سنمان بالاتر میرود بیشتر خودمان را متقاعد میکنیم که کارهای هنری ما «بد» هستند.
وقتی به بچههایمان نحوهی ساخت یک پینما را یاد میدهیم – رسانهای که احمقانه، ناقص یا کودکانه به نظر رسیدن اثر هنری شما در آن هیچ اشکالی ندارد -، خلاقیت و تخیلشان را پیش از این که کشته شود، تغذیه میکنید.
علاوه بر این، درست کردن یک پینما میتواند در ایجاد علاقه به مطالعه و بهبود دستخط در کودکان – بدون این که حتی خودشان متوجه شوند – مؤثر باشد.
من فرآیند تولید پینما را در هفت مرحلهی مناسب برای فهم کودکان سادهسازی کردهام. شما میتوانید این مراحل را به همراه کودکتان انجام دهید.
خوش بگذرد!
وسایل موردنیاز:
- کاغذ A4
- مداد مشکی
- خودکار مشکی معمولی
- خودنویس یا رواننویس مشکی
- خطکش
- مداد شمعی، ماژیک، مدادرنگی (به طور خلاصه هر نوع وسیلهی رنگآمیزی)
- منگنه
- فوم
- کاتر
- پاککن
- لاک غلطگیر
- اسکنر یا تلفن همراه دوربیندار
- حساب کاربری در شبکههای مجازی
زمان آمادهسازی:
ده دقیقه برای برش طرح اولیهی قالب فوم
زمان کار:
سی دقیقه برای هر پینما (رسم چهارچوب، مدادکاری، حروفچینی، جوهرکاری و در نهایت اسکن)
محل کار:
خانه!
قدم اول: منبع الهام برای پینمایتان را پیدا کنید.
در اولین قدم باید موضوع اصلی پینمایتان را انتخاب کنید. میخواهید چه کاراکترهایی داشته باشد؟ ماجرا در کجا اتفاق میافتد؟
در این رابطه چند پیشنهاد برایتان داریم. ببینید کودکتان به چه چیزی علاقه دارد. عاشق ابرقهرمانهاست؟ از اسبهای کوتوله، جن و پری یا کامیونهای گُنده خوشش میآید؟ خلاصه با چه چیزی سرِ ذوق میآید. مثلاً شاید یک حیوان خانگی داشته باشد که دلش بخواهد پینمایش را دربارهی خودش و آن حیوان بسازد.
یک حیوان خانگی محبوب میتواند الهامبخش پینمای کودک شما باشد.
یا اینکه حتی میتوانید از یک اثر موجود اقتباس کنید. هیچ اشکالی هم ندارد. تقریباً همهی کارتونیستها تجربهای شبیه به این دارند که اولین پینمایشان تقلید از اثری بوده که تحت تأثیر آن گرفتهاند.
در اینترنت بگردید و ایده پیدا کنید. چند پینمای همهپسند را به فرزندتان نشان دهید و ببینید به کدامیک علاقه نشان میدهد.
بهعنوانمثال در پینمای فِرِد و زُرفْبِرت[۱]، دو موجود فضایی برای زندگی در بین انسانها، خود را به شکل سگ در میآورند. این پینما برای عشقِ حیوانات و موجودات بیگانه عالیست!
ماجراهای فِرِد و زُرفْبِرت پُر است از همان احمقبازیهای کلاسیکِ پینماهای قدیمی.
پینمای ج ال ۸[۲]، سوپرمن کوچولو و بتمن کوچولوست که با دوستانشان در یک دبستان درس میخوانند. یک انتخاب خوب برای طرفداران ابرقهرمانان کوچک!
کدام بچه را میشناسید که دلش نخواهد همکلاسیِ سوپرمن باشد!؟
پینمای شِلدون[۳]، داستانی در مورد شلدون، میلیاردر دهسالهای است که با پدربزرگش و یک اردک سخنگو زندگی میکند. این هم خیلی خوب است! شوخیهای زیادی هم دارد که بزرگترها میفهمند!
یک اردک تکهپران و یک مارمولک ماجراجو هر بچهای را جذب میکنند.
مهم این است که شخصیتها و موضوعی که انتخاب میکنید مورد علاقهی کودک باشد و تخیل و خلاقیتش را تحریک کند. دیگر فرقی ندارد از چیزهایی که میخواند ایده بگیرید، یا از زندگی شخصی خودش.
قدم دوم: شخصیتها را طراحی کنید.
حال که میدانید قرار است پینمایتان دربارهی چه باشد، وقتش رسیده که ظاهر شخصیتهای اثرتان را – هم در قالب کلمات و هم در تصاویر – طرحریزی کنید.
از کودک خود بخواهید چیزهایی دررابطهبا شخصیتی که در ذهنش دارد بنویسند. مثلاً ممکن است یکی از این شخصیتها یک پیرمرد غرغرو باشد و دیگری یک موجود خیالیِ شیطان و بازیگوش. شخصیتهای پینمای ما شامل دخترم در نقش خودش و یک سوسمار سخنگوی شوخطبع بودند.
ایزابل، بر روی نحوهی تعامل شخصیتهای قهرمانان داستانش کار میکند.
در قدم بعدی، چندتایی نقاشی از این شخصیتها بکشید. مهم نیست در نهایت تصویرها چه کیفیتی داشته باشند؛ همینکه از هم قابلتفکیک باشند کافی است.
الهامبخش پینمای ما، حیوان خانگی دخترم بود.
قدم سوم: داستان را بنویسید.
در مورد کلیت ماجرایی که قصد تعریفش را دارید فکر کنید. خطسیر داستانتان را انتخاب کنید. میخواهید یه رخداد کوتاه باشد؟ یا یک داستان دنبالهدار؟
یک خط داستانی یا قوس داستانی[۴]، شبیه به آن چیزی است که در یک مجموعه پینما رخ داده و یک یا چند کتاب کامل را شامل میشود و در آن هر کمیک استریپ در مجموعه، به استریپ بعدی مرتبط شده و کل تصاویر داستانی دنبالهدار را تشکیل میدهند. هر کدام از کتابهای ماجراهای تنتن[۵] نمونهای است از پینماهایی که به شیوهی خط داستانی تنظیم شدهاند. یک پینما از نوع خط داستانی، داستان را برای روزهای متوالی ادامه میدهد.
اما پینماهایی با شیوهی ارائهی کوتاه، شوخیهایی کامل هستند در چند قاب محدود که از نظر اتفاقی که در آن روی میدهد با طراحیهای روز بعد و یا هفتهی آینده مرتبط نمیشوند. پینماهایی با شیوهی ارائهی محتوا در یک گام، رویداد و یا یک شوخی را که فقط در چند لحظه اتفاق میافتد با چند تصویر به طور کامل نشان میدهند. مثل کلوین و هابز[۶] که با چند تصویر محدود یک موضوع کامل را تعریف کرده و به پایان میرساند.
من توصیه میکنم در ابتدا با شیوهی ارائهی محتوا در یک مرحله شروع کنید. کار برایتان راحتتر میشود و نیاز به داستانی طولانی ندارند. فقط یک موضوع بامزه پیدا کنید کافیست.
فرم پینماهایی با شیوهی ارائهی محتوا در یک مرحله:
بسیاری از پینماهای تولید شده به این شیوه، دستکم از سه قاب اصلی تشکیل شدهاند:
داستان طراحی شده توسط دخترم ایزابل اینطور شد:
- قاب اول (مقدمه): ایزابل: «سلام. این کُرکی[۱۰] اژدهای ریشوی منه. اما اون یه اژدهای واقعی نیست!»
- قاب دوم (شرح): ایزابل: «واقعیهاشون بال دارن!» [پشت سر کُرکی بال کشیده]
- قاب سوم (نتیجهگیری): ایزابل: «و اونا از دهنشون آتیش بیرون میزنه» [کُرکی در حال ذوب کردن یک صندلی با نفس آتشین خود است]
بعد از نوشتن داستان، نوبت خلق پینما میرسد.
قدم چهارم: برای کارتان چهارچوب داشته باشید.
برای صفحات پینمایتان شکل و اندازهی واحدی در نظر بگیرید.
میتوانید برای ساخت قاب از تختهی فوم موجود در لوازمالتحریرفروشیها استفاده کنید.
مستطیلی را با ابعاد ۱۲ در ۲۵ سانتیمتر روی این تخته رسم کنید.
از یک کاتر برای بریدن آن استفادهکنید. [احتیاط: کار برش را حتماً یک بزرگسال انجام دهد.]
بعد از این مرحله، فاصلهای یک سانتیمتری از داخل لبههای مستطیل جدا کرده و مستطیل دیگری با ابعاد معادل ۱۱ در ۲۴ سانتیمتر برش دهید.
یک چهارچوب برای قابهای مختلف پینمای خود بسازید.
شما یک چهارچوب با عرض یک سانتیمتر خواهید داشت. این قالب کار شماست.
مرحلهی بعدی، نوبت رسم همهی قابهای موردنیاز است.
قالبی که درآمده را به صورت طولی روی کاغذهای اصلی قرار دهید و و از داخلش روی کاغذ خط بکشید تا قابها درست شوند.
از روی لبههای داخلی چهارچوب بر روی یک برگهی کاغذ خط بکشید.
قدم چهارم: خودتان حروفچینی کنید.
چینش حروف مزیت پنهانی خلق یک پینما با دست است. آیا کودکتان وقتی از وی میخواهید خوشخط و مرتب بنویسد غر نمیزند؟ خرچنگنویسیهایش را وقتی با عجله مینویسند یادتان هست؟
کار روی نوشتههای پینمایی که باهم میسازید فرصت مناسبی است برای یک تمرین لذتبخش روی دستخط بچهها.
ایزابل کمی تمرین دستخط کرد. البته کُرکی هم روی کارش نظارت داشت!
امیدواریم تا اینجا از مراحل ساخت پینما لذت برده باشید. اما هنوز چند قدم دیگر با حاصل نهایی کار فاصله دارید. پس ادامهی کار را با هم دنبال میکنیم.
حالا از بالای قابی که رسم کردهاید، شروع کنید. با استفاده از یک خطکش، خطهای کمرنگ افقیای با فاصلهی حدود نیم سانتیمتر از هم رسم کنید. حتماً با مداد و خیلی کمرنگ بکشید چون قرار است این خطوط بعداً پاک شوند.
یک سوم بالای هر صفحه را با این خطوط افقی پُر کنید. در نهایت حدود هشت خط خواهیم داشت.
خطوط را کمرنگ بکشید. بعداً پاک خواهند شد.
اکنون فرزندتان میتواند کلمات داستان را حروفچینی کنند. برگردید به خط داستانیای که قبلاً نوشتهاید.
از کودک بخواهید کلمات و حروف را طوری کنار هم قرار دهد که در یک بیضیِ فرضی جا بشوند. بعداً حبابهای گفتگو[۱۱] را در اطراف آنها رسم میکنید. (شاید این کار برای کودکان کمسال دشوارتر باشد. اما نگران نباشید. میتوانید بعد از کشیدن حبابها، کلمات را بازآرایی کنید. که خودش میشود تمرین بیشتری برای نوشتن!)
تأکید کنید کلمات را به شکل بیضی بنویسد تا بتوان بعداً حبابهای گفتگو را دور آنها ترسیم کرد.
بگذارید هرطور که خودش دوست دارد کلمات را کنار هم بچیند. همینقدر که سعی کند خوانا و تمیز بنویسد عالیست! وقتی کارشان تمام شد، نوشتههایشان را با کمک خودشان ویرایش کنید تا مطمئن بشوید اشتباه املایی یا نگارشیای وجود ندارد.
تشویق و تحسین کودک پس از پایان کار فراموش نشود.
قدم پنجم: مدادکاری
حالا وقتش رسیده کمی هنر به خرج دهیم!
از کودکانتان بخواهید شخصیتهایی را که برای داستان در نظر گرفتید زیر کلماتی که قبلاً در هر قاب نوشتهاند، با مداد بکشند.
همهچیز در مرحلهی مدادکاری اتفاق میافتد. خوش بگذرد!
بچهها را تشویق کنید که از موقعیت استفاده کرده و نقاشیهای غیرمعمول یا حتی غیرطبیعی برای قیافهها و حالتها بکشند.
وقتی که فرزندانتان در حال رسم تصاویر برای پینمایشان هستند ممکن است هیولای «کارهای هنری من افتضاحاند» باز هم روی زشت خودش را نشان دهد. پس برای افزایش اعتماد به نفسشان، از نکتههایی در کارشان تعریف کنید که واقعاً خوشتان آمده. حتماً هم با دلیل باشد. مثلاً بگویید: «من واقعاً حالتِ به پشت افتادن اون بچه حلزونه تو قاب سوم رو دوست دارم. خیلی بامزهش کرده!»
به کودکان یادآوری کنید که اینها تصاویر کارتونی هستند. بنابراین دور از انتظار نیست اگر احمق جلوه کنند.
زمانی که این کار تمام شد، شروع کنید به رسم حبابهای گفتگو در اطراف حروف. یادتان نرود برای هر حباب یک دنبالهمانند هم قرار دهید تا معلوم شود کدام حرفها برای کدام شخصیت است.
از آنها بخواهید که بیضی را به بهترین شکلی که میتوانند، بکشند.
با خطکش دو خط عمودی برای جداسازی قابها از هم رسم کنید. این خطوط باید حدود نیم سانتیمتر از هم فاصله داشته باشند. فاصلهی بین این قابها حاشیهی کارتان است.
نکتهی کلیدی برای هر پینما، شفافیت محتوایی آن است. اگر درک وقایع داستان برای خواننده امکانپذیر باشد، پینمای تولید شده یک کار موفق است!
قدم ششم: جوهرکاری
قالب چهارچوبی که در ابتدا ساختید را بردارید و آن را دقیقاً بر روی قاب رسم شده قرار دهید.
با استفاده از یک خودنویس یا روانویس مشکی، با دقت خطوط مدادکاری شدهی چهارچوب را پررنگ کنید.
خطها را یکباره و بدون لرزش دست بکشید تا از ایجاد لکهی جوهر خودکار جلوگیری شود.
دقت کنید که بر روی حاشیههای رسم شده بین قابها خطی کشیده نشود.
حاشیهها این امکان را به وجود میآورند که هر قاب، لحظهی مجزایی در زمان را نشان دهد.
پس از آن نوبت کودکتان است که نوشتهها و نقاشیهایش را با همان خودکارها پررنگ کند.
نکته: اصلاحات نهایی را پیش از به کار گرفتن جوهر دائمی انجام دهید! گفتگوها را دوباره بررسی کرده و علامتگذاری و دستور زبان آنها را ویرایش کنید. اگر لازم شد طرح کلی جملات را برای جا شدن در درون حبابها تغییر دهید.
طراحیهای انجام شده با مداد را به یک اثر هنری کامل بدل کنید!
کل پینما را جوهرکاری کنید.
در صورت رخ دادن اشتباهی توسط شما و یا کودکتان، نگران نباشید چون به سادگی قابل اصلاحاند. برای پوشاندن اشتباهها از لاک غلطگیر استفاده کنید. قبل از آنکه بخواهید دوباره همان محدوده را جوهرکاری کنید بگذارید خوب خشک شود.
برای ظرافت کار، من بیشتر از لاک غلطگیر که نوک باریک دارند استفاده میکنم تا غلطگیرهای فرچهای.
زمانی که همهچیز کامل و خشک شد، یک گوشهی کاغذ را محکم نگه دارید و با استفاده از یک پاککن بزرگ، خطوط مدادی را پاک کنید. پاککن را فقط به یک سمت بکشید. یعنی رفت و برگشتی پاک نکنید.
نکته: هرگز به طرف سمتی که کاغذ را ثابت نگه داشتهاید، پاک نکنید. زیرا ممکن است کاغذ مچاله و یا بدتر از آن، پاره شود!
با این کار، پینما تکمیل میشود.
تمام شد! آن را با هم بخوانید و به فرزندتان تبریک بگوئید به خاطر کار قشنگ و ماندنیای که انجام داده است.
همین الان کودک شما یک شاهکار خلق کرد!
رنگآمیزی کنیم یا نه؟
پیشنهاد میکنم که سیاه و سفید نگهش دارید. شاید بچهها از رنگ کردن چند تصویر شبیه به هم زود خسته شوند و حوصلهشان سر برود. اما اگر خودش تمایل نشان داد بگذارید این کار را بکند. هر چه باشد او صاحب اثر است!
با هم به صفحات مربوط به پینما در یک روزنامه نگاه کنید. به آنها نشان دهید که بسیاری از پینماها به شیوهی سیاه و سفید طراحی میشوند. به جایش میتواند با چند مداد شمعی یا ماژیک و یک کاغذ یا مقوای نازک یک جلد رنگی برای اثرش درست کند.
لطیفههای بامزهی زیادی را میشود با طراحیهای ساده و سیاه و سفید ترسیم کرد!
قدم هفتم: پینمای خود را منتشر کنید.
کودکتان یک شاهکار آفریده! خیلی زود آن را به پدربزرگ و مادر بزرگش نشان دهید و با سایر اقوام و دوستان حقیقی و مجازی خودش و خودتان به اشتراک بگذارید.
حتماً یک فایل دیجیتال از روی پینمایتان درست کنید.
بهترین گزینه این است که از روی کار به عنوان یک سند سیاه و سفید اسکن بگیرید.
راهنماییهایی برای اسکن کردن:
- اگر قصد چاپ کردن پینما را دارید، با رزولوشن[۱۲] حداقل ۳۰۰ دی پی آی[۱۳] (نقطه به ازای هر اینچ) اسکن کنید.
- برای نمایش از طریق وب، اسکن کردن با رزولوشنی معادل تنها ۷۲ دی پی آی، تصویری شفاف به شما خواهد داد.
- من معمولاً پینماهایم را با عرضی در حدود ۸۰۰ پیکسل[۱۴] ذخیره میکنم.
اگر به اسکنر دسترسی ندارید، میتوانید از یک تلفن هوشمند دوربیندار برای تبدیل پینمایتان به فرمت دیجیتال استفاده کنید. در یک محیط با نور زیاد از پینمایتان عکس گرفته و هر چیز دیگر به جز خود پینما را از عکس حذف کنید.
پینمایتان را در یک سایت یا وبلاگ منتشر کنید.
دهها انتخاب برای انتشار پینمایتان به صورت آنلاین وجود دارد. انواع وبلاگها، سایتها، اینستاگرام، فیسبوک و … .
اسکن و یا عکس پینمای خود را در صفحهی مجازیتان بارگزاری کنید. عنوانی هم برای آن در نظر گرفته و وارد کنید.
محصول نهایی و آمادهی مشاهده توسط خانواده و دوستان
یک پینمای دیگر درست کنید. (همینطور یکی دیگر … و یکی دیگر …)
تنها با یک پینما کار را تعطیل نکنید! شما به همراه فرزندتان یک نمونه داستان مصور ساختید. طرح اولیه برایش پیریزی کردید. شخصیتهایی برایش آفریدید و سرانجام نتیجهی نهایی را بهصورت مجازی منتشر کردید. هر چیزی که برای تولید یک مجموعهی کامل پینما نیاز دارید، همین الان در اختیار شماست. پس این کار را ادامه دهید.
یک کتاب پینما (کمیک بوک[۱۵]) بسازید.
اگر دلتان خواست یک نسخهی فیزیکی از پینماهای خود داشته باشید، چرا یک کتاب درست نکنید؟ از کودک بخواهید تا با استفاده از کاغذهای مختلف برای کتابتان یک جلد رنگی هم درست کند. (برای تولید جلد، استفاده از مداد شمعی و ماژیک و مدادرنگی و … اشکالی ندارد!)
ایزابل خودش این طرح جلد شاد را دوست داشت: دست دادن با کُرکی!
تمام پینماهایی که حاضر کردید را به ترتیب قرار داده و به جلد منگنه کنید. اکنون کودک شما میتواند پینماهای فوقالعادهای را که خودش با کمک والدین فوقالعادهترش (!) ساخته به دوستانش در مدرسه هم نشان دهد!
چند نکتهی پایانی:
درست کردن یک پینما به همراه بچهها، برای همه مفرح است. این کار راه بسیار خوبی برای برانگیختن خلاقیت کودک و درک نامحسوس چیزهاییست که به آنها فکر میکنند. علاوه بر این، چند مزیت آموزشی جالب هم در آن وجود دارد.
فرزندان خود را تشویق کنید تا به خواندن پینماهای آنلاینی که در قدم اول (یافتن عامل الهامبخش) به آنها نشان دادهاید، ادامه دهند. شاید تنها به خاطر انجام کاری که از آن لذت میبرند باز هم به آن پینماها رجوع کرده و بدون اینکه بفهمند مهارتهای خواندن را در خود بالا ببرند.
اکنون ایزابل ساعتها به تنهایی مطالعه میکند؛ و همهچیز از پینماها شروع شد!
دنبال رمانهای کوتاهِ با مضمونی شبیه به پینماهایی که در حال خواندن آنها هستند بگردید. آیا کودکان شما فِرِد و زُرفْبِرت را دوست دارد؟ شاید از کتابهایی در مورد موجودات فرازمینی مانند «معلم من یک بیگانه است[۱۶]» هم بدشان نیاید.
نوشتن یک مزیت دیگر خلق پینما است. کودکاتان در هنگام حروفچینی و چینش واژههای با دست خودش، یاد میگیرد که برای درست خوانده شدن کلمات توسط خوانندگانش باید از همان بار اول خوانا بنویسند.
نظرتان راجع به کل این پروژه چیست؟
نویسنده: مایکل کورلی[۱۷]
مایکل کورلی یک جادوگر حرفهای در عرصهی قصهگویی، صداپیشهگی و کارتونسازی است که پینمای آنلاین واکس در جعبه[۱۸] را طراحی کرده و داستان آن را نیز خودش مینویسد.
منبع: خانه پی نمای ایران