نبرد خلیج فارس؛ رویکردی جدید در عرصه انیمیشن ایرانی

در ایران مفهوم صنعت انیمیشن به صورت کامل محقق نشده است و برای صنعتی شدن انیمیشن در ایران باید راهی طولانی پیموده شود. یکی از عناصر مهمی که باعث می‌شود تا بتوانیم صنعت انیمیشن را در ایران رونق دهیم ایجاد زنجیره تولید مناسب است تا بدین ترتیب بحث شناخته شدن انیمیشن و کارکترهای آن و همچنین فروش انیمیشن و زنجیره تولید آن به درستی انجام شود که تحت چنین شرایطی می توان به صورت یک صنعت به آثار انیمیشن سینمایی توجه کرد.با دانستن این موضوع اخیرا گامهایی در راستای تحقق این اهداف برداشته شده است که در مورد آن و اثرات مثبتی که می تواند در پی داشته باشد صحبت خواهیم کرد.

در مهر ماه سال 95 بود که لباس هایی با تصاویر کارکترهای انیمیشن شاهزاده روم رونمایی شد که این امر نشان دهنده ی پی بردن دست اندر کاران به اهمیت پیوست فرهنگی انیمیشن های سینمایی بود. البته این کار به صورت محدود و در قالب تعدادی از وسایل مانند البسه و لوازم تحریر صورت گرفت.اکنون نیز شاهد انیمیشن نبرد خلیج فارس 2 هستیم که یک پیوست فرهنگی خوب برای آن انتشار یافته است. انیمیشن نبرد خلیج فارس 1 ، یک انیمیشن 32 دقیقه ای بود که توسط گروه فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ساخته شد و روایت درگیری نیروی هوایی ایران با نیروی هوایی عربستان در زمان جنگ تحمیلی را به تصویر می کشید. این انیمیشن با اکران در لبنان تحسین همگان را برانگیخت. البته ناگفته نماند که این اثر همانند بسیاری از آثار خوب دیگر بیشترین مقدار هزینه ی آن توسط بخش خصوصی تامین شد و هیچ نهاد یا گروهی تامین مخارج آن را به عهده نگرفت، یعنی در ابتدا به میزان 70 درصد هزینه ساخت اثر به صورت شخصی و خصوصی تامین شد ، در انتها 30 درصد باقی مانده ی هزینه ها را حوزه ی هنری استان خراسان تامین کرد. همچنین این اثر در 29 امین جشنواره فیلم کوتاه نیز شرکت کرد اما بر خلاف انتظار مورد توجه قرار نگرفت. در ادامه با تلاش تقریبا 3 ساله و هزینه تقریبی 500 میلیون تومانی انیمشین سینمایی نبرد خلیج فارس 2 با موضوع تقابل ناو ایرانی به فرماندهی حاج قاسم سلیمانی با نیروی دریایی ارتش آمریکا ساخته شد که در آن نیروی دریایی ایران با فرماندهی حاج قاسم سلیمانی فاتح این نبرد می شود.

این اثر 80 دقیقه ای به کارگردانی فرهاد عظیما در گروه انیمیشن فاطمه زهرا (سلام الله علیها) تهیه شده است. این اثر بازتاب جهانی داشت و در بهمن 95 به اکران عمومی رسید. آنچه در اینجا مهم است توجه به دو نکته کلیدی در فضای صنعت انیمیشن می باشد. نخست الگو سازی و کارکتر سازی انیمیشن می باشد که با شخصیت محبوب حاج قاسم سلیمانی در نقش فرمانده ای مقتدر و شخصیتی مثبت باعث گیرا شدن داستان و انیمیشن می شود و این کاری است که سالها کمپانی های بزرگ انیمیشن سازی دنیا با شخصیتهای کشورهای خودشان انجام می دهند و تا به امروز موفق هم بوده اند. وجه دیگری که بسیار مهم است توجه به پیوست فرهنگی انیمیشن است یعنی در زمان کوتاهی پس از اکران عمومی انیمیشن اولین پیوست فرهنگی آن تحت عنوان بازی موبایلی نبرد خلیج فارس 2 به صورت رایگان در اختیار عموم مردم قرار گرفت و این مسئله می تواند به صورت مکملی مهم در پولساز شدن یک انیمیشن و استفاده از دیگر ظرفیتهای انیمیشن مانند لوازم تحریر ، البسه و… باشد.

به همین میزان توجه دست اندر کاران به ساخت انیمیشن های خوب یعنی توجه به کارکتر سازی های مثبت و نجات بخش و امید دهنده و همچنین توجه به پیوست های فرهنگی آن می تواند به عنوان گامهای مهمی در صنعتی شدن انیمیشن سینمایی در ایران تلقی شود. از طرفی تجربه نشان داده است در ایران انیمیشن متولی مشخص ندارد و اغلب نهاد های وابسته به صدا و سیما کارهای قوی انجام نمی دهند، بنابراین ورود بخش خصوصی در این عرصه و توجه به سود قابل ملاحضه اینگونه کارها می تواند به عنوان راه حلی مناسب به حساب آید. یعنی برای ساخت انیمیشن سینمایی خوب و پر فروش و همچنین تولید پیوستهای فرهنگی منتظر دولت نباشیم و از پتانسیل موجود در فضای خصوصی برای رونق این صنعت بهره مند شویم.

این انیمیشن علی رغم تبلیغات در سطح کشور فقط در چند شهر تعداد محدودی سالن به آن اختصاص یافت که این امر باعث شد طی 8 هفته با فروش 114 میلیون تومانی روبه رو شود که این مسئله برای صنعت انیمیشن داخل سم مهلک محسوب می شود چرا که جوانانی که این کار را با خون دل خوردن و بدون حمایت ساختند دیگر سراغ انیمیشن نخواهند رفت و ناخودآگاه این انیمیشن و زنجیره تولید آن به حاشیه رانده خواهند شد. اما در کمپانی های معروف دنیا مانند دیزنی، قهرمان هایی مانند بتمن ساخته می شود چون مسئولین بلند پایه کشور آمریکااستودیوهای انیمیشن می روند و در مرحله نمایش عمومی نیز کمکهای فراوانی به لحاظ فضاسازی برای آنها صورت می دهند. بهرحاب برای رونق گرفتن این صنعت مهم در کشور چه از بعد اقتصادی و چه از نظر تاثیرگذاری فرهنگی باید در داخل کشور حمایتهای مختلفی از سوی نهادها و سازمانهای دولتی  از این صنعت و زنجیره وابسته به آن صورت گیرد و از طرفی نیروهای ارزیابی کننده توانمندی را جهت تعیین پروژه هایی که واقعا سودده هستند را بکارگیرند تا از تولید آثار نامطلوب و ضعیف نیز جلوگیری شود و سرمایه دولت صرف تولید آثار کم کیفیت انیمیشن نشود .

*سید میلاد علیزاده

منابع:

نسیم، فارس، مهر