پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، اهمیت اینترنت اشیا تنها در کنترل تجهیزات سبک منزل همچون روشن و خاموش کردن برق یا کولر یا یخچال نیست بلکه این اهمیت زمانی دو چندان می‌شود که این تکنولوژی وارد صنعت، تجارت جهانی و حمل و نقل و راهداری می‌شود. در اینجاست که اینترنت اشیا دیگر یک فناوری لوکس یا غیرضروری نیست بلکه به پدیده‌ای در اندازه عظمت واژه “انقلاب” تبدیل می‌شود که باید از حالا برای وقوع آن در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنعت و اقتصاد خودمان را آماده کنیم.
در راستای پیاده‌سازی این تکنولوژی در کشور طرح کلان اینترنت اشیاء در ایران در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال تهیه است که این طرح قرار است نقشه راه IOT در ایران باشد؛ در کارگروه طراحی اینترنت اشیاء در کشور، علاوه بر نمایندگان بخش‌های مختلف کشور همانند وزارت نیرو، شرکت ملی گاز، شرکتهای خودروسازی و صنایع، نمایندگان تمام دانشگاه‌های بزرگ کشور نیز حضور دارند. در این زمینه توسعه منابع انسانی و دادن آموزش‌های مرتبط با این تکنولوژی را از زیرساخت‌های مهم مربوط به اینترنت اشیا عنوان کرد.
دانشگاه‌های فنی و مخابراتی کشور همیشه از قبل با فناوری‌های جدیدتر جهانی آشنایی دارند و در اینجا نیز با پدیده اینترنت اشیاء آشنایی کامل دارند. در این باره احمد اکبری – رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت – با اشاره به کاربردهای مختلف اینترنت اشیاء در جهان امروز، بیان کرد: امروزه اینترنت اشیاء در حوزه‌های مختلف صنعتی، پزشکی، شهری، کشاورزی، تجاری و … کاربرد دارد. در مباحث شهری اینترنت اشیاء بحث شهر هوشمند را ممکن می‌کند که برای نمونه برای یافتن و رزرو پارکینگ‌های خالی از طریق سیستم های اینترنت اشیاء می‌توان با صرف زمان و انرژی کمتری نسبت به یافتن جای پارک اقدام کرد. همچنین برای یکپارچه سازی و کنترل واحد دوربین‌های سطح شهر می‌توان از اینترنت اشیاء کمک گرفت».
وی در توضیح کاربردهای اینترنت اشیاء به ایسنا گفت: اینترنت اشیاء در واقع در خدمت استفاده از امکاناتی است که در حالت عادی به هدر می‌روند. گرمایش و سرمایش مجتمع‌های عظیم اگر کنترل شود انرژی و هزینه گزافی را ذخیره می‌شود. اینترنت اشیاء از طریق یکپارچه سازی و هوشمند سازی کنترل سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی این قابلیت را ایجاد می‌کند که در ساعات یا روزهای تعطیل انرژی در ادارات به هدر نرود که این خود بسیار می‌تواند در کنترل آلودگی نیز موثر باشد.
همچنین سیامک غنیمی‌فر – عضو سابق هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران – پروژه اینترنت اشیاء در جهان را پدیده‌ای همسنگ انقلاب صنعتی و کشف نیروی بخار ارزیابی کرد و گفت: پیش بینی شده است تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۵ میلیارد از اشیاء به این فناوری جدید مجهز باشند. از اینترنت اشیاء امروزه در حوزه اتومبیل‌های خودران، ارتباط خودروها با یکدیگر و همین طور پیروی از علائم راهنمایی و رانندگی استفاده می‌شود که موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت به دلیل استفاده درست از زمان می‌شود.
در این باره دولت الکترونیکی باید در همه حوزه‌های مربوط به نهادهای دولتی، ادارات بیمه، تامین اجتماعی، بانک‌ها، شهرداری‌ها و حتی آموزش و پرورش محقق شود. دولت الکترونیک تنها نصب و راه‌اندازی خودپرداز بانک‌ها نیست. این تنها یک گوشه بسیار کوچک از دولت الکترونیک است».
یک عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر لزوم افزایش دورکاری و تحقق دولت الکترونیک، در توصیف ضرورت حرکت به سمت استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در دولت، افزایش استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی در دولت‌ها را موجب ایجاد شفافیت اقتصادی بیشتر دانست و گفت: «یکی از عواملی که باعث شده برجام نتواند انتظارات ما را برآورده کند همین عدم شفافیت اطلاعاتی و استفاده از سیستم‌های قدیمی اداری است.
امروزه اگر سرمایه داری بخواهد به سرمایه گذاری در کشور اقدام کند، ابتدا از طریق سیستم‌های نوین اطلاعاتی در صدر کسب اطلاعات اقتصادی کشور بر می‌آید که متاسفانه در حال حاضر بسیار ضعیف است. ایران امروزه حتی از کارت‌های اعتباری بین المللی برای تسهیل روابط مالی خود نیز استفاده نمی‌کند». سعادت پورمظفری در این باره هم اظهار کرد: «امروزه چین کمونیست این وضعیت را در حکومت داری خود رعایت کرده است. اما روسیه به دلیل عدم شفافیت اطلاعاتی و استفاده کشوری ناامن برای سرمایه‌گذاران است، چرا که سرمایه‌گذار قبل از سرمایه گذاری نیازمند اطلاعات گسترده اقتصادی است که اینها نیز تنها از طریق ایجاد یک سیستم منظم اطلاعاتی و ارتباطاتی بین دستگاه‌ها به دست می‌آید».
مساله مهمتر اما ایجاد بستر لازم برای تسهیل ورود و راه اندازی فناوری‌های نوین در کشور است. ورود فناوری‌های نوین به کشور بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم امری بیهوده است، فرض کنید تلویزیون‌های هوشمند جدید که امکان اتصال به اینترنت را دارند را به کشور وارد کنیم و مردم نیز تحت تاثیر فضای مصرف گرایی آن را خریداری کنند، اما وقتی ظرفیت اینترنت کشور در آن حد نباشد که بتواند این وسیله را حمایت کند، این ورود تکنولوژی جدید عملا امری بیهوده خواهد بود.
در عصر سرمایه‌داری و گسترش خصوصی‌سازی در همه حوزه‌ها بر خصوصی سازی در حوزه فناوری اطلاعات نیز تاکید می‌شود. با همه انتقاداتی که به این خصوصی سازی های گسترده در حوزه‌های مختلف اقتصادی وارد است اما خصوصی سازی در عرصه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید ضروری می‌نماید. چرا که این حوزه از سرعت نوآوری و پیچیدگی بالایی برخوردار است و دستگاه‌های دولتی با بوروکراسی عریض و طویل مخصوص به خود نمی‌توانند قابلیت انطباق با این سرعت بالای پیشرفت تکنولوژیکی را داشته باشند.
اگر نگاهی به وضعیت جهانی این حوزه نیز داشته باشیم متوجه خواهیم شد که تقریبا همه پیشرفت‌های عظیم در حوزه فناوری های نوین را شرکتهای عظیم بخش خصوصی همچون مایکروسافت، اپل، سامسونگ، آی بی ام و دیگر بسیار شرکتهای نامدار در این حوزه رقم زده‌اند. مهدی رزمی کارشناس، حوزه فناوری اطلاعات ورود بخش خصوصی را به عرصه فعالیت‌های حوزه فناوری اطلاعات برای رشد این حوزه بسیار مهم توصیف کرد و گفت: باید مدلی تعریف شود که این حوزه برای بخش خصوصی منفعت مالی داشته باشد تا جذاب شود. این که دولت بیاید و در این حوزه همانند پروژه‌های عمرانی پروژه تعریف کند، کاری از پیش نمی‌برد مثال شفاف این پروژه‌ها همین اپراتور نسل چهارم یا اینترنت ملی است که به صورت دولتی اجرا می‌شود و روند آن بسیار کند است.
شرکتهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات علاوه بر بازار گسترده‌ای که از طریق فروش تولیدات سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین فروش خدمات مرتبط با آنها در دنیا ایجاد کرده‌اند، در رشد اقتصاد کشورهای خود نیز توانسته‌اند تاثیرگذار باشند. اما علاوه بر این رشد تولیدات حوزه فناوری اطلاعات می‌تواند موجب تسهیل در مبادلات ارزی و تجارت در بازار و در نهایت افزایش حجم مبادلات و رشد اقتصادی بشود. در این خصوص سیامک غنیمی‌فر از کارشناسان حوزه آی‌تی به اثرگذاری استفاده از اینترنت اشیاء در ایجاد ارزش افزوده و رشد اقتصادی در کشورها اشاره کرد و گفت: «اینترنت اشیاء در وهله اول در استفاده از زمان موجب صرفه‌جویی می‌شود که به تبع آن در حوزه‌های مربوط به انرژی نیز صرفه‌جویی اتفاق می‌افتد. در حوزه هوشمند سازی منازل و ترموستات‌های حرارتی خودکار منازل اینترنت اشیاء می‌تواند در تنظیم استفاده از سیستم‌های گرمایشی و حتی سرمایشی و در نتیجه ذخیره انرژی و هزینه ها موثر باشد».
در خصوص درآمدزایی اقتصادی حوزه اینترنت اشیاء حجت‌اله مدیریان از فعالان بین المللی حوزه جامعه اطلاعاتی تا آنجا پیش رفت که گفت که ما باید چاه‌های نفتمان را اینترنت حفر کنیم. وی تاکید کرد: «اگر در این حوزه‌ها نتوانیم تولیدکننده باشیم قطعا مصرف‌کننده خواهیم بود». مدیریان حوزه اینترنت اشیاء را در سال‌های آینده بسیار پررونق‌تر پیش بینی کرد و ادامه داد: «در حوزه اینترنت اشیاء صنعتی و کارخانجات امکان منسجم کردن مدیریت تولید وجود دارد. همچنین در حوزه‌های مربوطه به صنعت حمل و نقل، مدیریت ناوگان‌ها، امنیت جاده‌ها، پرداخت عوارض، ردیابی ترافیک، ارتباطات بین خودرویی و … اینترنت اشیاء در سال‌های آینده نقش آفرین خواهد بود».
اعلاوه بر آسیب‌ها و چالش‌های امنیتی که در جای خود حیاتی می‌نمایند مسائل و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را که تکنولوژی می‌تواند باعث آن شود را نیز باید مورد توجه قرار دهیم. مصطفی پورعلی از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات با بیان این که قبل از این که به فکر ورود فناوری‌های جدید به کشور باشیم باید به فکر فرهنگ سازی مناسب برای آن باشیم، گفت: برای استفاده درست از تکنولوژی‌های نوین باید به کاربران از قبل آموزش‌های عمومی داده شود تا به آسیب‌های کمتری در این حوزه برخوریم. علاوه بر این وی بر فواید استفاده از فناوری های نوین و مخصوصا اینترنت اشیا در کشور تاکید کرد و گفت: «اینترنت اشیاء در ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ برای استفاده درست و تنظیم مصرف انرژی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. این فناوری همچنین می‌تواند در کنترل سیستم‌های هوشمند، سلامت و بهداشت، ترافیک، کشاورزی، حمل و نقل و … مورد استفاده قرار بگیرد».
اصطلاح «اینترنت اشیاء» اولین بار توسط کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ بکار برده شد و برای نخستین بار توسط انتشارات مؤسسه MIT به دنیامعرفی گردید. اینترنت اشیاء به معنی یک شبکه جهانی از اشیاء مرتبط که هر یک دارای آدرس مختص به خود بوده و بر اساس قراردادهای استانداردشده‌ای با یکدیگر در ارتباط هستند. این سیستم جدید کنترل از راه دور و کنترل هوشمند اشیا و دستگاه‌ها امروزه در کشورهای توسعه یافته در سیستم‌های اداری و همچنین وسایل منزل بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد اما هنوز در ایران مقدمات استفاده از آن به صورت تجاری فراهم نشده است.
منبع: ایسنا
