پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، این روزها بازار شرط‌بندی فوتبال در ایران، بیشتر از هر زمان دیگری داغ است و این را می‌توان از چند هزار وب‌سایت فعال در داخل کشور فهمید؛ درحالی‌که اعدادی که برای گردش و درآمد مالی ناشی از این پیش‌بینی‌ها مطرح می‌شود، کمی متناقض اما نجومی‌‌اند. سایت‌های بسیاری چه در داخل کشور و چه در خارج کشور هرروز وارد عرصه پر سود شرط‌بندی فوتبالی و سایر رشته ها میشوند و در بین سایت‌های داخلی و خارجی، سایت‌های خارجی بیشتر مورد اعتماد کاربران هستند. هر روز به واسطه همین سایت‌های خارجی، بخشی از سرمایه جوانان صرف شرط بستن روی تیم‌هایی می‌شود که گاه شناختی روی آن‌ها وجود ندارد.
جوانان، معتاد سایت‌های شرط‌بندی شده‌اند
در سال‌های گذشته و با گسترش این نوع شرط‌بندی‌ها، این سوال بین جامعه‌شناسان و کارشناسان ایجاد شده است که چه می‌شود جوانی در ایران، دارایی خود را روی حوادث بازی دو تیم ناشناخته فوتبال در لیگ دسته دوم یونان یا هرکشور دیگری قمار می‌کند؟ جذابیت این پیش‌بینی‌های هزینه‌دار چیست و چرا افراد پس از تجربه باخت‌های مکرر، همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؟ شریفی یزدی، جامعه شناس در این خصوص به «قانون» گفت: «مساله شراکت پر رنگ جوانان در سایت‌های شرط‌بندی از دوجنبه قابل بررسی است اول اینکه فشار اجتماعی روی جوانان وجود دارد و جنبه دوم، آموزش غلط محیطی است. یکی از ویژگی‌های بارز جوان و نوجوان این است که در نتیجه آموزش ضعیف، تاثیرپذیری بالایی از گروه همسن خود پیدا می‌کند. زمانی که جوانی می‌بیند که گروه همسن خود به شدت درگیر فعالیت‌های شرط‌بندی شده‌است او نیز بدون فکر کردن و به شکلی احساسی وارد این عرصه می‌شود؛ مشابه این اتفاق را می‌توان درگرایش جوانان به مواد مخدر و فعالیت‌های پر ریسک مثل تک چرخ زدن با موتورسیکلت مشاهده کرد». شریفی‌یزدی در ادامه گفت: «یکی دیگر از دلایلی که جوانان سهم زیادی در کمک به درآمدزایی سایت‌های شرط بندی دارند،این است که یک شبه می‌خواهند ره 100 ساله را طی کنند. برای جوان خیلی مهم نیست که نتیجه مسابقه دو تیم چه می‌شود، فرد جوان فقط دنبال این است که بدون زحمت به یک ثروت هنگفت دست پیدا کند.
درحالی جوانان، معتاد سایت‌های شرط‌بندی شده‌اند که مطالعات و داده‌های آماری نشان داده امکان موفقیت مستمر در شرط‌بندی‌ها یک به 123 است، یعنی 123 برابر امکان باخت وجود دارد. در نتیجه افرادی که وارد شرط‌بندی میشوند و افرادی که بخشی از سرمایه خود را نیز از دست می‌دهند همچنان به امید همان یک از 123 پیش می‌روند». شریفی‌یزدی ادامه داد: «کسانی که با خوش شانسی برنده میشوند نیز، این‌گونه نیست که از شرط‌بندی دست بکشند و با پول خودشان زندگی بهتری آغاز کنند. مطالعات نشان داده اگرانسان در نتیجه رفتاری، پاداش بگیرد به شکل غریزی به آن رفتار روی‌می‌آورد. پس وقتی کسی یک‌بار شرط را می‌برد، به طور مداوم به شرط‌بندی ادامه می‌دهد تاجایی که همه چیز را از دست می‌دهد. علت نهایی و مهم دیگری که باعث سوق دادن جوانان به سمت شرط‌بندی می‌شود، آموزش نادرست ما در دستگاه تعلیم و تربیت است. آموزش و پرورش 12 سال و تا دیپلم، نوجوان و جوان را در اختیار دارد و هر درسی به او می‌دهد جز درس زندگی که بسیار مهم است. اگر آموزش درست در سیستم آموزشی وجود داشته باشد، نوجوانان اسیر وسوسه‌ها و بازی سایت‌های شرط‌بندی نمی‌شوند. برای درست کردن این اوضاع نابسامان، دو راه وجود دارد؛ اول اینکه خانواده‌هافرزندان‌شان را توجیه کنند تا تحت تاثیر دوستان‌شان قرار نگیرند و دوم اینکه از کودکی به فرزندان‌مان سواد اقتصادی یاد بدهیم و به آن‌ها بیاموزیم که از راه شرط‌بندی، انسان‌ها به خوشبختی نمی‌رسند و راه‌های بهتری برای رسیدن به خوشبختی وجود دارد و سوم، دستگاه تعلیم و تربیت، آموزش‌های لازم را به نوجوانان و جوانان بدهد و به طور حتم در نتیجه این آموزش‌ها، اتفاقاتی از این دست به طرز چشمگیری در جامعه کاهش پیدا می‌کند».
مکانیزم کار سایت‌های شرط بندی
فلسفه شرط‌بندی به این گونه است که عده‌ای در سایت‌های خارج از کشور، تعدادی کارشناس استخدام کرده‌اند که برای بازی‌های مختلف درصد شانس برد و باخت تیم‌ها را مشخص و با توجه به این درصدها، درصدهای مختلفی برای کاربران تعیین می‌کنند؛ برای مثال برای بازی دو تیم بارسلونا و ختافه، که شانس برد تیم بارسلونا را بسیار محتمل می‌دانند، به این گونه امکان شرط‌بندی را برای کاربران در نظر می‌گیرند که اگر تیم بارسلونا برنده بازی شد، شما به ازای یک میلیون تومان که شرط‌بندی می‌کنید، هفت درصد آن یعنی ۷۰هزارتومان برنده خواهید شد. اگر دو تیم مساوی کنند، شما پنج برابر این عدد یعنی پنج میلیون تومان برنده خواهید شد و اگر تیم ختافه برنده شود، شما ۱۲ برابر این پول را برنده خواهید شد. در ظاهر پیشنهاد هیجان انگیزی به‌نظر می‌رسد ولی جالب است بدانید که ریاضی دانان، با توجه به برد و باخت‌های دو تیم و میزان شرط‌بندی طرفداران هر دو تیم، این درصدها را انتخاب می‌کنند و شاید شما به صورت اتفاقی در یک بازی برنده شوید ولی در درازمدت این سایت است که برنده خواهد بود. کسی که از برد بارسلونا که قابل پیش‌بینی نیز هست، مطمئن است، روی بارسلونا شرط می‌بندد و به احتمال زیاد برنده می‌شود.
اما اگر جزو آن دسته از بازی هایی بود که بارسلونا پیروز نشد، شما نزدیک ۱۵ برابر پولی را که می‌خواستید ببرید از دست می‌دهید و تیم مورد علاقه شما باید ۱۴ بازی دیگرش را ببرد تا شما به پول خودتان برسید. از طرف دیگر کسانی که روی تیم مقابل سرمایه‌گذاری می‌کنند به امید اینکه ناگهان ۱۲ برابر پول خود برنده شوند، شانس خیلی کمی برای این اتفاق دارند و شاید از هر ۱۵ تا ۲۰ باری که چنین شرطی می‌بندند، یک‌بار بتوانند برنده شوند. ضمن اینکه بیشتر افرادی که شرط‌بندی کرده، نتیجه مساوی را پیش‌بینی کرده‌اند. در اصل دو سوم کسانی که شرط‌بندی کرده‌اند، بازنده این شرط‌بندی خواهند بود. این در حالی است که کارشناسان بازی، به‌گونه‌ای محاسبه می‌کنند که در هر سه دسته پیروزی، مساوی، شکست، با توجه به درصدها میزان شرط‌بندی کاربران یکسان باشد و در نهایت این سایت است که برنده یک سوم سرمایه‌ای می شود که کاربران در سایت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
حضور پررنگ سایت‌های ایرانی
حال سایت‌های ایرانی، همان درصدهایی را که کارشناسان خارجی تعیین کرده‌اند، برای کاربران خود مشخص می‌کنند و با تبلیغات وسوسه انگیز در کانال‌های تلگرامی، کاربران را به سمت سایت‌های خودشان می‌کشانند و همان بلا را سر کاربران ایرانی می‌آورند. اینکه چرا در این یک سال اخیر این‌قدر سایت‌های شرط‌بندی و قمار در ایران زیاد شده‌اند و هیچ‌کس جلوی این سایت‌ها را نمی‌گیرد و این سایت‌ها با قدرت به فعالیت خود ادامه می‌دهند، سوال بزرگی است که هنوز درباره آن توضیحی داده نشده است؛ هرچند که پلیس فتا بارها درباره عدم مشارکت جوانان در این گونه سایت‌ها هشدار داده اما چه کسی است که بتواند جلوی فعالیت این سایت‌ها را بگیرد؟
برنده اصلی پیش‌بینی‌ها
به قول کارگردان معروف فرانسوی، «وودی‌آلن»، زندگی یک قمار بزرگ است؛ می‌بری، می‌بازی و درنهایت این قمارخانه‌ها هستند که به سود می‌رسند. جالب است بدانید مشتری ثابت بسیاری از سایت‌های شرط‌بندی، قشر جوان جامعه هستند. جوانانی که همگی رویای میلیاردر شدن در سر دارند و باهمین تفکر وارد سایت‌های پیش‌بینی میشوند و در نهایت اندک دارایی خودشان را نیز می‌بازند. رویای پولدار شدن، باعث فریب خوردن بسیاری از افراد می‌شود و آن‌ها را به تصمیم‌گیری احساسی وا می‌دارد؛ در حالی که اگر هر کسی اندکی بیندیشد، متوجه می‌شود که سایت‌های شرط‌بندی قصد توزیع پول ندارند و به طور حتم سود بسیاری اول از همه نصیب خودشان می‌شود تاکسانی‌که وارد این عرصه میشوند و برنده اول و آخر، سایت‌های شرط‌بندی هستند.
خوشبختی یا بدبختی برپایه شانس
یکی از قربانیان سایت‌های شرط‌بندی درباره نحوه شروع فعالیتش در این سایت‌ها به «قانون» گفت: «ابتدا از طریق تبلیغات یکی از کانال‌های تلگرامی طنز فوتبال وارد یکی از سایت‌ها شدم». او ادامه داد: «من خیلی اهل ریسک نبودم فقط با پنج هزارتومان وارد سایت شدم و روی بازی‌های مشخص شرط بندی می‌کردم؛ به طور مثال در شب‌های مسابقات چمپیونز لیگ، روی برد رئال مادرید، بارسلونا، یوونتوس و تیم‌هایی که باید اتفاق نادری رخ می‌داد تا برنده نشوند، شرط می‌بستم و ضریب پایین را انتخاب می‌کردم. این کار را تا جایی ادامه دادم که در نهایت با همان پنج هزار تومان اولیه توانستم 50 هزار تومان برنده شوم و حتی پولم را نیز از سایت بیرون کشیدم اما برای من کار به همین‌جا ختم نشد. کمی بعد با 100 هزار تومان وارد سایت شدم و با رویای اینکه بتوانم این‌بار درآمد میلیونی داشته باشم، شروع به شرط‌بندی‌های ترکیبی کردم؛ یعنی با 100 هزار تومان روی پنج یا 6 بازی شرط‌بندی کردم که اگر در هر پنج بازی پیش‌بینی من درست از آب در می‌آمد، در نهایت یک میلیون تومان برنده می‌شدم اما شانس نیاوردم و 50 هزار تومان ضرر کردم. در نهایت نیز با خودم عهد کردم هرگز از این سایت‌ها استفاده نکنم و به هیچ‌کس نیز توصیه نمی‌کنم که حتی یک‌بار بخواهد این سایت‌ها را امتحان کند». در طرف مقابل بازندگان بدشانس، برندگان خوش شانس قرار دارند. محمدرضا دانشجوی دانشگاه آزاد درباره نحوه ورودش به شرط‌بندی گفت:« من وضع مالی متوسطی داشتم و مثل بسیاری از دانشجوها چون در خانه پدرم زندگی می‌کردم زندگی برایم خرج چندانی نداشت، یک روز یکی از دوستانم در دانشگاه به سراغ من آمد و من را با سایت‌های شرط بندی آشنا کرد، به من پیشنهاد داد که با یکدیگر پول‌های‌مان را به اشتراک بگذاریم و به پیش‌بینی مسابقات فوتبال بپردازیم». محمدرضا ادامه داد: «درحالی که دو دل بودم، در نهایت پیشنهاد دوستم را قبول کردم و در یکی از سایت‌های شرط‌بندی که البته روسیه‌ای بود، ثبت‌نام کردیم. ما خیلی دقیق بازی‌ها را آنالیز می‌کردیم و بعد به شرط‌بندی می‌پرداختیم. فوتبال، ورزشی بود که از آن لذت می‌بردیم و چه کاری بهتر از این بود که از فوتبال پول در بیاوریم؟ پس از گذشت یک سال توانستیم سرمایه 300 میلیونی را از همین روش به دست بیاوریم و همچنان نیز به این‌کار ادامه می‌دهیم».
فعالیت‌شان غیرمجاز است
صادق سلیمی، حقوق‌دان در گفت‌وگو با «قانون» در خصوص اینکه فعالیت سایت‌های شرط‌بندی در ایران مجاز هستند یا خیر، گفت: «فعالیت سایت‌های شرط‌بندی در ایران، از نظر شرعی که به طور حتم حرام است و از نظر قانونی نیز جرم بوده و سایتی که به ترویج شرط‌بندی می‌پردازد و نیز کسانی که درآن سایت شرط بندی می‌کنند هردو مجرم هستند». سلیمی درباره اینکه آیا کسانی که در سایت‌های شرط‌بندی برنده میشوند و نمی‌توانند به پول خود برسند، می‌توانند به دادگاه مراجعه کنند و به دادرسی بپردازند یا خیر، گفت: «به هرحال کسی که در امر شرط‌بندی شرکت می‌کند، خودش مجرم است و در ایران، راه قانونی برای رسیدن این افراد به پول‌های‌شان نیست و اگر راهی نیز باشد، نیاز به یک پروسه پیچیده و زمانبر دارد».
خود کرده را تدبیر نیست
اگر می‌خواهید وارد این کار شوید، ریسک‌های بالای آن را نیز باید بپذیرید. شرط‌بندی مانند دو روی یک سکه است، برنده همیشگی وب سایتی است که در آن شرط می‌بندید اما ممکن است شما نیز گاهی با خوش شانسی و احتمال کم، مبلغی را ببرید و گاهی با بدشانسی و احتمال زیاد، مبلغی را از دست بدهید. فعالیت در این‌گونه سایت‌ها علاوه بر آنکه ممکن است سرمایه جوانان را بگیرد، سبب فروپاشی زندگی بسیاری از آن‌ها نیز می‌شود که با تلاش فراوان توانسته‌اند برای خود پولی اندوخته کنند. در حین نوشتن این گزارش با افراد بسیاری صحبت کردیم. افرادی که سرمایه‌های 200میلیونی خود را از دست داده بودند. هرچند آن‌ها حاضر به گفت‌وگو در این باره نشدند اما تاکید کردند که بارها به روزهای قبل از ورود به بنگاه‌های شرط‌بندی فکر کرده‌اند. روزهایی که زندگی آرامی داشتند و راه پیشرفت را کم کم پیش گرفته بودند اما یک انتخاب اشتباه سبب تباهی‌شان شد که خود کرده را تدبیر نیست.
منبع: آی تی آنالیز
