پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، برجسته‌ترین جنبۀ درۀ سیلیکون، شبکه‌های آن است. هیچ قضیه‌ای وجود ندارد که تا این اندازه در مورد آن توافق عام وجود داشته باشد و تا این حد کم، مورد مطالعه قرار گرفته باشد. ما برای این ادعا، شاهد دو دلیل عمده هستیم. نخست اینکه تحلیل شبکه‌های اجتماعی به طور عمده حیطۀ جامعه‌شناسان بوده است، اما فقط در سال‌های اخیر آنها به سازمان‌های صنعتی علاقمند شده‌اند. دوم اینکه روش‌های نظام‌مند مطالعۀ شبکه‌های اجتماعی، سابقۀ خیلی کمی دارند.
دغدغه‌های نظری قبل‌تر جامعه‌شناسان، آنها را بر تحلیل شبکۀ گروه‌های کوچک متمرکز نموده بود (مانند دانش‌آموزان مدارس)؛ اما اخیرا آثارشان با گروه‌های بزرگ و حتی کل صنایع سروکار داشته است. در این نوشته، ما خطوط اصلی یک پروژۀ جاری و روبه‌جلو را ترسیم می‌کنیم. در نهایت، امیدواریم به نقشۀ نظام‌مند شبکه‌های این دره و تطورشان در طول زمان دست یابیم. این بدان معناست که همچنین به این موضوع می‌پردازیم که چگونه شبکه‌های افراد خارج از فعالیت‌های صنعتی دره، که نقشی حیاتی بازی می‌کنند، با افراد درون شبکه تعامل دارند و گاهی خودی می‌شوند. بارزترین این گروه‌ها مربیان، سرمایه‌داران جسور، وکلا، کاریابی‌ها، مهندسان و انجمن‌های صنعتی/مدنی و گروه‌های صنفی هستند. در این منطقه موسسات اقتصادی، تجاری، آموزشی و سیاسی نه فقط با شرکت‌های فناوری اطلاعات ارتباط دارند، بلکه همچنین به یکدیگر نیز وصل هستند؛ چراکه صنایع در خلا متولد نمی‌شوند و زندگی نمی‌کنند، بلکه در یک بافت نهادی متمایز شکل می‌گیرند. تفاوت در این بافت‌ها به خوبی تبیین می‌کند که چرا هزاران تلاش برای تکرار درۀ سیلیکون در بافت‌های کاملا متفاوت دیگر (با کپی کردن اجزاء و خصوصیات شرکت‌هایش) به ندرت نتیجه‌بخش می‌شوند.
این ملاحظۀ وسیع‌تر برای فهم اینکه اقتصادهای منطقه‌ای چطور کار می‌کنند، ضروری است. تمایل ویژۀ جامعه‌شناسان، تمرکز روی این موضوع است که چگونه نواحی نهادی گوناگون با هم جور می‌شوند و آنان کمتر به جنبه‌های فنی، اقتصادی، قانونی، آموزشی یا سیاسی یک وضعیت می‌پردازند. در درۀ سیلیکون، جایی که چنین رابطه‌هایی یکی از خصوصیات مهم و متمایز موفقیت اقتصادی است، این موضوع به طور خاص حیاتی می‌شود.
بنابراین، در این متن، ما به معرفی چندین ایدۀ کلیدی دربارۀ شبکه‌های اجتماعی پرداخته و برخی از بخش‌های نهادی حیاتی در درۀ سیلیکون را که در آن عمل می‌کنند، طرح می‌کنیم. همچنین یک مطالعۀ اکتشافی مقدماتی از تحلیل فرمال نحوۀ اتصال این بخش‌ها به هم ارائه می‌کنیم.
یک شبکۀ اجتماعی را می‌توان مجموعه‌ای از گره‌ها یا کنش‌گران (اشخاص یا سازمان‌ها) تعریف کرد که به واسطۀ روابط اجتماعی یا نوعی پیوند مشخص به هم وصل هستند. پیوند یا رابطۀ بین دو کنش‌گر هم دارای شدت و هم دارای محتوا است. محتوا ممکن است شامل اطلاعات، مشورت، دوستی، منافع یا عضویت مشترک و معمولا سطحی از اعتماد باشد. میزان اعتماد در یک پیوند در درۀ سیلیکون مانند جاهای دیگر تعیین‌کننده است.
دو جنبه از شبکه‌های اجتماعی بر اعتماد اثر می‌گذارند. یکی رابطه‌ای است (که مربوط می‌شود به تاریخ خاص آن پیوند که مفهوم‌پردازی آن چه هر کنش‌گر مدیون دیگران است را ایجاد می‌کند)، دیگری ساختاری است. برخی از ساختارهای شبکه‌ای نسبت به برخی دیگر شکل‌دهی روابط اعتمادآمیز و خودداری از شرارت را برای افراد آسان‌تر می‌سازند. برای مثال یک شبکۀ فشرده که اتصالات زیادی دارد، جریان اطلاعات دربارۀ جنبه‌های مثبت و منفی مشهور یک فرد را آسان‌تر می‌کند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های درۀ سیلیکون، شیوۀ عملکرد بازار کار آن است. تحرک کاری گسترده، مرزهای شرکتی و نهادی سیال و نفوذپذیر و شبکۀ فشرده‌ای از افراد در کل جمعیت فنی و حرفه‌ای ایجاد می‌کند. توانایی درۀ سیلیکون در بازساختاردهی خود، وقتی شرایط به خاطر تجدید سریع و مستمر مرزهای سازمانی و نهادی و افراد تغییر می‌کند، یکی از عواملی است که زمینۀ تسلط درۀ سیلیکون در اقتصاد جدید است.
محققان، دربارۀ نقش شبکه‌های اجتماعی در تخصیص نیروی کار مطالب زیادی نوشته‌اند. جذب نیروی کار غالبا نه از طریق دوستان نزدیک بلکه از طریق آنچه گرانووتر نیروی پیوندهای ضعیف نامیده است، اتفاق می‌افتد. دوستان نزدیک همان کسانی را می‌شناسند که شما می‌شناسید؛ درحالیکه آشنایان، پل‌‌های بهتری برای تماس‌های جدید و اطلاعات غیرزائد هستند. شرکت‌ها از شبکه‌های اجتماعی کارکنان بهره می‌برند و کارفرمایان برای معرفی‌های موفق حاضرند به آنان جایزۀ پولی (پرداخت اضافی) بدهند.
علاوه بر واسطۀ جریان‌های نیروی کار بودن، شبکه‌ها همچنین می‌توانند یکی از منابع مهم قدرت و نفوذ باشند. تحقیق دربارۀ مدیریت‌های درهم‌تنیده میان شرکت‌های مالی و صنعتی نشان می‌دهد که چگونه نفوذ، از نهادهای مالی به شرکت‌های صنعتی که به آنها قرض می‌دهند، می‌تواند جریان داشته باشد. در درۀ سیلیکون، سرمایه‌داران جسور و وکلا نقشی بیش از آنچه معمول است، بازی می‌کنند. آنها بر ساختار و توسعۀ آیندۀ شرکت‌های موکلانشان تاثیرگذارند. وکلا علاوه بر اینکه مشاوره می‌دهند معامله‌ساز نیز هستند. وکلای درۀ سیلیکون، در مقام معامله‌ساز، از روابطشان در اجتماع کاری منطقه استفاده می‌کنند تا موکلان را به همتایان گوناگون اهل معامله‌شان وصل کنند. برای مثال، وکلا با فراهم‌سازی اتصال‌هایی به سرمایۀ جسور، به شرکت‌های دره کمک می‌کنند تا به دانش انباشته‌شان دربارۀ منطقه و صنایع فناوری پیشرفته دسترسی داشته باشند و مشاوره‌های کاری معمول ارائه می‌کنند، مانند مشاوران کاری معمول.
سرانجام، شبکه‌های اجتماعی به مثابه یک سازوکار متمایز حاکمیت عمل می‌کنند، یک چسب اجتماعی که کنش‌گران و شرکت‌ها را در یک نظام همگرا کنار هم می‌آورد. در صنایع فناوری پیشرفته به ویژه، شبکه‌های اجتماعی کمک می‌کنند تا اطلاعات و دانش بین شرکت‌ها و افراد مختلف انتقال یابد و نوآوری تولید کند. در درۀ سیلیکون، ارائۀ کالای مناسب در زمان مناسب برای بقاء و رشد یک شرکت در یک محیطِ به سرعت در حال تغییر، تعیین‌کننده شده است. شبکه‌ها ظرفیت انجام این کار را با تواناسازی افراد در تحرک سرمایه، یافتن سریع اطلاعات مربوطه و قابل اعتماد و اتصال به بازارهای فروش مناسب افزایش می‌دهند. نوآوری آن قدر برای صنایع فناوری پیشرفته، محوری است که مبالغه نیست اگر بگوییم شبکه‌های اجتماعی موثر، شانس یک شرکت برای بقاء را تعیین می‌کنند.
منبع:بردار
