آیا صنعت اسباب بازی می تواند اشتغال زا و عامل محرک در اقتصاد باشد؟

بازی کردن برای کودکان بسیار حیاتی است و جزئی از کودکی آنها را تشکیل می دهد، بنابراین وجود اسباب بازی برای این قشر مسئله ی غیر قابل انکاری است . از طرفی کودکی دورانی است که والدین سعی می کنند اکثر نیازهای کودک را برآورده کنند، بنابراین پرداخت هزینه برای خرید اسباب بازی نیز غیر قابل انکار و حتمی خواهد بود . همچنین بر همگان روشن است که بخش مهمی از آینده کودکان و علایق و سلایق آنها ریشه در کودکی دارد ، بنابراین انتخاب نوع بازی و اسباب بازی از جهت فرهنگی نیز بسیار حائز اهمیت است و کسی نمی تواند نقش ان را در ایجاد شخصیت کودک نادیده بگیرد.با دو مقدمه کوتاهی که بیان شد صنعت اسباب بازی از دو جهت اقتصادی و فرهنگی باید مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد که  سعی می شود در این نوشتار به صورت مختصر به آن  پرداخته شود.
آیا صنعت اسباب بازی می تواند صنعتی اشتغال زا و عامل محرک در اقتصاد باشد؟

برای پی بردن به جایگاه صنعت اسباب بازی در اقتصاد لازم است که نگاهی به گردش مالی این صنعت در ایران و جهان داشته باشیم. همچنین ضروری است نگاهی به بازار خرید و فروش اسباب بازی در ایران و جهان داشته باشیم.

مطابق آمار گمرک ایران واردات اسباب بازی در سال 93 معادل رقمی به ارزش تقریبی 72 میلیون دلار است که تقریبا برابر 244 میلیارد تومان می باشد ، البته ناگفته نماند که این رقم به صورت رسمی وارد کشور شده است و بازار قاچاق که بازار کوچکی نیست باید به آن اضافه شود. این حجم از واردات در مقایسه با سال 92 رشدی برابر 49/41 درصدی داشته است.

به گزارش سایت تحلیلی خبری 9 صبح به نقل از باشگاه خبرنگاران ، بر اساس آمار گمرک در نیمه نخست سال 94 12 هزار و 402 تن اسباب بازی و لوازم ورزشی و قطعات آن به ارزش 34 میلیون 318 هزار و 701 دلار به کشور وارد شد. این میزان واردات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خود از نظر وزنی 03/9 درصد و از نظر ارزشی 79/5 درصد افزایش را نشان می دهد. براساس این گزارش ، در شهریور ماه سال 94 ، 2 هزار و 502 تن اسباب بازی و لوازم ورزشی به ارزش 6 میلیون و 707 هزار و 555 دلار به کشور وارد شد. این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خود از نظر وزنی 15/11 درصد و از نظر ارزشی 81/15 درصد کاهش را نشان می دهد. آنچه که کاملا واضح است خروج مبلغ قابل توجه ای ارز به خارج از کشور می باشد که اگر راه حل مناسبی برای آن بیابیم می توانیم به نحوی در این بخش از اقتصاد کشور ، اقتصاد مقاومتی را پیاده سازی کنیم ، البته نیاز به برنامه ریزی دقیق و از آن مهمتر نیاز به اجرای درست آن می باشد که متاسفانه از این دو فاکتور مهم در داخل کشور بی بهره ایم.

متناسب با آمارهای جهانی تجارت اسباب بازی سومین تجارت پر سود جهان بعد از تولید مواد مخدر و تسلیحات نظامی است ، اما به راستی چرا این مهم مورد غفلت قرار گرفته است؟

بر اساس آمارها تا سال 94 سرانه مصرف اسباب بازی در جهان حدود 34 دلار است و این رقم در اروپا برابر 250 دلار و در آمریکا بیش از 350 دلار است ، این عدد  در ایران  کمتر از 5 دلار است. همچنین در همین راستا در کشور چین به عنوان بزرگترین تولید کننده اسباب بازی سرانه مصرف این محصول برابر 6 دلار گزارش شده است.

مطابق آنچه از آمارها و گزارشها بیان شد می توان نتیجه گرفت که اگر فقط نیمی از بازار واردات را بتوان در داخل داشته باشیم در آنصورت حجم قابل توجه ای از گردش مالی بازار اسباب بازی نیز در داخل بوجود خواهد آمد که البته مبارزه با قاچاق اسباب بازی نیز نقش به سزایی خواهد داشت.
آیا اسباب بازی ها می توانند تاثیرات مخرب فرهنگی داشته باشند؟

مسئله واضح و روشن این است که دنیای کودکان امروزی مانند دنیای کودکان دیروز نیست، زندگی کودکان امروزی در محاصره ی اپلیکیشن ها و بازی های رایانه ای و عروسکهای جور واجور برقی قرار دارد. انواع و اقسام اسباب بازی های خارجی و داخلی بازار را پر کرده اند به طوری که تعداد زیاد و تنوع بسیار آنها حتی انتخاب را برای کودکان سخت کرده است.

اسباب بازی ها مانند خیلی از وسایل پیرامون ما عامل انتقال فرهنگ هستند و می توانند فرهنگ خاستگاه خود را به همراه بیاورند. متاسفانه امروز بخش اعظمی از اسباب بازی های موجود در بازار وارداتی یا تقلیدی هستند و این مسئله به تدریج بر هنجارهای کودکان تاثیر می گذارد.

به طور مثال با ورود بازی های رایانه ای جنگی ، فروش اسباب بازی تفنگ رونق دو چندان به خود گرفته است و این مسئله می تواند به افزایش خشونت در کودکان منجر شود مانند فرهنگ زشت و خطرناک حمل سلاح که در آمریکا شاهد آن هستیم این  در حالی است که  نهادهای دولتی و غیر دولتی مرتبط با کودک و نوجوان سالها تلاش می کنند فروش اسباب بازی های خشونت زا را کاهش دهند. در همین راستا می توان به توانایی ایجاد ارتباط و تاثیرگذاری عروسکها بر ذهن دختران اشاره کرد که این مهم به دلیل ایجاد همذات پنداری و تفاهم خیالی کودک شکل می گیرد. به طور مثال عروسک باربی دارای ویژگی های منحصر به فردی است که از جمله آن فرهنگ و پوشش غربی است که متناسب با فرهنگ ایران اسلامی نیست.

کلام آخر

آنچه از جنبه ی اقتصادی و فرهنگی برای  صنعت اسباب بازی بیان شد تنها گوشه ای از واقعیتهای موجود  در این صنعت می باشد. از لحاظ اقتصادی صنعت اسباب بازی در بازار ایران دارای گردش مالی قابل توجه ای است به طوری که حتی اگر بتوان به بخشی از بازار داخلی دست یافت آنوقت سود آوری آن تضمین شده است، فقط شرط ان اینست که اسباب بازی مورد نظر  قبل از تولید به کمک ابزار هایی که بیان شد مانند کارتونها و تبلیغاتها به کودک معرفی شود و کودک بتواند با آن ارتباط برقرار کند. یعنی اگر قرار است دارا و سارا به بازار  اسباب بازی راه پیدا کند و فروش خوبی هم داشته باشد یکی از شرطهای آن تولید چند کارتون با شخصیتهای دارا و سارا خواهد بود . از طرف دیگر برای نهادهای دولتی بحث فرهنگی آن نیز باید مورد توجه باشد به طوری که اگر از طرفی با قاچاق اسباب بازی مبارزه جدی صورت گیرد  و از طرفی به تولید کننده داخلی توجه شود ، هم اشتغال زایی صورت خواهد گرفت و همچنین کودکان کمتر تحت بمباران فکری اسباب بازی های خارجی خواهند بود.

**سید میلاد علیزاده

منابع:

• الف
• Online Toys Magazine