پیشنهادهایی برای بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات

بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات به افتتاحیه خود نزدیک می‌شود و آمار منتشر شده از گروه‌های حاضر در این نمایشگاه نشان می‌دهد که ۱۶ گروه شامل خبرگزاری‌های عمومی، روزنامه‌های سراسری، رسانه‌های کودک و نوجوان، ادارات کل ارشاد استان‌ها، رسانه‌های استانی و منطقه‌ای، رسانه‌های آموزشی و تخصصی، تشکل‌ها، رسانه‌های دین و اندیشه، روابط عمومی دستگاه‌ها، رسانه‌های سیاسی و اقتصادی، ستاد کل نیروهای مسلح، رسانه‌های عمومی و خانواده، موسسات مطبوعاتی، رسانه‌های فرهنگی و هنری، نشریات دانشجویی و رسانه‌های کسب و کار مرتبط در این نمایشگاه حضور دارند؛ نمایشگاهی که از چهاردهم تا بیست و یکم آبان ماه در مصلای تهران برپا خواهد شد.

شاید در نگاه اول چنین به نظر آید که نمایشگاه مطبوعات بیشتر در خبرگزاری‌های عمومی و روزنامه های سراسری نمود دارد؛ اما آمار نشان می دهد که بیشترین تعداد حضور در نمایشگاه امسال، به ترتیب مربوط به رسانه‌های سیاسی و اقتصادی، رسانه های آموزشی و تخصصی، رسانه‌های فرهنگی و هنری، رسانه های عمومی و خانواده و در نهایت، رسانه های استانی و منطقه ای است و روزنامه های سراسری از نظر تعداد حاضران در نمایشگاه بیست و دوم، در رتبه ششم قرار دارند.

نمایشگاه امسال در حالی در نزدیک به ۶۰۰ غرفه برگزار می‌شود که مسئولان امر، تخفیفهایی را در واگذاری غرفه‌ها به متقاضیان اعمال کردند؛ سیاستی که ان شاء‌الله برای سال‌های بعد هم ادامه یابد و البته در این زمینه، توجه ویژه‌ای هم به رسانه های استانی و همچنین رسانه‌های آموزشی و تخصصی و در عین حال، تشکل‌ها مبذول شود.

قطعا در روزهای آینده، اخبار بیشتری از این نمایشگاه مخابره خواهد شد و بحثهای بیشتری به سمت و سوی آن خواهد رفت؛ اما این نوشتار بر آن است تا با نگاهی به تجربه‌های پیشین نمایشگاه مطبوعات، پیشنهادهایی برای برگزاری هرچه بهتر نمایشگاه بیست و دوم داشته باشد:

یک. نمایشگاه بیست و یکم مطبوعات در حالی سال گذشته با شعار «نقد منصفانه، پاسخ مسئولانه» برگزار شد که این شعار و یا شعارهای جامع مشابه آن، همچنان و تا مدت‌ها می تواند به عنوان سرلوحه فعالیت‌های رسانه‌ای و مطبوعاتی در کشور بدرخشد تا بر این اساس، هم رسانه‌ها به سمت و سوی نقد منصفانه گام بردارند و هم مسئولان، خود را موظف به پاسخگویی شفاف در برابر اصحاب رسانه بدانند.

اینچنین است که آگاه‌سازی بهنگام و نظارت همگانی رسانه ای با پیگیری مستمر اصحاب رسانه در کنار مطالبه عمومی مردمی و همچنین استقبال مسئولان از این رویکرد و پاسخگویی شفاف، می‌تواند رسانه را به جایگاه اصیل خود بازگرداند تا رسانه و مطبوعات به عنوان رکنی حقیقی از ارکان مردمسالاری دینی شناخته شوند و حداکثر نقش فعال خود را ایفا نمایند.

دو. نمایشگاه مطبوعات، فرصت مغتنمی برای ارتباط هر چه بیشتر مردم با رسانه ها و همچنین رسانه ها با یکدیگر است.

اینگونه است که ایام برپایی نمایشگاه، به عنوان فرصتی طلایی برای خبرنگاران و اصحاب رسانه شناخته می شود تا در گفتگویی رو در رو با مردم و مخاطبان، حرفهایی بدون واسطه بشنوند و این بحثها را در پیگیری مطالبات مردمی دخالت دهند.

همچنین بر مسئولان نمایشگاه است که فضایی مشخص را به گفتگوی رو در روی رسانه ها با یکدیگر اختصاص دهند تا از رهگذر انجام برنامه‌هایی مانند مناظره های روزانه در نمایشگاه و بر پایه چالشها و مشکلات مهم موجود در کشور، مردم و مخاطبان بتوانند بیش از پیش بر آگاهی‌های عمومی و تخصصی خود بیفزایند.

ایام نمایشگاه همچنین فرصتی هم برای مسئولان مطبوعاتی و رسانه ای کشور است تا جدیدترین دغدغه‌های اصحاب رسانه را بشنوند و در راستای حل این دغدغه ها، همت گمارند.

سه. نگاهی هر چند گذرا به پایگاه اطلاع رسانی نمایشگاه نشان می دهد که در این پایگاه اطلاع‌رسانی کمتر می توان اطلاعات قابل توجهی از وضعیت مطبوعات و رسانه ها و همچنین آمار موجود در این زمینه یا مواردی از این دست داشت. به نظر می‌رسد این پایگاه اینترنتی، حداقل کارکرد را برای خود در نظر گرفته است و بیشتر بر امر ثبت نام از رسانه ها و اعلام اخبار روابط عمومی جشنواره متمرکز است؛ این در حالی است که با توجه به اتمام ثبت نام از متقاضیان حضور و اعلام نهایی حاضران در نمایشگاه بیست و دوم، همچنان رویکرد جدید و تاثیرگذاری در فعالیت این پایگاه اطلاع رسانی به چشم نمی خورد و از این رو می توان نتیجه گرفت که یک پایگاه اطلاع غیر پویا، نمی تواند نوید بخش یک اتفاق مهم و تاثیرگذار در عمل باشد.

چهار. اکنون که تصمیم بر آن است تا این نمایشگاه در مصلای تهران برگزار شود – و البته با امیدواری به انتقال نمایشگاه در سالهای آینده به فضای مناسب نمایشگاهی – پیشنهاد می شود تا هم مسئولان نمایشگاه در فرصت باقیمانده، توجه خاصی به آراستن فضای عمومی نمایشگاه داشته باشند و آن را به دقیقه نود موکول نکنند و هم با اتخاذ سیاست تشویقی مناسب، حاضران در نمایشگاه را به رعایت حداکثر دقت در غرفه آرایی فرا خوانند تا ان شاء الله نمایشگاه بیست و دوم، فضایی متفاوت از نمایشگاه های قبلی را تجربه کند.

پنج. اگر نگاهی به مناسبتهای زمان برپایی نمایشگاه داشته باشیم، متوجه می شویم که روز افتتاحیه آن، مصادف با روز فرهنگ عمومی و همچنین روز ۲۰ آبان ماه هم به نام روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه نامگذاری شده است.

از آنجا که یکی از کارکردهای مطبوعات و رسانه ها، کمک به توسعه فرهنگی است؛ پیشنهاد می شود تا رسانه های حاضر در نمایشگاه در ایام برپایی آن، رویکردی تحلیل به دو مقوله فرهنگ عمومی و توسعه فرهنگی را در دستور کار خود قرار دهند تا از رهگذر پیگیری این دو سوژه استراتژیک و حیاتی، آخرین نظرات و پیشنهادات کارشناسان امر مورد توجه و دقت نظر قرار گیرد و ان شاء الله کمکی به ارتقای فرهنگ عمومی کشور و همچنین تسهیلی در امر توسعه فرهنگی اتفاق افتد.

شش. با توجه به آنکه در نمایشگاه سال گذشته، ساعت ۹ تا ۲۰ به عنوان زمان بازدید از نمایشگاه در نظر گرفته شده بود؛ پیشنهاد می شود که نمایشگاه امسال حداقل تا ساعت ۲۱ پذیرای علاقه مندان به مطبوعات باشد تا افراد بیشتری بتوانند پس از ساعات کاری و اداری، از نمایشگاه بازدید کنند.

هفت. نمایشگاه بیست و دوم فرصت مغتنمی است تا برنامه ریزی های اولیه برای برپایی نمایشگاه های مطبوعات استانی، به ویژه در استانهایی که مطبوعات و رسانه های بیشتری فعال هستند، صورت گیرد تا نمایشگاه مطبوعات، به یک نمایشگاه سالانه در پایتخت بسنده نکند و حداقل هر شش ماه یکبار شاهد برپایی یک نمایشگاه باشیم؛ به شرط آنکه آن نمایشگاه با هدف یا اهداف مشخص و در زمان و مکان مناسب برپا شود.

کوتاه سخن آنکه نمایشگاه های مطبوعات به عنوان یک همایش کلان سالانه رسانه‌ای، مجالی را فراهم می‌آورد تا خود رسانه‌ها، نگاهی به عملکرد یکساله خود بیندازند و با شناخت نقاط ضعف و قوت، در صدد اصلاح و تقویت برآیند.

همچنین این نمایشگاه فرصت ایده آلی است تا مثلث حیاتی «مردم – رسانه – مسئولان»، ارتباط وثیق تری بیابند و از این رهگذر، امر توسعه پایدار فرهنگی در کشور، سر و سامان بهتری پیدا کند تا بر اساس آن، شاهد جامعه ای پویا، بانشاط و امیدوار به آینده باشیم.