شروع جدید؛  گوگلی جدید

حتماً وقتی به تازگی جستجوگر خود را باز کردید تا مثل هر روز از احوالات دنیا با خبر شوید،‌ متوجه شدید که این بار خود صندوقچه اسرار متحول شده است! بله؛ گوگل از روز سه شنبه برابر با اول سپتامبر 2015، لوگوی خود را تغییر داده است. این اتفاق به تنهایی چندان عجیب نیست.  لوگوی گوگل، از سال 1997 که برای اولین بار به صورت رسمی منتشر شد، تاکنون بیش از 5 بار دستخوش تغییر شده است، اما شمایل کلی آن همواره ثابت بوده است و لوگوی جدید، با بیشترین تغییر نسبت به نسخه های قبلی، پیش روی کاربران قرار گرفته است. آن چه ما را ترغیب کرد برای نگاش این مقاله تحلیلی، چیزی فراتر از یک دگرگونی صرفاً ظاهری است. در این مطلب قصد داریم شما را از پشت پرده این دگرگونی با خبر سازیم.

آلفابت چیست؛ همان گوگل؟!

حدوداً یک ماه قبل، در روز دهم آگوست، لری پیج، بنیانگذار گوگل، به طور رسمی از ایجاد یک تغییر اساسی در ساختار گوگل خبر داد که طی آن وی و سرجی برین، دیگر بنیانگذار گوگل، به شرکت بزرگی به نام آلفابت نقل مکان کردند و به ترتیب به عنوان مدیرعامل و مدیر اجرایی این شرکت آغاز به کار نمودند. شرکت الفابت که هم‌اکنون در وب‌سایت جدیدabc.xyz (!) اطلاعات بیشتری از آن در دسترس است قرار است بر روی گوگل و دیگر شرکت‌های وابسته به آن نظارت کند. شرکت هایی مانند Calico و Nest که شاید در ظاهر اهدافی کاملاً متفاوت با گوگل داشته باشند، اما در نهایت همگی با چشم انداز تداوم بخشیدن و گسترش سیطره آلفابت، بر دنیا تشکیل شده اند.  شاید تشکیل آلفابت را بتوان هم راستا با آن چه پیج، یازده سال قبل همزمان با تأسیس گوگل گفته بود، تفسیر نمود:

”گوگل یک شرکت معمولی نیست. ما نمی‌خواهیم به یک شرکت معمولی تبدیل شویم.“

در ساختار جدید، مدیران آلفابت، گوگل را نیز همانند دیگر شرکت های وابسته به خود مانند Calico و Google X، در نظر خواهند گرفت و سرمایه گذاری بر روی پروژه های گوگل را در مراحل ابتدایی، تقبل خواهد کرد. ذیل این ساختار جدید،‌ هر یک از شرکت های تابعه آلفابت، با مدیریت  جداگانه اداره می شوند و  گوگل نیز در این میان همچنان بر روی عملیات جستجو، تبلیغات، نقشه ها، فروشگاه Google Play، یوتیوب و اندروید، کنترل خواهند داشت. این تغییر ساختار سبب بروز تغییرات اساسی در ساختار مالی گوگل خواهد شد. حالا تمامی سهام گوگل با نام سهام شرکت بزرگ‌تر آلفابت معامله خواهد شد و همین خبر ظاهراً سهام شرکت را در ساعات اولیه پس از اعلام آن حدود 4 درصد افزایش داده است.

چرا آلفابت را آفریدند؟!

شاید فکر کنید، آلفابت تنها یک نام زیبا برای یک تغییر دکوراسیون ساده در گوگل است اما  شاید بهترین پاسخ به این سوال که چرا گوگل دست به چنین تغییر ساختاری زده است در سه کلمه قابل بیان باشد: ”آرام کردن سرمایه گذاران“. در سال های اخیر گوگل کار بر روی پروژه هایی را آغاز کرده بود که بعضاً موضوعاتی عجیب و دور از چشم انداز اولیه آن داشتند. پروژه هایی مانند تولید خودروهای بدون راننده یا تولید گوشی های هوشمند ماژولار! سرمایه گذاران وال استریت هیچ گاه واقعاً به پروژه های بلند مدت و آینده نگر گوگل علاقه مند نبوده اند. اکثر آن ها معتقدند که این پروژه های تحقیق و توسعه از یک سو هزینه های گزافی را به گوگل تحمیل می کنند و از سوی دیگر هیچ تضمینی برای موفقیت آن ها در آینده وجود ندارد. در چارچوب جدید، آلفابت یک شرکت مادر است که می تواند مجموعه ای از شرکت ها و پروژه های کوچکتر را در درون خود جای دهد، پروژه هایی که برخی از آن ها مانند موتور جستجوی گوگل،  یوتیوب و اندروید، هم اکنون در حال سود دهی هستند و به عبارتی گاو شیرده آلفابت به حساب می آیند و برخی دیگر مانند Fiber، Nest، Google X و … نیز ایده‌های درخشانی هستند که شاید در آینده برای درخت آلفابت میوه‌های خوش‌ آب و رنگی به همراه داشته باشد.

نیمه مربوط به گوگل می تواند به شکل جداگانه به فعالیت بپردازد و سرمایه گذاران را راضی نگه دارد و درست در همین حال، نیمه آینده نگر نیز در مدار جداگانه ای به دنبال درنوردیدن مرزهای فناوری باشد. زیر نظر آلفابت به پروژه های آینده نگر، از زوایه ای غیر از سود دهی کوتاه مدت نگاه می شود و این پروژه ها، عملاً استارت آپ هایی خواهند بود که آلفابت آزادی عمل بیشتری برای سرمایه گذاری و کمک مالی به آن ها دارد. کمپانی های زیر مجموعه آلفابت حتی قادر هستند در صورت نیاز، از سوی منابع خارج از کمپانی نیز جذب سرمایه داشته باشند و در این میان، به شکل مداوم (همچون گذشته) نیازی به کسب اجازه از مقامات بلند پایه گوگل نیست.

«کمپانی Calico (California Life Company ) که در سال 2013 توسط گوگل بنا شده است بر روی پروژه ای با هدف افزایش طول عمر انسان و راه های کاهش سرعت پیر شدن در کنار راه های درمان بیماری های مرتبط با سن تمرکز دارد. با وجود جذابیت موضوع، این پروژه منتقدان بسیاری دارد که معتقدند هنوز موضوعاتی مهمتر از این برای پرداختن وجود دارد.»

«گوگل فایبر پروژه ای است که از سال 2010 با هدف ارائه اینترنت پهن باند به صورت آزمایشی آغاز به کار نموده است. این سرویس اینترنتی با استفاده از فیبر نوری کار می کند و آن چه آن را از دیگر سرویس ها متمایز می سازد،‌سرعت 1 گیگابیتی آن است. گوگل این سرویس را برای اولین بار در کانزاس سیتی ارائه کرده و با استقبال قابل توجهی روبه رو شده است. این سرویس شامل سه طرح مختلف برای کاربران است که بر اساس نوع نیاز و هزینه‌شان می‌توانند هر کدام از آن ها را انتخاب کنند. طرح اول تقریباً هزینه‌ای برای کاربران ندارد و در آن کاربران می‌توانند از اینترنت رایگان 5 مگابیتی و البته باکس شبکه رایگان استفاده کنند و تنها هزینه اولیه 300 دلاری را برای نصب و راه‌اندازی فیبر نوری بپردازند. بد نیست بدانید که کاربران حتی همین هزینه اولیه 300 دلاری را هم می‌توانند به صورت اقساط ماهانه 25 دلاری در طول یک سال پرداخت کنند. این در حالی است که گوگل ارائه رایگان این سرویس اینترنت را تا 7 سال تضمین می‌کند. در طرح 70 دلاری گوگل، کاربران می‌توانند با پرداخت 70 دلار در ماه از اینترنت یک گیگابیتی با حجم دانلود نامحدود استفاده کنند و علاوه بر آن یک باکس شبکه رایگان و یک ترابایت فضای ذخیره ابری رایگان در سرویس گوگل درایو را هم در اختیار خواهند داشت. سرویس ۱۲۰ دلاری اما شاید پرطرفدارترین سرویس باشد که با پرداخت این هزینه در ماه علاوه بر اینترنت یک گیگابیتی، گوگل دسترسی به مجموعه کاملی از شبکه‌های تلویزیونی را هم در اختیار کاربران قرار می‌دهد. علاوه بر این ها همچنین با خرید این سرویس، گوگل یک تبلت نکسوس 7 هم به همراه یک TV Box  برای دیدن کانال‌های تلویزیونی به صورت HD، یک Storage Box که دارای دو ترابایت حافظه داخلی است و به کاربران امکان ذخیره برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های مورد علاقه را روی آن می‌دهد و البته یک ترابایت فضای رایگان گوگل درایو را هم به کاربرانش می‌دهد.»

پروژه خودروی بدون راننده گوگل مثال خوبی از این مورد است. این پروژه ممکن است در آینده نزدیک، کمپانی را به سود قابل توجهی برساند اما از آن جا که در ظاهر موضوع آن فاصله زیادی با کسب و کار اصلی گوگل دارد،‌ منطقی است که سبب هراس سرمایه گذارانی شود که به درآمد آهسته و پیوسته ای که از موتور جستجوی گوگل به دست می آورند، قانعند. اگر آلفابت می خواهد انجام این پروژه را، بدون آن که دغدغه ای برای سرمایه گذاران ایجاد شود، در اولویت قرار دهد، می تواند مجوز استفاده از سرمایه گذاری خارجی را به کمپانی بدهد، بخشی از سهام مالکیت پروژه را در ازای پول نقد در اختیار سرمایه گذاران جدید قرار دهد و یا با سرمایه گذاران جدید وارد شراکت استرات‍ژیک شود و در نهایت پس از پیشرفت پروژه، مدیر پروژه می تواند به صورت جداگانه در عرضه اولیه سهام خود،‌ سهامداران آلفابت و سرمایه گذاران خارجی را در اولویت قرار دهد. واضح است که هنوز سرمایه گذاران بالقوه بسیاری حاضر به سرمایه گذاری بر روی پروژه هایی مثل خودرو بدون راننده هستند در حالی که درصد کمی از آن ها حاضرند سهام کسب و کارهای قدیمی گوگل مانند موتور جستجو را نیز خریداری کنند. این بدان معناست که مادامی که کمپانی ها در یکدیگر آمیخته باشند، ریسک های کوچک اثرات مضاعفی را بر روی قیمت سهام گوگل می گذارند.

اثر دیگری که این تغییر ساختار به دنبال خواهد داشت، در مباحث مدیریتی بازتاب خواهد یافت. به طور مثال فردی که مسئول پروژه لون یا پروژه عینک گوگل است، حالا از یک مدیر پروژه معمولی به مدیرعامل یک تشکیلات مستقل، ارتقاء یافته است که این برای افرادی که به دنبال قوی کردن رزومه خود هستند امر مهمی به شمار می رود. در ماه های اخیر استعفای مدیران اجرایی پروژه های گوگل به یک چالش جدی برای این شرکت تبدیل شده بود. اگر چه گوگل همواره قصد داشت این تغییرات را بی اهمیت و ناشی از ریزش طبیعی در صنایع جلوه دهد، اما واقعیت این است که مدیران پروژه های گوگل ترجیح می دادند عامل رشد و شکوفایی یک استارت آپ نوپا باشند تا عامل حفظ وضعیت یک کمپانی بزرگ که آن قدرها سبب برجسته شدن نام و آوازه آن ها نمی گردد. حال با این تغییر ساختار، آلفابت می تواند تا حد زیادی به برطرف شدن این معضل امیدوار باشد.

«گوگل ونچرز ( Google Ventures) یک صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر و بازوی سرمایه گذاری شرکت گوگل است که باعث می شود سرمایه گذاری ها به شرکتهای تکنولوژیک و فناوری اطلاعات هدایت شوند. گوگل ونچرز به دنبال سرمایه و سرمایه گذاری در شرکتهای نوپا در زمینه های متنوع اینترنت، نرم افزار، سخت افزار، تکنولوژی های پاک، بیوتکنولوژی و سلامت است. این صندوق در سال 2009 و با 100 میلیون دلار سرمایه آغاز به کار کرد و این سرمایه را تنها ظرف مدت 3 سال به 300 میلیون دلار افزایش داد. ونچرز تاکنون بر روی بیش از 300 استارت آپ از جمله Nest و Uber سرمایه گذاری کرده است.»

مسأله قابل ذکر دیگر آن است که نحوه اداره کردن هر بخش و نوع نگاه به پروژه های جدید، اکنون در قسمت های مختلف آلفابت، می تواند کاملا متفاوت از هم باشد. از سوی دیگر ساختار جدید و جدا شدن بخش های این کمپانی از هم، می تواند موجب گردد تا شک کاربران نسبت به ذخیره سازی گسترده اطلاعات کاربران از سوی گوگل، اندکی کمتر شود. برای مثال در سال ۲۰۱۴، گوگل استارتاپ Nest را خریداری کرد. محصولات نست، در خانه های کاربران قرار می گرفتند و پس از واگذاری این استارتاپ به گوگل، نگرانی ها در خصوص حریم خصوصی به اوج خود رسید. Nest نیز اعلام نمود که داده هایش را به هیچ عنوان با گوگل به اشتراک نخواهد گذاشت.

از آن پس، بین نست و گوگل یک شکاف ایجاد شده است؛ دست کم از دید کاربران! حال چنین شکافی میان بخش های مختلف آلفابت و حتی گوگل پدید خواهد آمد. البته ایجاد این دگرش در ساختار، موجب رفع کامل بدبینی ها نسبت به داده هایی که گوگل از کاربران جمع آوری می کند نخواهد شد اما در هر صورت، تا حد بسیار زیادی بار انتقادات را کاهش می دهد.

            _____________________________________________________________________________

استارت آپ نست (Nest)، در سال ۲۰۱۰ توسط کارمندان سابق اپل، تونی فیدل و مت راجرز با هدف هوشمندسازی منازل، پا گرفت. این استارت آپ به سرعت رشد کرد و در سال ۲۰۱۴ توسط گوگل به مبلغ 3.2 میلیارد دلار خریداری شد. نست ترموستات های هوشمندی تولید می کند که از طریق وای‌فای قادرند گرمایش و سرمایش منازل را کنترل کنند. محصول دیگر نست زنگ خطری است که دود و آتش را تشخیص می دهد و می تواند در حفظ ایمنی منازل کاربردهای وسیعی داشته باشد.

           ____________________________________________________________________________

در این میان بر سر گوگل چه می‌آید؟

 اگر چه تمامی پروژه های آلفابت،‌ از اهمیت بالایی برخوردارند و احتمالاً پیروزی یا شکست این کمپانی در آینده در گرو موفقیت تک تک این پروژه ها خواهد بود، اما واضح است که در حال حاضر همچنان گوگل، شاهرگ حیاتی آلفابت است و مدیران آلفابت که بیش از همه به این امر واقفند،‌ رهبری این بخش کلیدی را  به کسی سپرده اند که پیش از این توانمندی خود را در اداره بخش کروم گوگل و پس از آن بخش اندروید، به آن ها ثابت کرده بود. ساندار پیچای 43 ساله که از سال 2004 به گوگل پیوسته، با تشکیل آلفابت، به عنوان مدیر عامل اجرایی گوگل و جانشین لری پیج برگزیده شده است. خرسندی پیج از این انتخاب را می توان این سخنان او دریافت:

برای ما و هیئت مدیران واضح است که وقت آن رسیده تا ساندار مدیرعامل گوگل شود. بسیار خوش‌شانس هستم که فردی با استعداد او، گوگل تقریباً کوچک‌تر شده را اداره می‌کند در حالی که من وقت آزاد بیشتری برای تنظیم آرمان‌های آینده‌مان پیدا خواهم کرد.

پس از این تغییرات و با روی کار آمدن پیچای، گوگل همچنان در 5 بخش جستجو، تبلیغات، نقشه ها، یوتیوب و اندروید به کار خود ادامه می دهد. همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، گوگل و پیچای، بیش از هر کمپانی دیگری، وظیفه تأمین درآمد آلفابت را بر عهده دارند. در سه ماهه دوم 2015،‌ حدود 90% از درآمد گوگل از کسب و کار اصلی آن، یعنی آن چه که قرار است از این پس هم توسط گوگل انجام گیرد،‌ محقق شده است و از این 90% درآمد حاصل از تبلیغات بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. پس می توان گفت، تقریباً تمام آن چه که تا کنون از گوگل در اختیار داشته‌ایم سر جایش می‌ماند،‌ تنها گوگل کمی سبک‌بال‌تر می شود؛ در واقع حتی بعد از این تغییر هم گوگل یکی از بزرگ‌ترین و سودآورترین شرکت‌های دنیا خواهد بود که به جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری ادامه خواهد داد و تنها تغییر این است که آلفابت، شرکت بزرگ‌تری خواهد بود!

«Google X یک مرکز نیمه مخفی متعلق به گوگل است که در سال 2010 به منظور ایجاد و توسعه فناوری‌های پیشرفته بنا گردید. بنا بر اعلام گوگل، در میانه سال ۲۰۱۴، هشت پروژه در گوگل ایکس در حال توسعه بوده اند که برخی از آن ها عبارتند از:

• پروژه خودروی بدون سرنشین گوگل
• پروژه گوگل گلس
• پروژه لون که هدف آن فراهم آوردن امکان دسترسی به اینترنت در محدوده‌های روستایی و دورافتاده به وسیله بالون‌های بدون سرنشین است.
• پروژه ایجاد ناوگان هوایی تحویل دهی کالا به وسیله هواپیماهای بدون سرنشین»

نتیجه گیری و تحلیل:

در نامه ای که همزمان با شروع تغییرات در کمپانی گوگل، در رسانه ها به انتشار رسید، لری پیج دستاورد های حاصل از تأسیس آلفابت را این گونه برشمرد:

* انجام کارهای بسیار جاه‌ طلبانه ‌تر

* داشتن یک نگرش بلند مدت

* ایجاد کمپانی‌ هایی جدید که شکوفا خواهند شد

* سرمایه ‌گذاری در حوزه ‌های جدید با توجه به منابع موجود

* تقویت کسب و کار کنونی

* بهبود هر چه بیشتر گوگل با بالا بردن تمرکز روی حوزه ‌های کاری

* بالابردن استاندارد و کیفیت زندگی انسان ‌ها

آن چه تقریباً در همه موارد فوق جلب توجه می کند،‌ نگاه استراتژیک مدیران گوگل  است. مدیرانی که در حالی به آینده فکر می کنند که مالکیت غول دنیای مجازی را در دست دارند و چراغ جادوی این غول تنها در سه ماهه دوم سال 2015، 17.7 میلیارد دلار درآمد برای آن ها به ارمغان آورده است. شاید ایده هایی مانند رساندن اینترنت به مناطق محروم و دورافتاده توسط بالون های پرنده و یا ارسال کالا به نقاط مختلف دنیا توسط پهباد،‌ که در حال حاضر تنها هزینه های تحقیق و توسعه را به آلفابت تحمیل می نمایند راه درازی تا سود دهی داشته باشند اما روزی که هر یک از آن ها به مرحله رشد و بلوغ برسند، آلفابت نتیجه این دوراندیشی را خواهد دید.

«گوگل کپیتال ( Google Capital) که در سال 2013 تأسیس شده، صندوق سرمایه گذاری گوگل در مراحل نهایی رشد است  است. این کمپانی علاوه بر سرمایه گذاری مالی، امکان دسترسی به کارشناسان گوگل، دانش های کسب شده در این کمپانی و فرهنگ سازمانی آن را نیز برای شرکت های تازه کار فراهم می آورد. گوگل کپیتال در همین مدت کوتاه در بیش از 12 کمپانی در حوزه های امنیت، اموزش الکترونیک و … سرمایه گذاری کرده است. این کمپانی بر خلاف گوگل ونچرز که با هدف سرمایه گذاری بر روی استارت آپ ها در مراحل اولیه شکل گیری آن ها ایجاد شده است، بر روی شرکت هایی سرمایه گذاری می کند که حقیقتاً آماده ورود به بازار هستند.»

 دنیای مجازی امروز،‌ چنان پرشتاب در حرکت است که حتی ابرقدرت هایی مانند گوگل نیز نمی توانند لحظه ای از تحقیق، توسعه و نگاه به آینده غافل شوند. گوگل با ایجاد این تحولات نه تنها از رقبای خود فاصله گرفته بلکه برای ما نیز از دسترس دورتر و دورتر شده است و به نظر نمی رسد با وضع کنونی بتوان به این زودی ها به کاهش این فاصله، امیدوار بود. متأسفانه ما همچنان در عرصه سرویس های پایه وب، مانند یک مستعمره باقی مانده ایم و علی رغم دارا بودن استعدادهای فراوان انسانی در این حوزه (درصد قابل توجهی از دانشجویان نخبه کشور در رشته های مربوط به فناوری اطلاعات تحصیل می کنند.) به دلیل عدم وجود مدیریت واحد و برنامه ریزی منسجم، حرفی برای گفتن نداریم. این چنین است که شرکتی مانند گوگل، از طریق ارائه خدماتی مانند Google Map، Gmail، Google Drive و … روز به روز بر نفوذ و سیطره خود بر ابعاد گوناگون زندگی ما می افزاید.

**حامد شاطری-هلیا یوسف ن‍ژاد

پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

تَرکُ الفُرَصِ غُصَصٌ …. از کف نهادن فرصت ها، اندوه ها آورد…

منابع

 http://www.forbes.com

 http://www.wired.com

http://www.theverge.com  

http://www.statista.com