پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، صنعت انیمیشن یکی از شاخههای صنایع خلاق است که در جهان به سرعت در‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال رشد بوده و این صنعت علاوه بر سودآوری و درآمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زایی بالا، تاثیرگذاری بر جنبه فرهنگی نیز دارد.
به گزارش «صبا»، صنعت انیمیشن یکی از شاخههای صنایع خلاق است که در جهان به سرعت در‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال رشد بوده و این صنعت علاوه بر سودآوری و درآمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زایی بالا، تاثیرگذاری بر جنبه فرهنگی نیز دارد و از آن‌جا که کودکان و نوجوانان طیف وسیعی از مخاطبانش را تشکیل می‌دهند، در تربیت نسل آینده تاثیر در‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خور توجهی ایفا می‌کند. لذا کشورهایی که در تولید انیمیشن پیشرو هستند، به‌نوعی قدرتمندی زیاد در جنگ نرم خواهند داشت و می‌توانند فرهنگ یک منطقه را با یک انیمیشن محبوب به دلخواه خود تغییر دهند.
با توجه به ابعاد یاد‌شده، کشورهای پیشرو، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این حوزه کرده‌اند. کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی 90 درصد سرمایه‌گذاری در صنعت پویانمایی جهان را به‌خود اختصاص می‌دهند. اگرچه 90درصد پویانمایی‌های تلویزیونی آمریکا و اروپا در آسیا تولید می‌شوند و نزدیک به چهل سال است استودیوهای غربی امکانات تولید پویانمایی را ابتدا در ژاپن، سپس کره جنوبی و تایوان و اکنون در فیلیپین، مالزی، سنگاپور، ویتنام، تایلند، هند، اندونزی و چین به‌علت نیروی کار ارزان‌تر تاسیس و راه‌اندازی کرده‌اند اما غالبا سیاست‌گذاری اصلی مضمونی و فکری این انیمیشن‌ها از سوی استودیوهای غربی تغذیه می‌شود.
هزینه تولید هر دقیقه پویانمایی سریالی به‌طور میانگین دقیقه‌ای هفت‌هزار دلار در آسیاست. این در حالی است که به‌طور متوسط هزینه تولید هر دقیقه انیمیشن در کشور حدود پنج‌میلیون تومان(درحدود هزارو500 دلار) برآورد می‌شود. اغلب فعالیت‌ها به‌منظور پیش‌تولید انیمیشن‌ها، در آمریکا یا کشورهای پیشرو انجام شده و سپس برای تولید به آسیا فرستاده می‌شود. بیشترین شیوه تولید در آسیا شامل تولید پروژه‌های برون‌سپاری‌شده است که کمترین ریسک را برای تیم تولید دارد. طبق پیش‌بینی‌ها ارزش بازار جهانی بازی و انیمیشن در سال 2016، به 93/242 میلیارد دلار خواهد رسید، بنابراین نرخ رشد مرکب سالانه طی سال‌های 2011 تا 2016، 94/12درصد تخمین زده می‌شود. گفتنی است که 50 فیلم پویانمایی پرفروش در جهان، طی بیست سال از ۱۹۹۱ تا ۲۰۱3 در مجموع نزدیک به 30 میلیارد دلار فروش داشته‌اند و ۵۰فیلم پرفروش تاریخ جهان، کاملا پویانمایی بوده و تقریبا در 8۵ درصد دیگر از پویانمایی و جلوه‌های ویژه در آن‌ها استفاده شده است.
این روند تا به امروز به همین منوال ادامه پیدا کرده تا جایی که سه فیلم از 1۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۱3، تماما پویانمایی‌های سه‌بعدی بودند و به‌طور متوسط، هرکدام حدود هفتصدمیلیون دلار فروش جهانی کرده‌اند. البته بقیه فیلم‌های پرفروش نیز، اغلب دارای پویانمایی و جلوه‌های ویژه بوده و بعضی از موارد دارای تکنیک نمایش سه‌بعدی نیز هستند. در نتیجه صنعت انیمیشن چنانچه رونق مناسب داشته باشد، می‌تواند حتی از صنعت نفت نیز سودآورتر باشد.
سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید تجهیزات و زیرساخت‌های مورد نیاز تولید انیمیشن در کشور نسبت به سایر صنایع، بسیار پایین بوده و در بعضی از موارد در شهرستان‌ها، حتی با سیستم‌های PC معمولی، امکان تولید انیمیشن وجود دارد. ضمن این‌که تولید آن نیازمند تخصص بالایی نیست. صنعت انیمیشن علاوه بر سودآوری، اشتغال‌زایی بالایی دارد. ساخت یک تیزر تبلیغاتی کوتاه به‌صورت انیمیشن، در حدود 50 نفر نیروی انسانی نیاز دارد که به‌طور مستقیم و غیر مستقیم در آن فعالیت دارند. صنعت انیمیشن در کشور ما به‌رغم داشتن قدمت زیاد، توسعه نیافته و با چالش‌های فراوانی مواجه است.
در گزارشی که در «فناوری فرهنگی» منتشر شده، آمده است؛ «سند راهبردی صنعت انیمیشن تدوین و ضمن شناسایی چالش‌های موجود، راهبردهای توسعه‌ای صنعت تبیین شده است. با اجرای راهبردهای تبیین شده در این سند، می‌توان در چشم‌انداز افق 1404، جایگاه مناسبی برای صنعت انیمیشن متصور بود. به‌واسطه فرهنگ غنی اسلامی–ایرانی، صنعت انیمیشن کشور می‌تواند در افق 1404، با حضور گسترده بخش خصوصی، به جایگاه برترین ایجادکننده ارزش افزوده در میان صنایع فرهنگی کشور دست پیدا کند. همچنین به‌دلیل دارابودن زیرساخت‌های فیزیکی گسترده آموزشی، ایران قطب تخصصی آموزش و پژوهش صنعت انیمیشن بوده و مرکز برگزاری رویدادها و جشنواره‌ها با محتوای حلال خواهد بود. تولیدات انیمیشن داخلی در افق یاد شده، رقابت‌پذیر با رقیبان خارجی بوده و با تمرکز بر تولید انیمیشن‌های انبوه و سینمایی، توجه ویژه‌ای به بازارهای منطقه و جهان اسلام جهت افزایش صادرات خواهد شد. در کنار این موارد، حضور موثر انجمن‌ها، نهادهای مردمی و اصناف، پشتیبانی‌کننده دستیابی به چشم‌اندازهای ترسیم شده است.»
به‌نظر می‌رسد جملاتی که در گزارش مذکور مورد استفاده قرار گرفته تا حد زیادی خوش‌بینانه است و در حالی که هنر-صنعت انیمیشن در ایران از مزیت‌های نسبی فوق‌العاده و عجیب و غریبی از نظر قیمت تمام شده و نیروی کار برخوردار است اما تاکنون توجه زیادی به این بخش نشده است و غیر از یکی دو استثنا در این حوزه، پروژه‌های بزرگ انیمیشن در ایران معمولا با شکست تجاری یا شکست در میانه راه تولید مواجه می‌شوند.
این‌که در چشم‌انداز 1404 پیش‌بینی شده است، بخش خصوصی به طور گسترده در صنعت انیمیشن سرمایه‌گذاری کند کمی دور از انتظار است چرا که اکنون در سال 95 قرار داریم و تا سال 1404، 9 سال بیشتر زمان باقی نمانده است، بعید به‌نظر می‌رسد برنامه‌ریزی‌ها به سمت و سویی رفته باشد که در این مدت‌زمان شاهد چنین حضور گسترده‌ای باشیم اما با توجه به نیروی کار خلاقی که در این زمینه به‌طور خودآموخته در ایران به‌وجود آمده است، می‌توان امیدوار بود تا 10 سال آینده شاهد تولیدات شایسته‌تری از نظر کیفیت و خلاقیت باشیم و برخی محصولات انیمیشن ایرانی بتوانند تا حدودی به رقابت در بازار انیمیشن در جنوب غربی و غرب آسیا و همچنین شمال آفریقا و کشورهای اسلامی بپردازند. البته تحقق این هدف در صورتی ممکن می‌شود که سرمایه‌های خودآموخته انسانی در این حوزه به علت بی‌توجهی‌ها و حمایت نکردن‌ها، به سرعت جذب کمپانی‌های بزرگ غربی نشوند، روندی که در 10 سال گذشته بخشی از سرمایه‌های انسانی ارزشمند ما در حوزه انیمیشن را از ما گرفته است.
منبع: صبا
