پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، در دنیای جدید بهره‌گیری از تکنولوژیهای ارتباطی و اطلاعاتی در جوامع به صورت عادلانه تقسیم نشده است. شکاف دیجیتالی (DIGITAL DIVIDE) به معنای وجود نابرابری در دسترسی و استفاده از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی (ICT) بین کشورها و جوامع مختلف است و اینترنت به این شکاف دامن زده است.
عوامل اقتصادی تاثیرگذار
یکی از دلایل وجود شکاف دیجیتالی، عدم توازن جوامع در استفاده از فناوری‌های نو است. شکاف دیجیتالی از اشاعه و گسترش تدریجی فناوری‌های نو نشات می‌گیرد و اجتناب‌ناپذیر است، زیرا کشورهای ثروتمند تجربه کافی و درآمد اضافی برای استفاده از فناوری‌ها را دارند. بنابراین تفاوت در میزان هزینه‌های خدمات اینترنت در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته با کشورهای جهان سوم باعث عدم توازن در استفاده و ایجاد شکاف خواهد شد.
فقدان منابع مالی لازم نیز می‌تواند از علت‌های ایجاد شکاف دیجیتالی باشد. درواقع شکاف دیجیتالی بازتابی از چشم‌انداز زیربنای فناوری موجود و توزیع ثروت است. در کشورهایی که فاقد سواد و برق هستند قطعا مردم قادر به استفاده موثر از فناوری اطلاعات نخواهند بود. کشورهایی که غرق در بدهی هستند مسلما نمی‌توانند سرمایه‌گذاری‌های لازم برای ایجاد فناوری را تامین کنند. کشورهایی که پیش‌شرط لازم برای استفاده از فناوری اطلاعات را نداشته باشند، با مشکل روبه‌رو خواهند بود.
عدم آگاهی مردم از نحوه استفاده فناوری‌های نو
افرادی که از سطح سواد بالاتری به خصوص در حوزه تخصصی کار با اینترنت و همچنین زبان انگلیسی برخوردارند، بهتر و بیشتر می‌توانند از اینترنت بهره ببرند. به همین دلیل عدم آگاهی مردم از نحوه استفاده فناوری‌های نو، یکی دیگر از دلایل شکاف دیجیتالی است. گاهی شکاف دیجیتالی به این دلیل وجود دارد که مردم نمی‌دانند چگونه از این فناوری استفاده کنند یا این که فناوری متناسب با زندگی آنها فراهم نشده است.
همچنین مشکلات ایجاد شبکه دسترسی در مناطق محروم و روستایی می‌تواند شکاف دیجیتالی ایجاد کند. شکاف دیجیتالی ناشی از مشکلات واقعی در انتقال فناوری به سراسر دنیا تا حدودی به خاطر مشکل ایجاد دسترسی به شبکه و تا اندازه‌ای هم به خاطر دشواری تامین برق در مناطق روستایی است. نبود تناسب میان شهر و روستا در کشورهای در حال توسعه، منجر به رشد مناطق شهری از نظر تکنولوژیک شده است و مناطق روستایی در این کشورها از این حرکت عقب مانده‌اند.
در برخی از کشورهای در حال توسعه به دلیل محدودیتهای مختلف زیرساختی، امکان دسترسی به اینترنت فقط برای افراد شاغل در محل کارشان وجود دارد و در خارج از آن این امکان نیست. این موضوع باعث ایجاد شکاف بین افراد شاغل و غیر شاغل می‌شود.
مقاومت در برابر تکنولوژی
شکاف دیجیتالی به انتخاب شخصی نیز باز می‌گردد. بنابراین گوناگونی سلایق و تمایلات شخصی افراد در ایجاد شکاف دیجیتالی تاثیرگذار است. بعضی افراد اصلا تمایلی به استفاده از فناوری اطلاعات ندارند. در نتیجه شکاف دیجیتالی تا حدی ابهام‌آمیز باقی می‌ماند. در کشورهای در حال توسعه فرهنگ و دل‌بستگی به آن قوی‌تر از کشورهای توسعه‌یافته است، به همین دلیل امکان مقاومت مردم این کشورها با تکنولوژیهای جدید، آنجا که با فرهنگ‌ها و سبک زندگی آنها و اعتقاداتشان در تضاد است بسیار بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته است.
معمولا افراد جوان از آمادگی بیشتری برای آموزش ها برخوردار بوده و علاقه بیشتری برای انعطاف در برابر محصولات و تکنولوژیهای جدید دارند. علاوه بر تفاوت بین سنین مختلف در استفاده از اینترنت، بین نسل‌های مختلف این تفاوت مشهود است. امروزه در بسیاری از جوامع و کشورها میزان آگاهی فرزندان از دنیای دیجیتال و میزان استفاده آنها از اینترنت و کامپیوتر بسیار بیشتر از والدینشان است. این موضوع موجب شده که بزرگترها از کوچکترها در این میدان عقب بمانند و این عقب‌ماندگی منجر «شکاف یا فاصله دیجیتالی» بین دو نسل شده است.
یکی دیگر از عوامل ایجاد شکاف دیجیتال بر اثر استفاده از اینترنت، جنس است. منظور از شکاف دیجیتالی جنسیت، فاصله بین زنان و مردان در دسترسی به فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی است. مهمترین علت ایجاد شکاف دیجیتالی جنسیت، فقدان هدایت جنسیتی در سیاست‌ها و برنامه‌های حکومت‌ها در هر دو سطح کلان و خرد است.
فرهنگ‌سازی جهت ورود اینترنت به خانوارها، فرهنگ‌سازی و انجام آموزش‌های لازم جهت افراد مسن‌تر درمورد محیط نت، ایجاد زیرساخت‌های مناسب در روستاها و مناطق کمتر توسعه‌یافته، ایجاد یا توسعه شبکه ملی اینترنت با توجه به فرهنگ هر کشور و سالم و پاک‌سازی محیط اینترنت بر اساس اطلاعات سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از راهکارهای استفاده بهینه از اینترنت در راستای کاهش شکاف دیجیتال است.
منبع: ایسنا
