سالهای متمادی است که در کشور ما، صحبت از راهاندازی خدمات پایهی فضای مجازی به صورت بومی مطرح است، به طوری که واژگانی از قبیل: موتور جستجوی بومی، پست الکترونیک بومی، درگاه بومی، مرورگر بومی، سیستم عامل بومی و ضد بدافزار بومی بسامد زیادی در گفتههای مسئولان امر در این حوزه داشتهاند و اخیراً هم عباراتی چون شبکههای اجتماعی بومی و نرمافزارهای پیامرسان بومی به این فهرست بلند بالا اضافه شدهاند.
در این میان، حتی برخی از مسئولان از عناوینی نظیر »گوگل فرهنگی به زبان فارسی« نیز استفاده میکنند و پیشبینی میکنند ظرف چند سال آینده این نسخه از گوگل در کشور راهاندازی می شود و نیاز کشور را در حوزه محتوای فضای مجازی به طور کامل مرتفع میسازد، به گونهای که کاربران امکان دسترسی به تمامی محتوای مدنظر را به زبان فارسی داشته باشند. هر چند هنوز اطلاع درستی از چیستی و چگونگی پروژهی اخیرالذکر در دست نیست، اما به نظر نمیرسد این پروژه نیز سرنوشت بهتری نسبت به پروژههایی از قبیل: فخر (پروژه فراهم سازی خدمات رایانامهای)، فجر (فراهم سازی موتور جستجوی بومی) و حتی Google Earth اسلامی که وزرای قبلی ارتباطات از تکمیل آنها تا پایان سال 13xx (xx بستگی به سالی دارد که در آن، این وعده داده شده است!) خبر میدادند، داشته باشد؛ پروژههایی که با حمایتهای دولتی تعریف میشدند، با تعریفها و وعده و وعیدهای مسئولان دولتی، ادامه مییافتند و در سکوت آنها، شکست میخوردند!
در یکی از تازهترین این تحولات، وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات از تشکیل شورای راهبری موتور جستجوی بومی خبر داده است. شورایی که متشکل از نمایندگان پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان فناوری اطلاعات ایران، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و سه عضو به نمایندگی از بخش خصوصی و نمایشگاهی است و وظیفهی انسجام و جهت دهی، هدایت و راهبری پروژههای موتور جستجوی بومی برای شبکه ملی اطلاعات را با پشتیبانی کامل از خط و زبان فارسی، خدمات جستجوی دولت الکترونیک و درگاه مجتمع سازی خدمات فناوری اطلاعات بر عهده دارد.
به بهانهی تشکیل این شورا بر آن شدیم تا نگاهی داشته باشیم به نمونهای موفق در این زمینه که اخیراً فضای مجازی کشور ویتنام را تحت تأثیر خود قرار داده است؛ محصولی که به گواهی آمارهای معتبر توانسته تنها ظرف دو سال، گوگل را در خاک ویتنام زمینگیر کند و رتبهی اول بازدیدهای اینترنتی در این کشور را از آن خود کند. شرکتی نوپا و دانشبنیان به نام Coc Coc، که توانسته سرویسهایی از قبیل موتور جستجو، مرورگر و سامانه مکانیابی را با کیفیتی درخور تحسین، به مخاطبان ویتنامی اهدا کند و اعتماد آنان را به خود جلب نماید.
این شرکت چه راهی را در پیش گرفته و چگونه به این موفقیت دست یافته است؟ آیا برای ایجاد این سرویس بومی نیز شورایی راهبردی در کشور ویتنام تشکیل شده و مسئولان دولتی برای آن تعیین تکلیف کردهاند؟ ویژگیهای این سرویس بومی، چه بوده است که مردم یک کشور را قانع کرده تا از این محصول استفاده کنند؟