پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، بر اساس قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، به منظور کمک به تجاری‌سازی نوآوری‌ها، اختراعات و شکوفاسازی و کاربردی کردن دانش فنی از طریق ارائه کمک و تسهیلات قرض‌الحسنه و تسهیلات بدون أخذ هرگونه تضمین و مشارکت با اختیار بخشش تمام یا بخشی از سهم مشارکت به شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و زیر نظر رئیس شورا تأسیس می‌شود. منابع مالی صندوق شامل کمک‌های دولت، اعتبارات مندرج در بودجه سالانه، هرگونه کمک و سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکت‌های دولتی وابسته و تابع، نهادهای عمومی غیردولتی و شهرداری‌ها و شرکت‌های وابسته و تابع است.
این صندوق از سال ۱۳۹۲ فعالیت‌های خود را آغاز کرد و “افزایش میزان کمی و کیفی ارائه خدمات تامین مالی با ریسک بهینه”، “افزایش حرفه‌ای‌گری در تامین مالی طرح‌های فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان”، “افزایش سهم سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سبد خدمات تامین مالی صندوق نوآوری و شکوفایی”، “افزایش توان رقابتی شرکت‌های دانش‌بنیان در فضای ملی و بین‌المللی”، “افزایش اثربخشی سرمایه صندوق در صندوق‌های پژوهش و فناوری کشور”، “رشد سهم سرمایه‌های ملی و بین‌المللی در سبد خدمات تامین مالی” و “ارتقای ظرفیت نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان در فضای ملی و بین‌المللی” از جمله اهداف کلان این صندوق در نظر گرفته شد.
با وجود ۴۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان، این صندوق دامنه چتر حمایتی خود را با توسعه و تقویت صندوق‌های پژوهش و فناوری به عنوان بازوهای کمکی گسترده‌تر کرده است، به گونه‌ای که به گفته دکتر علی وحدت رییس صندوق نوآوری و شکوفایی، در حال حاضر این صندوق بیشترین سطح همکاری را با سایر نهادهای اکوسیستم نوآوری و فناوری مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ارتباطات و فناوری اطلاعات دارد.
حوزه فعالیت این صندوق محدود به تولید کالا و خدمات نمی‌شود، بلکه با ارائه خدماتی تلاش دارد تا پای این شرکت‌ها را به بازارهای بین‌الملل باز کند.
تغییر رویکردهای منفعلانه به فعالانه در برخورد با شرکت‌های دانش‌بنیان
دکتر علی وحدت در جریان بازدید از ایسنا، با بیان اینکه در دوره جدید مدیریت دو رویکرد اصلی را در اولویت فعالیت‌های این صندوق قرار دادیم، گفت: تبدیل فعالیت‌های صندوق از حالت منفعلانه به فعال یکی از این رویکردها بوده است. بر اساس ضوابط صندوق، شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان مشتریان اصلی، برای دریافت تسهیلات مجبور بودند در صف‌های طولانی در انتظار بمانند و این وضعیت موجب شده بود تا صندوق در حوزه‌هایی چون صادرات کمتر فعالیت کند.
وی ادامه داد: برای این منظور تدابیری اتخاذ شد که از جمله می‌توان به آغاز همکاری مشترک با صندوق‌های پژوهش و فناوری اشاره کرد؛ چرا که فعال شدن این صندوق‌ها از ایجاد صف‌های طولانی شرکت‌های دانش‌بنیان برای اخذ تسهیلات جلوگیری می‌کند.
وحدت با تاکید بر اینکه فعال شدن صندوق‌های پژوهش و فناوری موجب شد تا فرصت‌های بیشتری برای صندوق نوآوری و شکوفایی به منظور اجرای طرح‌های حمایتی فراهم شود، یادآور شد: با این اقدام شاهد هستیم که رویدادهای نوآوری در حوزه‌های مختلف فناوری در صندوق با همکاری سایر بازیگران اکوسیستم برگزار شود.
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی همکاری با همه دست اندرکاران اکوسیستم نوآوری و فناوری را از دیگر رویکردهای این صندوق در دور جدید مدیریتی عنوان کرد و گفت: بر این اساس توانستیم بیشترین سطح همکاری با سایر نهادهای اکوسیستم نوآوری و فناوری را چون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد کنیم؛ به گونه‌ای که با وزارت ارتباطات خط ویژه همکاری تعریف کردیم و بر اساس آن سرویس‌ها و رویدادهای جدیدی اجرایی می‌شود.
وحدت، اجرای چنین برنامه‌هایی را نیازمند همکاری فعال با همه دست‌اندرکاران حوزه علم و فناوری بخش‌های دولتی و خصوصی دانست و اظهار کرد: این دو مورد، جزو سیاست‌های ما بود و احساس می‌کنیم که در شروع فعالیت‌ها، موفق بودیم و توانستیم تحرک لازم را در بدنه صندوق ایجاد کنیم، ضمن آنکه تفکرات غالب در آن را تغییر دهیم.
اعطای لیزینگ تحقیق و توسعه از سوی صندوق نوآوری
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به جزئیات همکاری این صندوق با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توضیح داد: موضوع مهم درباره ورود صندوق نوآوری به حوزه‌های فناوری این است که از کدام نقطه توسعه فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی مسوولیت دارد و اگر قرار است صندوق در حوزه تحقیق و توسعه (R&D) وارد شود، نیاز است تا مرزبندی مشخصی برای آن تعیین شود.
وی افزود: بر این اساس در الگوی جدید حمایتی که تعریف کردیم، مقرر شد تا به شرکت‌هایی که دارای بخش‌های تحقیق و توسعه هستند، از سوی صندوق نوآوری تسهیلاتی در قالب گرنت فناوری اعطا شود. از این رو شرکت‌هایی که دارای قراردادهای تحقیق و توسعه باشند، بخشی از هزینه‌های تحقیق از سوی این صندوق به آنها پرداخت می‌شود.
به گفته این مقام مسوول، حمایت صندوق از تحقیق و توسعه شرکت‌ها، “لیزینگ تحقیق و توسعه” به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه این مدل در حال نهایی شدن است، یادآور شد: برای اجرای این الگو از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام همکاری شده است و مدیریت اجرای آن، وزارت علوم تعیین شده است. علاوه بر آن پیش‌بینی ما این است که برای این منظور ۱۰ تا ۲۰ میلیارد تومان اختصاص داده خواهد شد.
صادرات محصولات دانش‌بنیان
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در خصوص حمایت‌های این صندوق از صادرات محصولات دانش‌بنیان، خاطر نشان کرد: با توجه به افزایش قیمت ارز، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند از این فرصت به خوبی استفاده کنند، ضمن آنکه برای ما فرصتی ایجاد کرد تا بتوانیم از طرح‌ها و پروژه‌هایی که از ویژگی‌های صادراتی برخوردار هستند، حمایت کنیم.
به گفته وی، چنانچه طرح‌های دارای ویژگی‌های صادراتی، بازار هدف خود را پیدا کرده باشند و یا قراردادهای فروش به خارج را منعقد کرده باشند، می‌توانند از تسهیلات فوری و ویژه صندوق نوآوری و شکوفایی برخوردار شوند.
وحدت، زمان رسیدگی به طرح‌های ارسالی به این صندوق را کمتر از یک ماه اعلام کرد و یادآور شد: علاوه بر اعطای تسهیلات فوری به شرکت‌های دارای مزیت صادراتی، پاویون شرکت‌های دانش‌بنیان خارج از کشور با همکاری سایر نهادها راه‌اندازی شده است و از شرکت‌هایی که تمایل دارند در نمایشگاه‌های فناوری خارج از کشور حضور یابند، حمایت می‌شود.
وی حمایت از شرکت‌ها برای حضور در نمایشگاه را به منظور توسعه بازار و بازارسازی عنوان کرد و افزود: در صورتی که شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از نمایشگاه‌های خارجی را هدف‌گذاری کنند، مشمول حمایت ۷۰ تا ۹۰ درصدی صندوق نوآوری و شکوفایی خواهند شد.
وی حمایت از اعزام هیات تجاری به نمایشگاه‌های خارجی را از دیگر حمایت‌های این صندوق نام برد و ادامه داد: در صورتی که شرکت‌ها بخواهند برای ارزیابی فرصت‌های بازار، از نمایشگاه‌های فناوری خارجی بازدید کنند، مشمول حمایت‌های ما خواهند شد؛ ضمن آنکه اگر شرکتی بخواهد از هیات‌های خارجی برای بازدید از شرکت خود دعوت به عمل آورد؛ هزینه‌های آن را پرداخت خواهیم کرد.
حمایت از اخذ تاییدیه‌های فنی در راستای توسعه بازار
وحدت، اخذ تاییدیه‌های فنی مانند CE را یکی از نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان و خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه اخذ این تاییدیه‌ها نیازمند هزینه‌های بالایی است و اخیرا نیز با افزایش نرخ ارز، قیمت دریافت این تاییدیه‌ها نیز افزایش یافته است، شاهد هستیم که به همین دلیل برخی از شرکت‌ها از دریافت این تاییدیه‌ها منصرف می‌شوند. این در حالی است که حمایت از شرکت‌ها برای دریافت این تاییدیه‌ها، برای توسعه محصولات دانش‌بنیان داخلی بسیار موثر است. بر این اساس ما فهرستی از این تاییدیه‌ها را تهیه کردیم و امیدواریم اعطای حمایت‌های صندوق برای اخذ تاییدیه‌ها به توسعه صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان منجر شود.
وی اضافه کرد: ابزارهای حمایتی صندوق برای توسعه صادرات در خدمت شرکت‌های دانش‌بنیان است و احساس ما این است که تنوع بخشی به این ابزارها به صادرات این شرکت‌ها کمک خواهد کرد.
خدمات لیزینگ ابزاری دیگر برای توسعه بازار
وحدت، یکی دیگر از سرویس‌های مهم ارائه شده از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی را تسهیلات لیزینگ دانست و گفت: عملکرد صندوق در این زمینه قابل مقایسه با گذشته نیست و به‌زودی گزارشی در این زمینه منتشر خواهیم کرد.
وی برگزای رویدادهای ارائه نیازهای فناورانه در صندوق نوآوری را با رویکرد اعطای تسهیلات لیزینگ به شرکت‌های دانش بنیان دانست و با تاکید بر اینکه نرخ تسهیلات لیزینگ ۹ و ۱۱ درصد است، ادامه داد: زمانی که شرکت‌ها برای تجاری‌سازی محصولات خود وارد مذاکره می‌شوند، بسته حمایتی لیزینگ، جذابیت تجاری بیشتری برای کالاهای آنها ایجاد می‌کند، علاوه بر آن به منظور توسعه بازارهای این شرکت‌ها به سراغ شرکت‌های بزرگتر رفتیم تا با معرفی خدمات لیزینگ، آنها را برای خرید از محصولات دانش‌بنیان شرکت‌ها ترغیب کنیم؛ چراکه به دنبال این هستیم که با ابزار لیزینگ، بازار شرکت‌های دانش‌بنیان را توسعه دهیم.
حمایت از صدور ضمانت‌نامه
رییس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی در خصوص صدور ضمانت‌نامه، تاکید کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان برای فروش محصولات خود نیازمند ضمانت‌نامه هستند و صندوق طی مذاکرات و توافق با سیستم بانکی موفق شده است در صدور ضمانت‌نامه بانکی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیل خوبی را ایجاد کند. در این زمینه علاوه بر کاهش ۵۰ درصدی میزان سپرده لازم، تخفیف در کارمزد را نیز برای شرکت‌های دانش‌بنیان خواهیم داشت.
وحدت، زمان صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی برای شرکت‌های دانش‌بنیان را در صورتی که شرکت‌ها از صندوق، حد اعتباری دریافت کرده باشند، یک روزه اعلام کرد و یادآور شد: در سال جاری حجم ضمانت‌نامه صادر شده با این مدل از مرز ۵۰۰۰ میلیارد ریال خواهد گذشت.
میزان تسهیلات بانکی در اختیار شرکت‌ها
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه در طول سال‌ها فعالیت این صندوق تسهیلاتی از سیستم بانکی برای شرکت‌های دانش‌بنیان اخذ شده است، یادآور شد: در طول چند سال گذشته تسهیلاتی که از سیستم بانکی اخذ و به شرکت‌های دانش‌بنیان داده شده است، حدود ۷۰ میلیارد تومان بوده است؛ اما هدف‌گذاری هیات عامل فعلی برای سال جاری اعطای ۱۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق سیستم بانکی توسط اهرمی کردن منابع صندوق در بانک‌ها است.
وی با تاکید بر اینکه با همکاری بانک‌ها در ۶ ماه اول سال جاری حدود هزار میلیارد تومان از هدف‌گذاری تعیین شده برای سال ۱۳۹۸ محقق خواهد شد، افزود: پیش‌بینی ما این است تا پایان سال جاری، ۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات از سیستم بانکی اخذ و به شرکت‌های دانش‌بنیان تزریق شود.
همکاری با صندوق‌های پژوهش و فناوری
این مقام مسوول با اشاره به همکاری جدید با صندوق‌های پژوهش و فناوری، توضیح داد: حدود ۴۰۰ میلیارد تومان به عنوان تسهیلات و ۱۱۰۰ میلیارد تومان به عنوان خط اعتباری به ۱۸ صندوق پژوهش و فناوری اختصاص دادیم تا آنها این اعتبارات را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان بگذارند و از سوی دیگر از آنها خواسته شد که گزارش عملکرد ۶ ماهه خود را به صندوق ارسال کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس گزارش‌های ارسالی صندوق‌های پژوهش و فناوری در این زمینه ۷۰ تا ۸۰ درصد عملکرد مناسبی داشتند، اظهار کرد: در صورتی که این صندوق‌ها بتوانند تسهیلات با نرخ‌های ارزان‌تر به شرکت‌های دانش‌بنیان اعطا کنند، یارانه این تسهیلات از سوی صندوق نوآوری به صندوق‌های پژوهش و فناوری اعطا خواهد شد، ولی اگر صندوق‌های پژوهش و فناوری در این زمینه عملکرد مناسبی نداشته باشند، باید این اعتبارات را با نرخ ۱۸ درصد بازپرداخت کنند.
فعالیت ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان با فروش بیش از ۱۰ میلیارد تومان
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اینکه بر اساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حجم اقتصادی تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بالغ بر ۹۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است، گفت: با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شرکت‌های دانش‌بنیانی که فروش بیش از ۱۰ میلیارد تومان (شامل ۴۰۰ شرکت) داشته‌اند، شناسایی و در حوزه‌هایی همچون “نفت و انرژی”، “داروسازی”، “ICT”، “اقتصاد دیجیتال”، “سلامت” و غیره دسته‌بندی شدند.
وی ادامه داد: در همین زمینه اخیرا نیز نشستی با شرکت‌های پیشگام در حوزه سلامت داشتیم و مشخص شد عمده چالش‌های آنها مربوط به سازمان غذا و دارو و ارزیابی دانش‌بنیان‌ها در معاونت علمی بوده، نه دریافت تسهیلات از صندوق و این نشان می‌دهد که عملکرد ما برای اعطای تسهیلات و حمایت از این شرکت‌ها در مسیر درستی قرار دارد.
تعیین حوزه‌های اولویت‌دار در صندوق نوآوری
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه برخی از فناوری‌ها جزو فناوری‌های آینده به شمار می‌روند و در صورتی که بر روی آنها سرمایه‌گذاری نشود، عقب خواهیم ماند، یادآور شد: هوش مصنوعی از جمله فناوری‌های آینده به شمار می‌رود.
وی تعمیر و نگهداری صنعت هوایی را از دیگر حوزه‌های اولویت‌دار کشور نام برد و خاطر نشان کرد: اصولا حوزه هوا فضا در کشور مهجور مانده است، به گونه‌ای که در گذشته از سوی صندوق نوآوری ۲۰ میلیارد تومان به شرکت‌های فعال در این حوزه پرداخت شده بود و ما با برگزاری رویداد فناورانه با حضور ۷ شرکت تولیدکننده قطعات بزرگ و ۳۰ شرکت کوچکتر، موفق به انعقاد ۳۷۵ میلیارد تومان قرارداد همکاری میان این شرکت‌ها شدیم؛ چرا که در این رویداد شرکت‌ها توانستند همدیگر را برای همکاری‌های بیشتر شناسایی کنند. همچنین در رویداد فناورانه حوزه فضایی با حضور تمامی بازیگران مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان در صندوق مصوب شد.
حمایت ویژه از شتابدهنده‌ها با هدف حمایت از استارتاپ‌ها
رییس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با اشاره به چتر حمایتی این صندوق از فعالان حوزه علم و فناوری، گفت: شتابدهنده‌ها از جمله بازیگرانی هستند که از تسهیلاتی چون “سرمایه بذری” و “اجاره دفتر کار” برخوردار می‌شوند.
وی با بیان اینکه برای این شرکت‌ها ابزارهای حمایتی خاصی تعریف شده است، یادآور شد: شرکت‌های غیر دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های فناوری می‌توانند از تسهیلات صندوق‌های پژوهش و فناوری برخوردار شوند، ضمن آنکه مدل “هم سرمایه‌گذاری” نیز برای این بخش در صندوق طراحی شده است. عامل ما در این مدل، صندوق‌های پژوهش و فناوری و سایر صندوق‌های دارای مجوز هستند.
وحدت توضیح داد: در این مدل صندوق نوآوری به طور مستقیم وارد مشارکت با هیچ شرکتی نمی‌شود، بلکه به عاملین اعلام شده است که به ازای هر یک واحد سرمایه‌گذاری که در شرکت‌ها و طرح‌های سرمایه‌پذیر انجام دهند، صندوق نوآوری و شکوفایی ۴ برابر آن منابع را در اختیارشان قرار می‌دهد. بنابراین در این مدل یک عامل خودش پروژه را انتخاب، خودش پروژه را ارزیابی می‌کند و پس از اینکه تصمیم به سرمایه‌گذاری به روی آن گرفته شود، می‌تواند به صندوق نوآوری مراجعه کند و ۴ برابر سرمایه‌گذاری خود را از ما تامین مالی کند.
دکتر وحدت اضافه کرد: صندوق به دنبال استفاده حداکثری از ظرفیت بازار سرمایه کشور است، در این راستا در تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی مشارکت می‌کنیم. بر این اساس ما در تاسیس صندوق‌های جسورانه بورسی (VC) و صندوق‌های خصوصی (PE) تا ۴۰ درصد مشارکت می‌کنیم. مزیت این مشارکت در صندوق‌ها این است که از این طریق می‌توانیم از استارتاپ‌ها نیز حمایت کنیم. چون در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم، صندوق صرفا مجاز به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است؛ اما در قالب صندوق‌ها و بازار سرمایه، خدمات سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری شامل استارتاپ‌ها نیز هم می‌شود. علاوه بر این در این قالب فعالیت اصلی توسط بخش خصوصی و نهادهای مالی مستقل انجام می‌شود. در حقیقت در این ساختار، صندوق صرفا برای کمک به افزایش توان مالی سرمایه‌گذاران کنونی به بازار ورود می‌کند و در امور اجرایی و نظارتی که بر عهده مدیر این صندوق‌ها است، دخالتی نخواهد داشت.
حمایت صندوق از حوزه علوم انسانی
رییس صندوق نوآوری در خصوص حمایت این صندوق از فعالیت‌های حوزه علوم انسانی با تاکید بر اینکه ما هیچ محدودیتی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه علوم انسانی نداریم، ادامه داد: ما با دست‌اندرکاران این حوزه مذاکراتی را آغاز کردیم تا بتوانیم با همکاری آنها مدل همکاری را با شرکت‌های حوزه علوم انسانی تعریف کنیم و امیدواریم بتوانیم در این مذاکرات به این مدل حمایت دست یابیم.
منبع: ایسنا
