پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، اسباب‌بازی باید متناسب با ویژگی‌های سنی و جسمی و روانی کودک باشد. تا اثرات مفید داشته باشد وگرنه برای کودک مضر خواهد بود، به گونه‌ای که ژان پیاژه روانشناس معروف تاکید کرده که والدین باید در انتخاب اسباب‌بازی فرزند خود نهایت دقت و حساسیت را داشته باشند، چون اسباب‌بازی باعث شکل‌گیری تمایلات عاطفی و روانی فرزندان آنها خواهد شد و در صورتی که این حساسیت و دقت را نداشته باشند، شخصیت فرزند آنان بر خلاف انتظارشان شکل خواهد گرفت.
پژوهش‌های متعدد شاخص‌های مختلفی را برای انتخاب یک اسباب‌بازی خوب بیان کرده‌اند که در ادامه به چند شاخص برای انتخاب اسباب‌بازی اشاره می‌شود.
شاخص اول
تناسب سن کودک با اسباب‌بازی است به طوری که کودک با کمال میل آن را بپذیرد، از بازی با آن لذت ببرد و از نظر وزن و اندازه با ویژگی‌های فیزیکی کودک و همچنین توانایی ذهنی وی هماهنگی داشته باشد.
شاخص دوم
تناسب جنسیت کودک با اسباب‌بازی است که باید به دخترانه بودن، پسرانه بودن، صفات آنها و نوع اسباب‌بازی آنها تفاوت قائل شد. تحقیقات مختلفی در خصوص تمایلات پسران و دختران به اسباب‌بازی مختلف نشان داده است که اسباب‌بازی‌های مربوط به پسران از نوع چرخ‌دار مانند اتومبیل، دوچرخه، ماشین، قطار و… بوده و آنها از اسباب‌بازی‌های مثل ساعت، آهنربا، اسباب‌بازی‌های حیوانی، نظامی، آموزشی، هنری لذت می‌برند. در حالی‌که اسباب‌بازی‌های دختران شامل انواع اسباب‌بازی عروسک، خانه‌های عروسکی، ظروف آشپزخانه و… است. اگرچه استفاده از عروسک‌ها بیشتر مورد توجه دختران است اما این موضوع به نوع عروسک هم بستگی دارد. دختران شش برابر بیشتر از پسران دارای عروسک‌های زنانه و نه برابر بیشتر دارای عروسک‌های بچه هستند. در صورتی که هم پسران و هم دختران به اندازه یکسانی دارای عروسک‌هایی از جنس مذکر هستند. عروسک‌های سرباز، مردان کابویی و… بوده‌اند. همچنین تحقیقات دیگر نشان دادند که دختران اسباب‌بازی‌های مختلفی مثل عروسک‌ها، لباس و جواهرات، اسباب‌بازی‌های تزئینی، اسباب‌بازی‌های موزیکال و… را دوست دارند. در حالی‌که پسران از اسباب‌بازی‌های ورزشی، چرخ‌دار، نظامی، اسلحه، و ساعت و… لذت می‌برند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد ترجیح کودکان به اسباب‌بازی‌هایی که خودشان آنها را انتخاب کرده‌اند.
در تحقیقی که توسط بلیمکور و سنترز در سال ۲۰۰۵ تحت عنوان «مشخصه‌های اسباب‌بازی دختران و پسران» انجام شد از حدود ۱/۳۰۰ فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد خواسته شد تا ۱۲۶ اسباب‌بازی پسر و دختر را طبقه‌بندی کنند. آنها اسباب‌بازی‌های مختلف را در ۵ طبقه اسباب‌بازی‌های کاملاً مردانه، نسبتاً مردانه، خنثی، نسبتاً زنانه و کاملاً زنانه قرار دادند. بعد ار بررسی اولیه مشخص شد که اسباب‌بازی‌های مربوط به دختران اسباب‌بازی‌هایی هستند که شاخص‌هایی مانند جذابیت فیزیکی، پرورش مهارت‌های خانگی و… دارند. در حالی‌که اسباب‌بازی‌های پسران دارای شاخص‌هایی از جمله خشونت، رقابت، هیجان، و حتی اسباب‌بازی‌های خطرناک بودند. نکته جالب اینکه اسباب‌بازی‌های آموزشی و توسعه مهارت‌های مختلف اسباب‌بازی‌های بودند خنثی و یا نسبتاً مردانه.
شاخص سوم
ایمنی اسباب‌بازی است، باید اسباب‌بازی‌هایی ایمن و بی‌خطر تولید شوند که موجبات تهدید فیزیکی برای کودک و نوجوان را نداشته باشند.
شاخص چهارم
قیمت اسباب‌بازی است، که یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های والدین است. لذا خرید اسباب‌بازی ارزان قیمت وقتی معیارهای مختلف را داشته باشد غیر منطقی نیست.
شاخص پنجم
تناسب اسباب‌بازی با فرهنگ و ارزش‌های جامعه است که یکی از بهترین اهداف و کارکردهای اسباب‌بازی است.
شاخص ششم
تنوع در اسباب‌بازی؛ چون انسان دارای توانمندی‌های گوناگون است و هر یک از این توانمندی‌ها نیاز به راهکار متنوعی دارد بنابراین تنوع اسباب‌بازی باعث رشد و شکوفایی استعدادهای مختلف در کودکان و رشد همه جانبه در آنان می‌شود.
شاخص هفتم
کاربرد اسباب‌بازی؛ که از آن می‌توان برای تعلیم مفاهیم مختلف استفاده کرد که باعث افزایش خزانه لغات و هماهنگی عضلات در سنین مختلف کودکی شده و فرصت آموختن و دسترسی به محیط را بیشتر مهیا می‌کند و از کاربرد تشخیصی اسباب‌بازی هم می‌توان برای تشخیص رشد اجتماعی، شخصیتی و ذهنی کودک و از کاربرد درمانی آن هم برای حل مشکلات رفتاری و درمان ناتوانی‌ها استفاده کرد.
شاخص هشتم
ظاهر اسباب‌بازی، توجه به محصول و جذابیت ظاهری اسباب‌بازی مثل بسته‌بندی و رنگ و… بسیار مهم است.
اندازه بازار اسباب‌بازی جهان در سال ۲۰۰۴ حدود ۶۱ میلیارد دلار، در سال ۲۰۰۷ حدود ۷۲ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۲ حدود ۸۴ میلیارد دلار بوده است که اندازه این بازار در سال ۲۰۱۸ به حدود ۹۰ میلیارد دلار رسیده که رشدی ۱۸ درصدی را از سال ۲۰۱۳ نشان می‌دهد. در نتیجه این رشد چشمگیر نشان از اهمیت اسباب‌بازی در سبد مصرفی خانواده‌ها دارد.
منبع: مهر
