پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فنافر،لباس و پارچه ایرانی می‌تواند به‌عنوان یک محصول گردشگری متفاوت در صنعت گردشگری ایران موردتوجه جدی قرار گیرد.
پیشینه کهن طراحی و تولید لباس در ایران و روند طراحی مدرن توسط نسل نوی طراحان لباس ایرانی به‌خوبی می‌تواند در یک برنامه پویا و سالم در صنعت گردشگری ایران به‌عنوان یک محصول گردشگری مبتنی بر اقتصاد و فرهنگ، گروه جدیدی از گردشگران را راهی ایران کند.
سیمین ثقفی، کارشناس ارشد گردشگری، معتقد است صنعت تولید و طراحی لباس و محصولات مرتبط با آن در ایران نقش مثبتی در رونق گردشگری کشور دارد. او با اشاره به آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری که شاخص فرهنگی را یکی از مقوله‌هایی دانسته که ایران می‌تواند در آن به رقابت در بازار جهانی بپردازد، فعالیت در حوزه فشن را که با مقوله فرهنگ مرتبط بوده شاهدی بر این ادعا می‌داند. او اشاره دارد که پیشینه تاریخی ایران درزمینهٔ تولید و طراحی پوشاک در کنار انواع طراحی لباس و شیوه پوشش منحصربه‌فردی که به‌خصوص در سال‌های اخیر در کشور دیده می، شود، می‌تواند بستر مناسبی برای ایجاد جاذبه‌ای جدید برای گردشگران خارجی باشد و تأکید می‌کند که این محصول جدید در حوزه “گردشگری خرید” قرار گرفته و می‌تواند سهم عمده‌ای در ایجاد درآمد و اشتغال‌زایی به‌ویژه برای زنان داشته باشد.
این کارشناس حوزه گردشگری می‌گوید: در دنیایی که گردشگری خرید می‌رود تا به یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمد مبدل شود و خرید کردن یکی از انگیزه‌های سفر در بسیاری از گردشگران و حتی مهم‌ترین انگیزه سفر برای برخی از آن‌هاست، چرا نباید از این پتانسیل گسترده در کشور بهره برد؟ بر اساس آمار اداره گردشگری آمریکا گفته می‌شود که برای 90 درصد آسیایی‌ها، 86 درصد اروپای غربی و 85 درصد اروپای شرقی، خرید کردن مهم‌ترین فعالیتی است که در سفر انجام می‌دهند. اهمیت این حوزه از گردشگری تا آنجاست که سازمان جهانی گردشگری در سال‌های اخیر آن را به‌عنوان یکی از بخش‌های کاملاً مؤثر در رونق صنعت گردشگری می‌داند که می‌تواند فرصت گسترده‌ای را در مقصدهای گردشگری برای کسب درآمد ملی و افزایش ارزش‌های گردشگری در آن مناطق ایجاد کند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با دیگر بخش‌های اقتصادی نیز در ارتباط است.
او می‌افزاید: بر اساس گزارشی که سازمان جهانی گردشگری در سال 2014 مبتنی بر تحقیقی میدانی در چند مقصد گردشگری انجام داده، گفته می‌شود تا سال 2004 به‌طور سنتی گردشگران بابت مواردی همچون هتل، رستوران، مراکز تفریحی و یا فرهنگی و دیگر گزینه‌هایی از این قبیل هزینه می‌کردند، اما گردشگران امروزی بیشتر مشتریان محصولات در حوزه‌هایی همچون فشن، صنایع‌دستی یا طراحی هستند.
ثقفی در پاسخ به این سؤال که چه کشورهایی درزمینهٔ گردشگری خرید پیشتاز هستند می‌گوید: اگر نگاهی به نمودارهای سازمان جهانی گردشگری در سال 2012 بیندازیم می‌بینیم که ده کشوری که به ترتیب بیشترین تعداد گردشگر را جذب کرده‌اند به‌عنوان مقصدی برای خرید نیز موردتوجه قرار دارند و درواقع یکی از بیشترین تلاش‌های آن‌ها برای رونق گردشگری، ایجاد مراکز خرید منحصربه‌فرد یا خلق محصولات جدید در این زمینه و تبلیغ پتانسیلی که در زمینهٔ ایجاد تجربه‌های هیجان‌انگیز در گردشگری خرید دارند است. ازاین‌رو توانسته‌اند جایگاه خود را در شمار پربیننده‌ترین مقاصد گردشگری در جهان حفظ کنند. این کشورها به ترتیب فرانسه، آمریکا، چین، اسپانیا، ایتالیا، ترکیه، آلمان، انگلستان، روسیه و مالزی هستند.
او در مورد اینکه چگونه این کشورها توانسته‌اند به این سطح درآمد گردشگری خرید دسترسی یابند گفت: نگاهی به تجربه تک‌تک این کشورها نکات جالب توجهی را فراروی ما قرار می‌دهد. مثلاً فرانسه کشور اول دنیا در جذب گردشگر، تلاش کرده تا با ایجاد فرصت‌های خاصی برای خرید در شهر پاریس و چند شهر بزرگ این کشور تعداد گردشگرانش را افزایش دهد. مثلاً برگزارکنندگان تور، برنامه‌های خاصی در این زمینه اجرا می‌کنند و مراکز خرید محلی در این زمینه همکاری خوبی دارند. حتی کمپین‌هایی هم در این زمینه تشکیل شده مثل کمپین “خرید با پاریس ” که در سال 2014 یک مجموعه 270 تایی مرکز خرید با تخفیف را به گردشگران پیشنهاد می‌داد.
ثقفی ادامه داد: آنچه در ایالات متحده می‌بینیم این است که خرید کردن و غذا خوردن دو فعالیت عمده گردشگران در این سرزمین است. بیش از 19 درصد بودجه سفر گردشگران بین‌المللی در مغازه‌ها و فروشگاه‌های خاص صرف می‌شود. گردشگران سنگاپوری 73 درصد از هزینه سفرشان را صرف خرید در آمریکا می‌کنند، مکزیکی‌ها 60 درصد، ژاپنی‌ها 59 درصد، استرالیایی‌ها 47 درصد، آلمانی‌ها 40 درصد و گردشگران بریتانیایی 37 درصد. اسپانیا که در سال 2012 دومین کشور ازنظر درآمد گردشگری بوده جایگاه خودش را به‌عنوان یک مقصد خرید به‌ویژه برای گردشگران اهل آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا تثبیت کرده است. کمپین “من به اسپانیا نیاز دارم” نیز توانسته تبلیغ خوبی در این زمینه انجام دهد و حاصل آن است که 1.1 بیلیون دلار در این کشور توسط گردشگران خرج خرید شده که 48 درصد آن توسط گردشگران خارج از حوزه اتحادیه اروپا بوده است. در ایتالیا بخش دولتی عهده‌دار توریسم، تلاش‌های زیادی درزمینهٔ تبلیغات رسانه‌ای انجام داده تا این کشور را به‌عنوان مرکزی برای صنعت طراحی و فشن به دنیا معرفی کند تا آنجا که در سال 2013، در جایگاه سوم کشورهای جهان ازنظر برندهای مختلف در این زمینه قرار گرفته است. ضمن اینکه توجه زیادی به نیازهای گردشگران؛ ایجاد تسهیلات ویزا و هم‌چنین ارتقا و آموزش درزمینهٔ خدمات به مشتری از سوی این کشور صورت گرفته است. اما ترکیه، همسایه فعال ما که همواره مقصد جذابی برای خرید بوده با مقاصدی همچون “بازار بزرگ استانبول” که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده دنیا معرفی می‌شود توانسته در روز بین 250 تا 400 هزار بازدیدکننده جذب کند. از طرفی این کشور در تلاش است تا جاذبه‌های گردشگری خریدش را افزایش بدهد و ازاین‌روست که مرکزی را مثل مرکز خرید Cevahir در استانبول می‌سازد که در اروپا اولین و در دنیا هفتمین از نظر بزرگی به شمار می‌رود.
این کارشناس ارشد گردشگری ادامه داد: آلمان و بریتانیا نیز در سال‌های اخیر ازجمله کشورهایی بودند که بیشترین درآمد را از خرید کردن گردشگران کسب کرده‌اند. بر اساس گزارش‌های رسمی بیشترین هزینه‌ای که توسط گردشگران در آلمان صرف شده در فرانکفورت و توسط گردشگران چینی، سوئیسی و اماراتی بوده است. در انگلیس نیز کمپین “دیدار از بریتانیا” با همکاری دفاتر گردشگری و بهره بردن از برندهای معروف انگلیسی که به‌نوعی میراث فرهنگی این کشور به شمار می‌روند در کنار خرده‌فروشی‌هایی که در بخش تبلیغات خارجی مورداستفاده قرار می‌گیرند، به تبدیل بریتانیا به یک مرکز جذاب خرید کمک می‌کنند.
او با اشاره به کشورهای آسیایی گفت: و اما کشور آسیایی مثل مالزی که به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد خرید در جنوب شرق آسیا در سال‌های اخیر شناخته شده و با دارا بودن سه مرکز خرید از هفت مرکز خرید بزرگ دنیا در پایتخت خود، تلاش‌های وزارت فرهنگ و توریسم درزمینهٔ تبلیغ گردشگری خرید، ایجاد کارناوال‌های خرید و حراج توانسته موقعیتی را در بین رقبای این حوزه کسب کند. درآمد این کشور از خرید با اختلاف بسیار کمی از مراکز اقامتی در کشور مالزی جایگاه دوم منبع درآمد گردشگری قرار دارد و شامل 19.8 بیلیون رینگیت یعنی 30.2 درصد از کل درآمد گردشگری این کشور در سال 2013 می‌شود.
چین و روسیه هم که با عنوان سومین و نهمین کشور جذب‌کننده گردشگر در جدول قرار دارند، شاید بیشترین شهرت خود را مدیون محصولات تولیدی خود درزمینهٔ گردشگری خرید هستند. درعین‌حال رشد اقتصادی داخلی و افزایش قدرت خرید مردم این کشورها سبب شده که نه‌تنها تعداد گردشگران خارجی بلکه تعداد گردشگران داخلی نیز افزایش یابد.
ثقفی افزود: بنابراین می‌بینید که چگونه کشورهای قدرتمند جهان درزمینهٔ جذب گردشگر از پتانسیل خرید که درواقع بخش عمده آن شامل “گردشگری فشن” (Fashion tourism) است بهره برده و با ایجاد تجربه‌های منحصربه‌فرد برای گردشگران تشنه خرید، ساخت مراکز خریدی که امکان تجربه و تعامل فرهنگی، سنتی و مردمی را در عین خرید فراهم می‌آورند و طراحی تورهایی که مثلاً دیدار از یک فروشگاه خاص را شامل می‌شود، در رونق چرخه صنعت گردشگری خود می‌کوشند.
با توجه به این‌همه فعالیت‌ها که ازنظر فرهنگی در دنیای ما رخ می‌دهد و تأثیر بسزایی در اقتصاد کشورها دارد، آیا ایران می‌تواند سهمی از این بخش را به خود اختصاص بدهد؟ پرداختن به فشن توریسم و پتانسیل‌های ایران در این زمینه موضوعی است که در بخش بعدی گفت‌وگو با سیمین ثقفی، کارشناس ارشد گردشگری و اهل رسانه فعال در حوزه توریسم و فشن (در مالزی) به آن می‌پردازیم.
