با گسترش بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و پیشرفت های قابل توجه دراین حوزه جهان با پدیده ای تحت عنوان فضای مجازی مواجه شد وبخشی از فعالیت های بشر امروزی مانند حکومت داری ، فعالیت آموزشی ، مسائل فرهنگی ، فعالیت های اقتصادی ، حوزه سلامت و دیگر مسائل فردی و اجتماعی وارد فضای مجازی شده و این فضا دائما در حال گسترش می باشد.واژه هایی مانند دولت الکترونیک ، آموزش مجازی ، سلامت الکترنیکی ، تجارت الکترونیک از موضوعاتی می باشد که به سرعت در حال گسترش می باشد به گونه ای که شاهد ایجاد یک کره مجازی به وسعت بالای 3 میلیارد جمعیت با فعالیت های گوناگون در فضای مجازی می باشیم. به عنوان مثال زمانی داشتن یک وب سایت به عنوان یک ویترین فانتزی در کسب و کار ها مطرح بود ولی امروزه وب سایت سازمان ها ی دولتی و کسب و کار های خصوصی به عنوان یکی از مهمترین محل های انجام خدمات اداری و تجاری سازمان ها و شرکت ها می باشد و حضور با برنامه ریزی قوی یکی از عوامل موفقیت نهاد های گوناگون در عرصه کسب و کارشان می باشد.
یکی از حوزه های با اهمیتی که فضای مجازی در آن نقش تعیین کننده ای را ایفا می نماید حوزه گردشگری می باشدکه به عنوان گردشگری الکترونیک شناخته می شود.
صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع مهم از جنبه های گوناگون فرهنگی ، اقتصادی و قدرت نرم کشور ها و کم هزینه از لحاظ اشتغال زایی می تواند به عنوان یکی از صنایع پیشرو در کشور مطرح شود . در کشور های مالزی و ترکیه گردشگری به عنوان دومین منبع درآمد این کشور ها می باشد .حجم پولی که در حوزه گردشگری بین المللی جابجا می شود بالغ بر یک تریلیون و دویست میلیارد دلار می باشد که از درآمدهای نفتی اعضای اوپک بیشتر است.
دو فضایی شدن صنعت گردشگری یعنی استفاده از ظرفیت های فضای مجازی در کنار فضای فیزیکی برای توسعه صنعت گردشگری ضمن کاهش هزینه های سفر از طریق بکارگیری ظرفیتهای بلا استفاده، بکارگیری فضای مجازی برای دقیق تر شدن آمارهای ورودی و خروجی گردشگر جهت برنامه ریزی بهتر ، بکارگیری ابزار های تبلیغاتی اینترنتی با توجه به تعداد بالای کاربران و چند رسانه ای بودن تبلیغات در عرصه فضای مجازی و تاثیر فوق العاده آن، ارائه خدمات گردشگری به صورت آنلاین و سهولت استفاده از این فرآیند با توجه به فراگیری استفاده از رایانه ها ، تبلت ها و موبایل های هوشمند و در نتیجه فرامکانی و فرا سرزمینی شدن فضای مجازی و استفاده از این ظرفیت برای جذب گردشگران خارجی وبکارگیری ظرفیت 24ساعت در هفت روز یعنی لحظه به لحظه زمان ها برای انجام فعالیت های گوناگون در گردشگری الکترونیکی از جمله ظرفیت های فضای مجازی برای گسترش صنعت گردشگری می باشد.
برای پر کردن این خلا جامعه گردشگری الکترونیکی ایران چند سالی است که شروع بکار کرده است و با ایجاد کارگروه هایی مانند نرم افزار، سخت افزار ، اتوماسیون و فرهنگ سازی در حوزه گردشگری الکترونیک قدم های خوبی را برداشته است ولی برای موفقیت در این حوزه نیاز به اقدامات سیاست گذارانه ، اجرایی و هماهنگی کلیه دستگاه های سیاست گذار ، اجرایی ، نظارتی و نهادهای مدنی و بخش خصوصی گردشگری می باشیم.
حدود دو سال قبل در آبان سال 1393 یکی از مسئولین معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد که برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، جمهوری اسلامی ایران با رتبه چهل و هشت جزو پنجاه کشور برتر در حوزه گردشگری شناخته شد. با توجه به موفقیت دولت یازدهم در این حوزه مهم، با برداشته شدن تحریم ها و بکارگیری ظرفیت فضای مجازی می توان این رتبه را ارتقا بخشید.
**نویسنده:مهدی پورحسنی