فیسبوک و گوگل در مسیر تبدیل شدن به اپل و مایکروسافت دیگر

خیلی از افراد حالا به یاد نمی‌آورند، ولی وقتی مایکروسافت کار خود را آغاز کرد یکی از بزرگترین شرکای کاریش اپل بود که در آن زمان Apple II‌ را تولید می‌کرد. Apple II تبدیل به استاندارد طلایی برای رایانه‌های شخصی اولیه شده بود؛ اما این همکاری ادامه پیدا نکرد.

مایکروسافت تصمیم گرفت تا با IBM شریک شود و شرایط را برای دوران حکومت ویندوز بر طیف وسیعی از رایانه‌های شخصی فراهم کند. در این بین اپل هم فراز و نشیب‌های خود را داشت تا این که به این نتیجه رسید که شاخه رایانه‌های بالارده را برای خود انتخاب کند.

گوگل در جریان کنفرانس توسعه‌دهندگان خود از پلتفرم واقعیت مجازی موسوم به Daydream با همکاری شرکت‌های سامسونگ، اچ‌تی‌سی، ال‌جی، هواوی، آلکاتل، زدتی‌ای، شیائومی و ایسوس رونمایی کرد که واقعیت مجازی را برای همه ارزان‌تر و در دسترس‌تر می‌کند.

با فرض این که واقعیت مجازی واقعا رشد خواهد کرد، چیزی که صنعت فناوری در حال حاضر آن را باور دارد، به نظر می‌رسد که تاریخ در حال تکرار است؛ حالا گوگل در نقش مایکروسافت و فیسبوک در نقش اپل ظاهر شده‌اند که البته این الزاما چیز خوبی هم نیست.

نگاهی به گذشته

Apple II به هیچ وجه اولین کامپیوتری نبود که ساخته شد؛ ولی وقتی در سال ۱۹۷۷ به بازار عرضه شد، تمام ایده‌ای که در رابطه با رایانه‌های شخصی مطرح بود چیزی فراتر از سرگرمی نبود. در واقع Apple I یک کیت کامپیوتری از نوع do-it-yourself بود.

بزرگترین دستاورد Apple II این بود که همه سخت‌افزارش در قالب یک بدنه‌ی از پیش ساخته شده آماده شده بود که هر کسی می‌توانست از آن استفاده کند و برای آن نرم افزار بسازد. این کارِ بسیار موفقیت آمیزی بود که اپل توانست خط تولید محصولی را راه بیاندازد که تا زمان Apple IIe در سال ۱۹۹۳ ادامه پیدا کند.

در این بین مایکروسافت متوجه فرصت بدست آمده شد. با وجود این که Apple II‌ و پس از آن مکینتاش اپل بسیار محبوب بودند، ولی برای بسیاری از مردم گران بودند. البته با توجه به این که در آن زمان اپل تنها تولیدکننده‌ی آن کامپیوترها بود، دلیلی هم برای کاهش قیمت محصولاتش نمی‌دید. اینجا بود که مایکروسافت با طرح جدید خود وارد ماجرا شد و مقدمات سبقت از اپل را فراهم کرد.

مایکروسافت ویندوز خود را به هر شرکتی که رایانه‌ی شخصی تولید می‌کرد، فروخت؛ به این ترتیب اکوسیستمی از شرکت‌های مختلف را ایجاد کرد که هیچ یک نرم‌افزار سازگار و خوبی نداشتند. قیمت رایانه‌های شخصی شکسته شد، تولید کنندگان رایانه‌های شخصی جان تازه‌ای گرفتند، قیمت سهام مایکروسافت بالا رفت و آینده‌ی اپل در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت.

این همان چیزی است که گوگل در رابطه با اندروید انجام می‌دهد؛ گوگل سیستم‌عامل موبایل خود را به رایگان در اختیار همه تولیدکنندگان قرار داده است. حالا شما به انتخاب خود می‌توانید یک گوشی هوشمند اندرویدی بخرید که کمتر از ۴۰۰ هزار تومان یا بیشتر از ۲ میلیون تومان قیمت دارد. به همین روال گوگل قصد دارد تا همین ترفند را این بار در حوزه‌ی واقعیت مجازی پیاده کند.

جنون مجازی

درست مثل کاری که پیش از این اپل انجام داده بود، فیسبوک به شدت به آکیولس که در سال ۲۰۱۴ با قیمت ۲ میلیارد دلار خریداری کرد و هدست واقعیت مجازی آکیولس ریفت خود چسبیده است.

به همین دلیل این شرکت همان مزایا و معایب اپل در زمان Apple II و مکینتاش را دارد. این هدست طوری مهندسی شده است که تجربه‌ای از واقعیت مجازی را به کاربر بدهد که تا پیش از این به هیچ وجه وجود نداشته است. اما فناوری فیسبوک واقعا گران است؛ ۵۹۹ دلار فقط برای هدست آکیولس ریفت و یک رایانه ۱۲۰۰ دلاری که برای کار با هدست از آن استفاده کنید.

برنامه‌های گوگل برای آینده واقعیت مجازی کمی گسترده‌تر است. اولین برنامه این شرکت برای واقعیت مجازی کاردبوردهای ۲۰ دلاری بود که تقریبا هر مدل گوشی هوشمندی را می‌شد در آن قرار داد و با آن کار کرد.

درست مثل کاری که مایکروسافت با ویندوز کرد، گوگل همه سراغ شرکای خود رفته تا رویای Daydream‌ را به واقعیت مبدل کند. این شرکت نقشه‌هایی برای یک هدست واقعیت مجازی ارائه کرده که هر کسی می‌تواند از روی آن هدست را بسازد و مشخصات سخت‌افزاری گوشی‌های هوشمند سازگار با این هدست را نیز مشخص کرده است.

البته محدودیت‌هایی وجود دارد؛ Daydream فقط با گوشی‌های خاص و از قبل تایید شده‌ی جدید کار می‌کند. ولی ایده‌ی کلی این است که همواره ارزان‌تر و در دسترس‌تر باشد؛ به نحوی که شما به واقعیت مجازی از طریق گوشی هوشمندی که در اختیار دارید دسترسی داشته باشید و نه کامپیوترهای گران قیمت مخصوص بازی که کاربران حرفه‌ای در اختیار دارند.

در این بین فیسبوک هم این روند را نادیده نگرفته و Gear VR سامسونگ که با همکاری آکیولس ساخته شده، نمونه‌ای از تلاش‌های فیسبوک برای حضور در بازار هدست‌های واقعیت مجازی است که از گوشی هوشمند برای پردازش داده‌ها بهره می‌گیرند. ولی این هدست هم فقط با گلکسی‌های سامسونگ کار می‌کند که معمولا قیمت‌های بالایی دارند.

DayDream‌ گوگل، حداقل روی کاغذ بیشتر شامل گوشی‌های هوشمند پایین‌رده و ارزان قیمت می‌شود. شاید محصول گوگل هیچگاه قدرت آکیولس ریفت را نداشته باشد، ولی اگر ایده‌ی آن عملی شود، شاهد تولید واقعیت مجازی ارزان قیمت از سوی هر تولید کننده‌ای می‌شویم که Daydream‌ را تبدیل به استاندارد جدیدی می‌کنند.

برنامه‌های آینده

بنابراین حالا آکیولس فیسبوک را داریم که در حوزه‌ی واقعیت مجازی بالارده فعالیت می‌کند و Daydream گوگل که پایین و میان‌رده‌ی واقعیت مجازی را هدف گرفته است. به نظر خوب می‌رسد؛ ولی وقتی به آن چه که بین اپل و مایکروسافت طی دهه‌های اخیر گذشته نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که کاربران زمانی بیشتر از همیشه سود می‌برند که شاهد رقابت رو در رو بین غول‌های فناوری باشیم. در حال حاضر، واقعیت مجازی بازار بسیار جوانی است که شرکت‌ها نیازی به رقابت با یکدیگر نمی‌بینند.

با این حال در حال حاضر شما نمی‌توانید به صورت قانونی نرم‌افزار یوتیوب گوگل را در سیستم‌عامل آکیولس فیسبوک داشته باشید. اگر واقعیت مجازی رونق بگیرد، شاهد مرزبندی‌های بیشتری بین اکوسیستم نرم‌افزاری فیسبوک و گوگل نیز خواهیم بود.

در همین زمینه، اپل و فیسبوک به توافقاتی رسیدند. مایکروسافت برخی از بهترین‌های نرم‌افزارهای آیفون را می‌سازد و اپل نرم‌افزار آفیس مایکروسافت را در آیپد پرو ترویج می‌کند.

برای رسیدن به چنین موقعیتی در حوزه‌ی واقعیت مجازی، نیاز به بلوغ رسیدن هر چه بیشتر این حوزه است. ما هنوز در ابتدای راه هستیم و فقط به پتانسیل‌های موجود در واقعیت مجازی نگاه می‌کنیم و اگر گوگل و فیسبوک طبق چیزی که پیش از این بین مایکروسافت و اپل دیده بودیم، عمل کنند، باید انتظار یک رویارویی بلند مدت، سخت و تلخ را داشته باشیم.