پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی،حمله تروریستی سه‌شنبه شب به فرودگاه آتاتورک ۴۰ کشته و بیش از ۲۳۰زخمی برجای گذاشت. حمله به فرودگاه بین‌المللی آتاتورک، آخرین حمله به ترکیه از سال ۲۰۱۲ میلادی تاکنون به حساب می‌آید.
اکنون اقتصاد ترکیه زیر بار حملات تروریستی پی در پی خم شده است. در کنار آن درگیری‌های پراکنده با داعش و گروهک‌های دیگر مانند «پ.ک.ک» و اختلاف با روسیه به دلیل سقوط جت روسی در مرز ترکیه و سوریه و کشته شدن خلبان، به بخش‌های مختلف اقتصادی این کشور از جمله گردشگری، صنعت هواپیمایی، انرژی و غیره فشار وارد کرده است.
کاهش ارزش سهام شرکت‌های هواپیمایی
آنچه اوضاع را بدتر می‌کرد، آن بود که این حمله تروریستی درحالی اتفاق افتاد که بازارهای جهانی در حال هضم تاثیرات و پیامدهای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بود. نخستین نشانه‌های نوسان اقتصادی در ترکیه در بورس این کشور و ارزش لیره مشخص شد. به محض خبر انتشار حمله تروریستی به فرودگاه ترکیه، لیره، واحد پول ملی این کشور با کاهش ارزش روبه‌رو شد از سوی دیگر بورس این کشور دچار نوسان شد و سهام ترکیش ایر (شرکت هواپیمایی بین‌المللی آن) نیز با روندی نزولی به فعالیت خود ادامه داد.
در همین راستا ارزش لیر ترکیه حدود یک‌درصد در برابر دلار کاسته شد. همچنین در آخرین مبادلات انجام شده در بازارهای بین‌المللی برابری لیر از ٢,٨٩ به ٢.٩٠ لیر در برابر یک دلار کاهش یافت. پس از کاهش ارزش شاخص بورس، روز پنجشنبه شاخص MSCI مربوط به ETF بازارهای نوظهور ٢درصد افزایش یافت.
از سوی دیگر شرکت مدیریت هواپیمایی این کشور به نام(TAVHavalimanlari Holding (TAVHY ترمینال‌های هوایی ترکیه و منطقه را کنترل می‌کند با ۶درصد کاهش ارزش روبه‌رو شد.
همچنین سهام شرکت‌های محلی نیز در بورس چهارشنبه ترکیه با روندی نزولی و کاهشی ۵درصدی دست و پنجه نرم کرد. علاوه بر این موارد شرکت‌های هواپیمایی دولتی ترکیه که تحت عنوان Turk Hava Yollari (THYAO.Istanbul) نیز در بورس این کشور فعالیت می‌کند، با یک‌درصد کاهش ارزش روبه‌رو شد.
در همین زمینه ولگانگ پیکولی یکی از تحلیلگران اقتصاد سرمایه‌گذاری در یادداشتی در وب‌سایت خبری تحلیلی barron می‌نویسد: وزارت گردشگری ترکیه در اوایل هفته اشاره کرده بود میزان ورود گردشگر به این کشور در مقایسه سالانه با کاهشی ٣۵درصدی در ماه می روبرو شده است. همچنین مقایسه سالانه نشان داد میزان گردشگران در ماه آوریل نیز ٢٨درصد کمتر از سال گذشته بوده است. چنین کاهشی غیر قابل انتظار بود، زیرا آمار گردشگری این کشور به‌طور دقیق از اوایل دهه ١٩٩٠ میلادی قابل پیگیری است. با وجود حملات تروریستی پیش‌بینی می‌شود درآمد دولت ترکیه از این بخش در سال‌جاری میلادی به ١٨ تا ٢٠میلیارد دلار برسد. این رقم نشان‌دهنده کاهشی قابل توجه در مقابل درآمد ٢٨ تا ٣٠میلیارد دلاری آن در سال‌های پر گردشگر است…. حملات تروریستی از سمت گروه داعش در روز ٢٨ ژوئن بیش از پیش نشان می‌دهد ترکیه با تهدیدی روز افزون از جانب داعش روبه‌رو است. علاوه بر آن حملات تروریستی برای نخستین مرتبه عامه مردم (و نه فقط گردشگران خارجی یا نیروهای امنیتی) را هدف گرفته بود.
از رشد ٢٠٠درصدی گردشگری ، تا کاهش ٢٠درصدی گردشگران
خبرگزاری سی.ان.ان نیز در گزارشی به بدتر شدن اوضاع اقتصادی ترکیه پس از حملات تروریستی می‌پردازد. این خبرگزاری به نقل از سونر کاگاپتای، مدیر برنامه تحقیقات درباره ترکیه در انستیتو واشنگتن می‌نویسد: این حمله بیش از پیش صنعت گردشگری و اقتصاد ترکیه را به چالش خواهد داشت. به‌طورحتم چنین حملاتی تصویری را که ترکیه در حوزه گردشگری ساخته، یعنی جایی که بتوان به راحتی در آن گشت‌وگذار کرد یا به کسب تجارت پرداخت، از بین برده است؛ البته این پدیده جدیدی نیست، تعداد گردشگران خارجی در ترکیه در سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است و طی ۵ ماهه نخست سال با ٢٣درصد رکود روبه‌رو شده است.
باید در نظر داشت که حمله به فرودگاه استانبول به‌عنوان یکی از شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین فرودگاه‌های دنیا، ضربه سهمگینی به اقتصاد این کشور خواهد زد. کاگاپتای در ادامه می‌گوید: فرودگاه آتاتورک در استانبول یکی از نقاط ورود به کشور ترکیه برای بیش از ٣٠میلیون گردشگری است که سالانه به این کشور می‌آیند. همچنین اینجا مرکزی برای شرکت‌های هواپیمایی ترکیه نیز به شمار می‌رود. براساس گزارشی که هیأت جهانی سفر و توریسم منتشر کرده است، سفر و گردشگری به‌طور مستقیم ۵درصد تولید ناخالص ملی این کشور در سال ٢٠١۵ را تشکیل داده‌اند. این در حالی است که تأثیر این بخش‌ها روی فعالیت‌های اقتصادی دیگر مانند ساخت‌وساز محاسبه نشده است. باید توجه داشت که صنعت گردشگری ترکیه طی دهه گذشته رشد زیادی داشته است. براساس آمار موسسه ترویج و حمایت از سرمایه‌گذاری در ترکیه، بین سال‌های ٢٠٠٢ تا ٢٠١۴میلادی تعداد گردشگردان ترکیه ٢٠٠درصد رشد کرده است. به نظر می‌رسد سال ٢٠١۴ میلادی اوج سفرهای گردشگری به ترکیه بوده است؛ اما اکنون تمام این ارقام و گردشگران از کشورهای ثروتمند در حال کاهش است. تعداد گردشگران آلمانی، انگلیسی و آمریکایی که در پنج ماهه نخست سال ٢٠١۶ از ترکیه دیدن کرده‌اند بیش از ٢٠درصد کاهش یافته است. همچنین بیش از ٨٠درصد روس‌ها نیز سفرهای خود به این کشور را متوقف کرده‌اند که این هم نتیجه مستقیم تصمیم روسیه برای ممنوعیت سفرهای تفریحی و پروازهای چارتر به این کشور بوده است.
لغو ممنوعیت سفر گردشگران روس به ترکیه
به هر حال برخی دیگر از کارشناسان بین‌المللی تخمین می‌زنند شاید اوضاع ترکیه به این وخامت نباشد و بتواند اقتصاد خود را اگر نه سروسامان بلکه تا حدودی سرپا نگه دارد. قبل از حمله تروریستی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه نامه‌ای برای رئیس‌جمهوری روسیه فرستاد و درباره مرگ خلبان روسی در مرز ترکیه و سوریه در نوامبر گذشته عذرخواهی کرد. در پی این اقدام نیز روسیه عذرخواهی ترکیه را قبول کرد و پوتین ممنوعیت فروش بسته سفرهای تفریحی ترکیه و همچنین پروازهای چارتر به ترکیه را لغو کرد. به این ترتیب ترکیه می‌تواند امیدوار باشد حداقل گردشگران روسی دوباره به کشورش باز خواهند گشت. از سوی دیگر دیمیتری مدودوف، نخست‌وزیر روسیه نیز به وزرا دستور داد که اقدامات لازم برای لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ترکیه را اجرا کنند. او دراین‌باره گفت: تحریم‌ها در چند مرحله برداشته می‌شود تا به تولید‌کنندگان روس ضربه وارد نشود؛ البته لغو این محدودیت‌ها لازم است. به این ترتیب احتمالا ساخت خط لوله گاز روسیه به ترکیه نیز از سر گرفته خواهد شد.
ایران جایگزین ترکیه
با وجود این نمی‌توان ادعا کرد گردشگری ترکیه دوباره به‌طور کامل به وضع عادی برخواهد داشت؛ با توجه به افزایش ناامنی و حملات تروریستی از سال ٢٠١٢ تاکنون، به‌طورحتم عده‌ای از گردشگران نقطه دیگری را برای سفر و گشت‌وگذار انتخاب خواهند کرد. ایران به‌عنوان کشور همسایه با توجه به تاریخ غنی، مکان‌های دیدنی و آب و هوای مناسب یکی از این نقاط گردشگری خواهد بود. در همین راستا احمد اصغری، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران به «شهروند» می‌گوید: هر چند روسیه تحریم‌های ترکیه را برداشته و دوباره گردشگران روسی به این کشور سرازیر خواهند شد، اما نمی‌توان همین ادعا را درباره بقیه گردشگران هم داشت. به‌هرحال این عدم رغبت به نفع ما است و این بی‌تمایلی گردشگران به ترکیه به نفع ایران است. از سوی دیگر باید توجه داشت که ترکیه به‌عنوان کشور نزدیک ایران یکی از مقاصد گردشگری پرطرفدار میان ایرانیان بوده است؛ اما به نظر می‌رسد این حملات تروریستی حتی ایرانیان را هم ترسانده است. به گفته اصغری ارزان شدن ناگهانی تورهای این کشور و همچنین تغییر مسیر این تورها از استانبول به آنتالیا حاکی از همین امر است.
منبع:اعتبار
