به گزارش فناوری فرهنگی، نقش و اهمیت اسباب بازی مدتها است در کشور ما به فراموشی سپرده شده است، این در حالی است که بسیاری از روانشناسان در سراسر دنیا با نظریات و دیدگاههای متفاوت بر این مساله اتفاق نظر دارند که اسباب بازیها تاثیر شگرفی بر شخصیت انسان به جا میگذارند، به همین دلیل است که اکثر کشورهای پیشرفته دنیا میکوشند تا هرچه بیشتر بر تنوع بازیها و اسباببازیهای خود بیافزایند.
به عنوان مثال در کشور آلمان اسباببازیهایی تولید میشود که حافظه سالمندان را بهبود میبخشد. همچنین تعداد زیادی نمایشگاه وجود دارد که کودکان میتوانند از طریق آنها اسباببازیهای غیرقابل استفاده یا از چشم افتادهشان را با اسباب بازیهای بچههای دیگر مبادله کنند، اما مقوله اسباب بازی در ایران جدی گرفته نشده و حمایت خاصی از طراحان و تولیدکنندگان اسباببازی و حقوق آنها و همینطور تولید اسباببازی به شکل صنعتی و تخصصی نیز صورت نمیگیرد و حتی میتوان گفت ما در زمینه کپیبرداری از محصولات خارجی نیز موفق عمل نکردهایم. از طرف دیگر در مورد اطلاعرسانی راجع به اسباببازی که یکی از ابتداییترین مراحل رشد و گسترش یک صنعت میباشد، متاسفانه کار زیادی در ایران انجام نشده است.
براساس آمارهای بینالمللی اکنون تجارت اسباب بازی، سومین تجارت پرسود جهان بعد از مواد مخدر و صنایع نظامی میباشد. تجارت جهانی اسباب بازی به شکل امروزی از دهه 60 میلادی رونق گرفته است. هماکنون نیز کشور چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده اسباب بازی جهان به شمار میرود و به همراه 18 کشور دیگر، بازار جهانی این کالا را در اختیار دارد. پس از کشور چین، کشورهای هند، آلمان، تایوان، آمریکا و کره به ترتیب رتبههای بزرگترین تولیدکنندگان اسباب بازی در دنیا را در اختیار دارند. هماکنون شرکتهای تولیدکننده اسباب بازی در ایران تنها حدود 10 درصد از نیاز بازارهای داخلی را پاسخ میدهند و مابقی این نیاز توسط واردات اسباببازی از سایر کشورها تامین میشود.
به هر حال ما در اینجا قصد نداریم در مورد مشکلات و محدودیتهای تولید اسباب بازی در ایران صحبت کنیم، بلکه هدف اصلی ما این است که از یک طرف اطلاعات تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اسباببازی را در مورد نحوه فرآیند تولید و مسیری که یک تولیدکننده موفق در خارج از کشور باید طی نماید تا به یک غول صنعتی در دنیا تبدیل شود، بیشتر نماییم و از طرف دیگر بررسی نماییم شرکتی که به این حد از توسعه و پیشرفت میرسد، در نقطه زمانی صفر در کجا قرار داشته است و اکنون در چه شرایطی مشغول به فعالیت میباشد. به همین دلیل به سراغ موفقترین شرکتهای اسباب بازی در دنیا رفته و اطلاعات مفیدی از آنها را در اختیار خوانندگان عزیز قرار میدهیم، در این مقاله به معرفی شرکت «لگو» که یکی از بزرگترین و در عین حال پرفروشترین برندهای دنیا میباشد، خواهیم پرداخت. شرکت لگو در کشور دانمارک و در شهر صنعتی بیلوند قرار گرفته است. رونق اقتصادی وابسته به صنعت اسباببازی در کشور کوچکی همچون دانمارک که تنها 43 هزار و 94 کیلومترمربع مساحت و حدود 5 میلیون و 447 هزار نفر جمعیت دارد، به قدری چشمگیر است که بسیاری از کشورهای جهان موفقیت دانمارک در این عرصه را به عنوان یک الگوی تضمین شده مد نظر قرار دادهاند. اگرچه دانمارک ذخایر معدنی قابل توجهی ندارد، اما از تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ گوشت، کره، پنیر و تخممرغ، تولیدات صنعتی و یکی از مشهورترین برندهای اسباببازی دنیا با نام «لگو» به شمار میآید. محبوبیت و جهانی بودن لگو به قدری است که نه تنها مرزهای این کشور را برای جذب مخاطب و بازار در قاره اروپا درنوردیده، بلکه به سادگی خود را در دل کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان شرق دور نیز جای داده است.
شرکت لگو با نام تجاری LEGO به طور رسمی سالها است که در بازار اسباببازی مشغول به فعالیت میباشد، شاید بتوان ادعا کرد که متمایزترین و مهمترین محصول این شرکت همان آجرههای رنگارنگ پلاستیکی سر هم کردنی و البته در کنار آن چرخدندههای پلاستیکی معروف آن شرکت باشد. این سازهها و قطعات کوچک پلاستیکی به روشهای مختلف با یکدیگر جفت و مرتبط میشوند تا از کنار هم قرار گرفتن آنها اجسامی مثل ماشین، ساختمان و حتی رباتهای بسیار جالبی ساخته شود. البته استفاده از این قطعات کوچک فقط به ساخت این موارد محدود نمیشود، بلکه شما با توجه به هدفی که در ذهن دارید، اشکال مختلفی را نیز میتوانید بسازید.
لگو از دو کلمه دانمارکی leg godt به معنای «خوب بازی کن» گرفته شده است. این اصطلاح در واقع نام و آرمان گروه لگو میباشد و در زبان لاتین مفهوم «من کنار هم میگذارم» یا «من مونتاژ میکنم» را دارد. گروه تولیدی لگو در سال 1932 میلادی یعنی حدود 77 سال پیش تاسیس شده است. موسس اصلی این گروه، شخصی به نام اولکرک کریستینسن است که پس از او این مجموعه برای پسرش به ارث گذاشته شد و البته اکنون صاحب این مجموعه بزرگ آقا کلد اولکرک کریستینسن است که نوه این خانواده میباشد. این شرکت با طی نمودن زمانی بیش از 70 سال فعالیت از یک مجموعه کوچک و کارگاه نجاری در حال حاضر به بنگاه اقتصادی مدرن و بزرگی تبدیل شده است. بر اساس آمار فروش محصولات، این گروه ششمین تولیدکننده بزرگ اسباببازی جهان میباشد. همان طور که گفته شد مرکز اصلی این شرکت در شهر بیلوند در کشور دانمارک قرار دارد و دارای شرکتهای فرعی و نمایندگیهای بسیاری میباشد و حدودا در 130 کشور دنیا محصولات لگو به فروش میرسد.
شعار گروه تولید لگو نیز جالب توجه میباشد، «تنها بهترینها بهاندازه کافی خوب هستند» این شعاری بود که شخص آقای اولکرک برای تشویق کارمندان به اینکه هر چه بیشتر در بالا بردن کیفیت محصولات شرکت تلاش نمایند، انتخاب نمود. این شعار هنوز هم در کارخانه لگو مورد استفاده جدی میباشد و در واقع سرلوحه کار این گروه در تولید اسباببازیهای باکیفیت است. برند لگو نیز بسیار ساده و خودمانی بوده و به عنوان تضمینکننده کیفیت و اصالت و ابتکار محصولات شرکت در بین طرفداران آن پذیرفته شده است. آنچه که مردم از این شرکت انتظار دارند، این است که محصولات، خدمات و جوابگویی به مشتریان در سراسر دنیا وجود داشته و در واقع محسوس و یکسان باشد، مدیران لگو معتقد هستند که باید تمامی تلاش خود را معطوف ثبات و عدم تغییر کیفیت محصولات خود در سراسر جهان نمایند و همواره بر حفظ قدرت و موقعیت برند شرکت تمرکز داشته باشند.
شاید بتوان گفت که نقطه عطف این شرکت در دهه 1940 بود، درست همان موقع که این شرکت شروع به ساخت اسباببازیهای پلاستیکی کرد و به جرات میتوان گفت که به دنیای نامحدودی از تولیدات اسباببازی وارد شد و در سال 1949 لگو، اولین آجرههای رنگارنگ پلاستیکی خود که به «آجرههای چسباندنی اتوماتیک» معروف بود را به کودکان و تمامی مشتریان در سراسر دنیا معرفی نمود. این مجموعه به صورت باورنکردنی پس از ایجاد و شروع تولید به زودی با درخواستهای بسیار زیاد بینالمللی روبهرو گردید و اکنون فیلمها، بازیها، مسابقات و اسباببازیهای این شرکت در بیشتر کشورهای دنیا در دستان کودکان و نوجوانان به چشم میخورد.
زمانی که شرکت لگو برای اولین بار به جای چوب از پلاستیک در ساخت اسباببازی استفاده نمود، محصولات شرکت با عدم استقبال از طرف مشتریان به خصوص خردهفروشان و مصرفکنندگان نهایی روبهرو شد. در آن زمان این تفکر در بین مردم وجود داشت که پلاستیک نمیتواند جایگزین خوبی برای چوب در ساخت اسباببازیها باشد، لذا بسیاری از محمولههای بزرگ این شرکت از سراسر دنیا به دلیل فروش پایین برگشت داده شد، اما این شرکت تولیدی به انتخاب خود ایمان داشت و در ادامه راهی که شروع کرده بود، هیچ گاه مایوس و ناامید نشد.
در سال 1954 پسر آقای کریستینسن، یعنی گودفرد کریستینسن، مدیر جدید گروه تولیدی لگو گردید. در این زمان مدیر جدید با مشکلات زیادی مواجه شد و مهمترین آن پایین بودن سطح فروش به دلیل اعتصاب و عدم سفارش خریداران در سراسر دنیا بود، به همین دلیل در اوایل سال 1958 شرکت لگو به این فکر افتاد تا مشکلات موجود در محصولات خود را برطرف نماید. در آن زمان آجرههای پلاستیکی این شرکت از یک طرف قابلیت ساخت سازههای متنوع را نداشت و از طرف دیگر به خوبی به یکدیگر قفل نمیشدند و در زمان جداسازی آنها نیز کودکان با محدودیتهای زیادی روبهرو بودند، این بود که نسل جدید آجرههای پلاستیکی این شرکت طراحی و به بازار عرضه شد. در این محصولات، شرکت حتی نوع مواد پلاستیکی را جهت سهولت در بازی تغییر داد و تا به امروز نیز این آجرههای مدرن هر روز به لحاظ کیفی و البته تنوع محصول در حال رشد و توسعه میباشد.
آجرهای پلاستیکی رنگارنگ لگو امروز به عنوان یکی از قطبهای صنعت و حتی توریسم دانمارک نقش کلیدی را در رونق اقتصادی این کشور بازی میکند. مردم دانمارک معتقدند که لگو نه تنها اسباببازی است که باعث سربلندی آنان در دنیا شده، بلکه سفیر فرهنگی این کشور به شمار میآید که توانسته است جایگاه کشور دانمارک را در میان کشورهایی نظیر مالزی، چین، هندوستان، اسپانیا و غیره که از پشتوانه فرهنگی چندین هزار ساله برخوردارند، ارتقا دهد.
این محصول که دستاورد باور تواناییهای بالقوه بخشخصوصی است، تا سال 1955 تنها در دانمارک عرضه میشد و از سال 1958 راه خود را به بیرون کشور باز کرد. اجازه گرفتن لگو از کشورهای بزرگ جهان برای حضور در بازار اسباببازی این کشورها اگرچه در ابتدا با استقبال چندان زیادی مواجه نشد، اما چراغ سبزی بود برای تولیدکنندگان این محصول که برنامهریزیهای منسجمی را با ارائه محصولاتی همچون آجرکهای متنوع، کامیونها، کشتیها و آدمکهای متنوع و متفاوت برای سلطه بر بازار اسباببازی دنیا تدوین کنند. آنان دقت ساخت خود را به قدری ارتقا دادهاند که امروز با ضریب خطای کمتر از دو میکرومتر تولید میشوند. این دقت و کیفیت به قدری پایدار است که قطعات لگوی تولیدشده در سال 1963 با لگویی که امسال تولید میشود، جفت میشوند و حتی از هر یک قطعه الگو تولید شده تنها 18 عدد از استاندارد لازم برخوردار نیستند.
در حالی که دنیا را اسباببازیهای ارزان ساخت کشور چین اشغال کرده است، اما صاحبان کارخانه لگو با عقاید منحصر به فرد خود باعث شدند تا با گذشت 70 سال، میلیونها کودک از سراسر دنیا شبها را به آرزوی داشتن لگو به صبح برسانند و میلیونها طرفدار این اسباببازی میلیاردها دلار صرف خرید قطعات رنگین و جذاب اسباببازیهای دانمارکی کنند.
شرکت لگو به قدری تهدیدهای رقیبانش را به فرصت تبدیل کرد که خارج از تعریفهای متداولی که برای یک مجموعه اقتصادی و فرصتهای شغلی وابسته به آن داده میشد، توانست بیش از یک هزار و 200 فرصت شغلی جدید را زیر سایه اعتبار و موفقیت اقتصادی خود خلق کند. در حال حاضر محصولات معروف این شرکت که در صدر لیست محبوبترین اسباببازیهای دنیا نیز جایی برای خود دارند، در مقر اصلی لگو یعنی در استان بیلوند که در 160 مایلی غرب کپنهاگ قرار دارد، با بیش از 3 هزار کارمند خبره ساخته و روانه بازار میشود.
در این قسمت میخواهیم به ویژگیهای محصولات این شرکت و برند لگو بیشتر بپردازیم، رنگهای محصولات این شرکت بسیار مقاوم با کیفیت و در عین حال زیبا است. لگو دوام بسیار زیادی دارد و از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابد. مردم حتی لگوهای دست دوم را خرید و فروش میکنند. لگو از ایدههای خلاقانه 120 طراح از پانزده کشور مختلف بهره میبرد. همچنین این شرکت، دفاتر کار مجازی ماهوارهای در چند بازار کلیدی خارجی برای تست شرایط بازار دارد و فعالیتهای اقتصادی خود را پیوسته و با استفاده از تکنولوژی جدید، رصد میکند. این شرکت حتی به این هم اکتفا نکرده است و در کشورهای انگلستان، اسپانیا، آلمان و ژاپن نیز واحدهای کوچک طراحی اسباببازی ایجاد نموده است و هدف از این کار طراحی محصولات مخصوص به مکانهای مختلف در سراسر دنیا با توجه به شرایط همان مناطق میباشد، کاری که میتوان آن را با استفاده از نرمافزارهای پیشرفته جهت هماهنگی هر چه بیشتر بین قطعات به وجود آورد. یعنی با توجه به نوع کاربری قطعه در بازی و اینکه در کجا از آن استفاده میشود، نوع جنس و ضخامت و سایر موارد مد نظر را به صورت جزء به جزء مشخص مینماید و این در واقع ورود به مرحلهای بسیار پیشرفته در صنعت اسباببازی در تمامی دنیا میباشد.
شاید بهتر باشد به مراحل ساخت یک محصول در شرکت لگو اشارهای داشته باشیم، متوسط دوره طراحی یک محصول جدید در شرکت لگو حدود 12 ماه و در 3 مرحله میباشد. مرحله اول شناخت بازار هدف و توسعه بازارهای جدید میباشد. این امر میتواند با مراجعه مستقیم طراحان به بازار و قرار گرفتن در بین مصرفکنندگان صورتگیرد یا اینکه باجههای مخصوصی در فروشگاههای اسباببازی ایجاد شود و گروه مطالعه شرکت در دورههای مشخصی با بچهها گفتوگو کرده و نظرات آنها را در زمینههای مختلف جویا شوند، این مرحلهای بسیار ارزشمند جهت تولید یک محصول جدید میباشد. مرحله دوم زمان اجرایی کردن طرحها و ایدههایی است که در مرحله اول به دست آمده است، لذا گروه طراحی با استفاده از نرمافزارهای پیشرفته طراحی و امکانات مخصوص، فرآیند تولید نمونه اولیه را شروع مینمایند. پس از ساخت نمونههای اولیه، از کودکان و البته والدین آنها جهت بازی و تست نمودن محصولات استفاده میشود و در تمامی مراحل نظرات آنها با دقت یادداشت شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. شرکت لگو این مراحل را «فرآیند اعتباربخشی به یک محصول» نام نهاده است. در این مرحله و پس از تست محصول ممکن است تغییراتی در بخشهای آن محصول توسط طراحان و با توجه به نتایج به دست آمده، انجام شود. پس از این مرحله زمان نوشتن دستورالعمل بازی و نحوه استفاده از آن برای کودکان و نوجوانان میرسد و همزمان و در آخرین مرحله محصول پس از تولید نهایی و بستهبندی جهت فروش به بازار عرضه میگردد.
مطمئنا بیان این آمارها برای شما جالب است که؛ کودکان سالانه پنج میلیارد ساعت وقت خود را صرف بازی با الگو میکنند و بیش از 400 میلیون نفر در سراسر جهان با اسباببازیهای لگو بازی میکنند. فاصله زمین تا کره ماه را میتوان با 405 میلیارد قطعه لگو پرکرد و در نهایت اینکه بیش از 900 میلیون روش مختلف برای ترکیب 86 آجره یک رنگ وجود دارد و این یکی از مهمترین ویژگیهای جالب این اسباببازی است. شرکت لگو برآورد کرده است که در طول 5 دهه یعنی 50 سال، در حدود 400 میلیارد از آجرههای لگو را به فروش برساند. تولید متوسط سالانه آجرههای پلاستیکی لگو در حدود 20 میلیارد میباشد که در هر ثانیه در حدود 600 قطعه در کارخانه لگو تولید میشود. برای اینکه اهمیت این آمارها بیشتر مشخص شود باید گفت: اگر تمامی تولید شرکت لگو را بین مردم دنیا که در حدود 6 میلیارد نفر میباشند، به طور مساوی تقسیم کنیم، به هر نفر 62 قطعه از آجرههای لگو خواهد رسید.
یکی دیگر از ویژگیهای محصولات شرکت لگو این است که برای تمامی سنین از کودکستانها، بچههای مدرسهای، نوجوانان و جوانان و همینطور بزرگسالان قابل استفاده میباشد. ممکن است شما نوجوان باشید، ولی دوست داشته باشید که سازههای ساده که برای کودکان طراحی شده را بسازید یا کودکی که دوست دارد بازیهای پیچیدهتر را امتحان نماید، شرکت لگو این امکان را به شما میدهد. نکته قابل توجه این است که تمامی قطعات لگو با تفاوتهایی که در ظاهر با یکدیگر دارند، ولی از یک قاعده کلی تبعیت میکنند.
این بسیار با اهمیت است که قطعات اسباببازیهای لگو در گروههای سنی مختلف با یکدیگر سازگار میباشد و این مساله از سال 1958 که نسل جدید سازههای لگو تولید شده تاکنون نیز مورد توجه تولیدکننده بوده است. تمامی تولیدکنندگان اسباب بازی به این مساله اذعان دارند که تولید با یک کیفیت ثابت و البته در سطح بالا کار بسیار دشوار ولی در عین حال قابل انجام میباشد.
در اینجا به دستهبندی محصولات این شرکت نگاهی خواهیم داشت. محصولات پیش دبستانی شرکت، آن دسته از محصولات هستند که برای بچههایی که هنوز به مدرسه وارد نشدهاند، مناسب میباشد. از جمله این اسباببازیها میتوان به هواپیما، کشتی، قطار، قصر و خانه اشاره کرد، این محصولات برای کودکان بین 2 تا 6 سال مناسب میباشد. خانهسازیها شامل مجموعههایی از آجرههای پلاستیکی لگو و قسمتهای مختلف از قطعات شبیه پنجرهها، سقفها، کفیها و چرخدندهها و سایر موارد مشابه میباشد. بنابراین شما با مجموعههای خانهسازی چیزهای مختلفی را میتوانید بسازید و اما کیتهای بازی به کلیه محصولاتی که با آن میشود یک داستان را اجرا کرد، گفته میشود، مثلا ایستگاه آتشنشانی، ایستگاه پلیس، فرودگاه، صحنههای جنگ، مسابقات و سایر موارد مشابه میباشد.
محصولات آموزشی لگو به طور خاص برای مراکز و بخشهای آموزشی طراحی میشود و به طور همزمان هم دانشآموزان و هم معلمان را آموزش میدهد. این اسباب بازیها این فرصت را در اختیار دانشآموزان جهت تحقیق میگذارد که خود آنها فرآیند علت و معلولی را انجام دهند. این شرکت حتی جهت ایجاد ارتباط با والدین کودکان نیز برنامهریزیهایی داشته است و در وب سایت این شرکت بخش ویژهای برای این منظور در نظر گرفته شده است. تمامی این موارد، عواملی هستند که باعث میشوند شرکت لگو یک برند منحصر به فرد باشد و باعث شود که کودکان این شرکت را به شرکتها ترجیح دهند.
هر واحد تولیدی در سراسر دنیا هدفی دارد و جهت رسیدن به آن نیز از تمامی امکانات خود استفاده مینماید، هدف و آرمان گروه تولیدی لگو این است که به بچهها و کودکان، جهت تحریک و توسعه نیروی خلاقیت و به چالش کشیدن ذهن خود یاری دهد. آنها بیان میکنند که تلاش میکنیم به این هدف به وسیله ارائه محصولات متنوع و باکیفیت بالا و البته جالب دست پیدا کرده و این هدف به عنوان ستون اصلی سیستم ساخت و تولید محصول در مجموعه است. در فرآیند سرگرم شدن کودکان با اسباببازیهای لگو آنها به صورت ناخودآگاه با خنده و بازی و شوخی همراه میشوند و با مجموعهای از ویژگیهای شبیه ایجاد خلاقیت، احساس حل مسائل، ایجاد حس کنجکاوی، ایجاد تخیل، مهارتهای فردی و مهارتهای جسمانی و اعتماد به نفس همراه میشوند.
شاید بتوان گفت که علت روی آوردن مردم مختلف جهان با سلایق و نظرهای گوناگون به سمت شرکت لگو همانا توجه همیشگی به کیفیت باشد و این مسوولیتی چندجانبه بین تولیدکننده، کارمندان، مشتریان، پخشکنندگان، فروشندگان جزء و در نهایت مصرفکنندگان این صنعت، ایجاد مینماید.
آنچه شرکت لگو به عنوان چشمانداز آینده انتخاب نموده است، عبارت میباشد از ارزشآفرینی برای تمامی مشتریان و شبکههای فروش محصولات شرکت، بازبینی و توجه بیشتر به پیشنهادات و نکاتی که مشتریان بیان میدارند و کاربردیتر نمودن محصولات در تمامی سطوح، همانگونه که مشاهده میشود، توجه این تولیدکننده بزرگ به طور کامل معطوف به خواست و نیاز مشتری میباشد، آنچه که در کشور ما تولیدکنندگان کمتر به آن بها میدهند. بازار مصرف جذاب ایران نیز فضای مناسبی برای ورود محصولات این شرکت به کشور ما بوده است. یکی از مشکلات لگو در بازار ایران، قیمت بالای محصولات آن به نسبت سایر اسباببازیهای موجود در بازار است. میانگین درآمد مردم در ایران باعث میشود تا این کالا در سبد خانوار ایرانی کمتر دیده شود. دلیل دیگر این گرانی ناشی از تبدیل ارز به ریال است. به طور کلی براساس مالیاتی که خارج از ایران به خاطر آلودگی محیطزیست از محصولات پلاستیکی گرفته میشود، آن را برای مصرفکننده ایرانی به کالایی لوکس بدل میکند. این روزها لگو در ایران با افتتاح نمایندگیهای خود فعالیتی دوباره را آغاز کرده است.
لگو چارهای ندارد جز اینکه در بازار پویای امروز با اندیشهای مستقل اما جهانشمول حرکت کند تا بتواند جان سالم از بحرانهای اقتصادی به در برد. سازندگان و تولیدکنندگان اسباببازی همچون لگو، ماتل،هازبرو و سایر تولیدکنندگان بزرگ در سالهای اخیر ناخواسته وارد میدان جنگ با رقبایی شدهاند که به هیچ وجه از اندیشههایی که آنان در سر داشتند، آگاه نبودند و تنها هدفشان داشتن بازار جهانی به هر قیمتی بود، حتی اگر کیفیت کالا و استانداردهای لازم در محصولاتشان وجود نداشته باشد. بازار اسباببازی در ایران به دلیل سنتی بودن زیاد از نوسانات اقتصادی جهان دچار صدمه جدی نشده است و این از طرفی که تولیدکنندگان داخلی در حاشیه امنی قرار گرفتهاند، میتواند خوشحالکننده باشد و از طرف دیگر به دلیل کوچک و محدود بودن این صنعت در کشورمان ناراحتکننده است. به هر حال این مسیر را تنها و تنها تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اسباببازی در کشور عزیزمان ایران میتوانند تغییر دهند و با ایده گرفتن از کشورها و بنگاههای تولیدی موفق، میتوان مسیر پیشرفت و توسعه را کوتاهتر نمود.
* ترجمه و تنظیم: شمسی غرقی* مدیرعامل گروه تولیدی کانگورو
براساس آمارهای بینالمللی اکنون تجارت اسباب بازی، سومین تجارت پرسود جهان بعد از مواد مخدر و صنایع نظامی میباشد. تجارت جهانی اسباب بازی به شکل امروزی از دهه 60 میلادی رونق گرفته است. هماکنون نیز کشور چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده اسباب بازی جهان به شمار میرود و به همراه 18 کشور دیگر، بازار جهانی این کالا را در اختیار دارد. پس از کشور چین، کشورهای هند، آلمان، تایوان، آمریکا و کره به ترتیب رتبههای بزرگترین تولیدکنندگان اسباب بازی در دنیا را در اختیار دارند. هماکنون شرکتهای تولیدکننده اسباب بازی در ایران تنها حدود 10 درصد از نیاز بازارهای داخلی را پاسخ میدهند و مابقی این نیاز توسط واردات اسباببازی از سایر کشورها تامین میشود.
به هر حال ما در اینجا قصد نداریم در مورد مشکلات و محدودیتهای تولید اسباب بازی در ایران صحبت کنیم، بلکه هدف اصلی ما این است که از یک طرف اطلاعات تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اسباببازی را در مورد نحوه فرآیند تولید و مسیری که یک تولیدکننده موفق در خارج از کشور باید طی نماید تا به یک غول صنعتی در دنیا تبدیل شود، بیشتر نماییم و از طرف دیگر بررسی نماییم شرکتی که به این حد از توسعه و پیشرفت میرسد، در نقطه زمانی صفر در کجا قرار داشته است و اکنون در چه شرایطی مشغول به فعالیت میباشد. به همین دلیل به سراغ موفقترین شرکتهای اسباب بازی در دنیا رفته و اطلاعات مفیدی از آنها را در اختیار خوانندگان عزیز قرار میدهیم، در این مقاله به معرفی شرکت «لگو» که یکی از بزرگترین و در عین حال پرفروشترین برندهای دنیا میباشد، خواهیم پرداخت. شرکت لگو در کشور دانمارک و در شهر صنعتی بیلوند قرار گرفته است. رونق اقتصادی وابسته به صنعت اسباببازی در کشور کوچکی همچون دانمارک که تنها 43 هزار و 94 کیلومترمربع مساحت و حدود 5 میلیون و 447 هزار نفر جمعیت دارد، به قدری چشمگیر است که بسیاری از کشورهای جهان موفقیت دانمارک در این عرصه را به عنوان یک الگوی تضمین شده مد نظر قرار دادهاند. اگرچه دانمارک ذخایر معدنی قابل توجهی ندارد، اما از تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ گوشت، کره، پنیر و تخممرغ، تولیدات صنعتی و یکی از مشهورترین برندهای اسباببازی دنیا با نام «لگو» به شمار میآید. محبوبیت و جهانی بودن لگو به قدری است که نه تنها مرزهای این کشور را برای جذب مخاطب و بازار در قاره اروپا درنوردیده، بلکه به سادگی خود را در دل کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان شرق دور نیز جای داده است.
شرکت لگو با نام تجاری LEGO به طور رسمی سالها است که در بازار اسباببازی مشغول به فعالیت میباشد، شاید بتوان ادعا کرد که متمایزترین و مهمترین محصول این شرکت همان آجرههای رنگارنگ پلاستیکی سر هم کردنی و البته در کنار آن چرخدندههای پلاستیکی معروف آن شرکت باشد. این سازهها و قطعات کوچک پلاستیکی به روشهای مختلف با یکدیگر جفت و مرتبط میشوند تا از کنار هم قرار گرفتن آنها اجسامی مثل ماشین، ساختمان و حتی رباتهای بسیار جالبی ساخته شود. البته استفاده از این قطعات کوچک فقط به ساخت این موارد محدود نمیشود، بلکه شما با توجه به هدفی که در ذهن دارید، اشکال مختلفی را نیز میتوانید بسازید.
لگو از دو کلمه دانمارکی leg godt به معنای «خوب بازی کن» گرفته شده است. این اصطلاح در واقع نام و آرمان گروه لگو میباشد و در زبان لاتین مفهوم «من کنار هم میگذارم» یا «من مونتاژ میکنم» را دارد. گروه تولیدی لگو در سال 1932 میلادی یعنی حدود 77 سال پیش تاسیس شده است. موسس اصلی این گروه، شخصی به نام اولکرک کریستینسن است که پس از او این مجموعه برای پسرش به ارث گذاشته شد و البته اکنون صاحب این مجموعه بزرگ آقا کلد اولکرک کریستینسن است که نوه این خانواده میباشد. این شرکت با طی نمودن زمانی بیش از 70 سال فعالیت از یک مجموعه کوچک و کارگاه نجاری در حال حاضر به بنگاه اقتصادی مدرن و بزرگی تبدیل شده است. بر اساس آمار فروش محصولات، این گروه ششمین تولیدکننده بزرگ اسباببازی جهان میباشد. همان طور که گفته شد مرکز اصلی این شرکت در شهر بیلوند در کشور دانمارک قرار دارد و دارای شرکتهای فرعی و نمایندگیهای بسیاری میباشد و حدودا در 130 کشور دنیا محصولات لگو به فروش میرسد.
شعار گروه تولید لگو نیز جالب توجه میباشد، «تنها بهترینها بهاندازه کافی خوب هستند» این شعاری بود که شخص آقای اولکرک برای تشویق کارمندان به اینکه هر چه بیشتر در بالا بردن کیفیت محصولات شرکت تلاش نمایند، انتخاب نمود. این شعار هنوز هم در کارخانه لگو مورد استفاده جدی میباشد و در واقع سرلوحه کار این گروه در تولید اسباببازیهای باکیفیت است. برند لگو نیز بسیار ساده و خودمانی بوده و به عنوان تضمینکننده کیفیت و اصالت و ابتکار محصولات شرکت در بین طرفداران آن پذیرفته شده است. آنچه که مردم از این شرکت انتظار دارند، این است که محصولات، خدمات و جوابگویی به مشتریان در سراسر دنیا وجود داشته و در واقع محسوس و یکسان باشد، مدیران لگو معتقد هستند که باید تمامی تلاش خود را معطوف ثبات و عدم تغییر کیفیت محصولات خود در سراسر جهان نمایند و همواره بر حفظ قدرت و موقعیت برند شرکت تمرکز داشته باشند.
شاید بتوان گفت که نقطه عطف این شرکت در دهه 1940 بود، درست همان موقع که این شرکت شروع به ساخت اسباببازیهای پلاستیکی کرد و به جرات میتوان گفت که به دنیای نامحدودی از تولیدات اسباببازی وارد شد و در سال 1949 لگو، اولین آجرههای رنگارنگ پلاستیکی خود که به «آجرههای چسباندنی اتوماتیک» معروف بود را به کودکان و تمامی مشتریان در سراسر دنیا معرفی نمود. این مجموعه به صورت باورنکردنی پس از ایجاد و شروع تولید به زودی با درخواستهای بسیار زیاد بینالمللی روبهرو گردید و اکنون فیلمها، بازیها، مسابقات و اسباببازیهای این شرکت در بیشتر کشورهای دنیا در دستان کودکان و نوجوانان به چشم میخورد.
زمانی که شرکت لگو برای اولین بار به جای چوب از پلاستیک در ساخت اسباببازی استفاده نمود، محصولات شرکت با عدم استقبال از طرف مشتریان به خصوص خردهفروشان و مصرفکنندگان نهایی روبهرو شد. در آن زمان این تفکر در بین مردم وجود داشت که پلاستیک نمیتواند جایگزین خوبی برای چوب در ساخت اسباببازیها باشد، لذا بسیاری از محمولههای بزرگ این شرکت از سراسر دنیا به دلیل فروش پایین برگشت داده شد، اما این شرکت تولیدی به انتخاب خود ایمان داشت و در ادامه راهی که شروع کرده بود، هیچ گاه مایوس و ناامید نشد.
در سال 1954 پسر آقای کریستینسن، یعنی گودفرد کریستینسن، مدیر جدید گروه تولیدی لگو گردید. در این زمان مدیر جدید با مشکلات زیادی مواجه شد و مهمترین آن پایین بودن سطح فروش به دلیل اعتصاب و عدم سفارش خریداران در سراسر دنیا بود، به همین دلیل در اوایل سال 1958 شرکت لگو به این فکر افتاد تا مشکلات موجود در محصولات خود را برطرف نماید. در آن زمان آجرههای پلاستیکی این شرکت از یک طرف قابلیت ساخت سازههای متنوع را نداشت و از طرف دیگر به خوبی به یکدیگر قفل نمیشدند و در زمان جداسازی آنها نیز کودکان با محدودیتهای زیادی روبهرو بودند، این بود که نسل جدید آجرههای پلاستیکی این شرکت طراحی و به بازار عرضه شد. در این محصولات، شرکت حتی نوع مواد پلاستیکی را جهت سهولت در بازی تغییر داد و تا به امروز نیز این آجرههای مدرن هر روز به لحاظ کیفی و البته تنوع محصول در حال رشد و توسعه میباشد.
آجرهای پلاستیکی رنگارنگ لگو امروز به عنوان یکی از قطبهای صنعت و حتی توریسم دانمارک نقش کلیدی را در رونق اقتصادی این کشور بازی میکند. مردم دانمارک معتقدند که لگو نه تنها اسباببازی است که باعث سربلندی آنان در دنیا شده، بلکه سفیر فرهنگی این کشور به شمار میآید که توانسته است جایگاه کشور دانمارک را در میان کشورهایی نظیر مالزی، چین، هندوستان، اسپانیا و غیره که از پشتوانه فرهنگی چندین هزار ساله برخوردارند، ارتقا دهد.
این محصول که دستاورد باور تواناییهای بالقوه بخشخصوصی است، تا سال 1955 تنها در دانمارک عرضه میشد و از سال 1958 راه خود را به بیرون کشور باز کرد. اجازه گرفتن لگو از کشورهای بزرگ جهان برای حضور در بازار اسباببازی این کشورها اگرچه در ابتدا با استقبال چندان زیادی مواجه نشد، اما چراغ سبزی بود برای تولیدکنندگان این محصول که برنامهریزیهای منسجمی را با ارائه محصولاتی همچون آجرکهای متنوع، کامیونها، کشتیها و آدمکهای متنوع و متفاوت برای سلطه بر بازار اسباببازی دنیا تدوین کنند. آنان دقت ساخت خود را به قدری ارتقا دادهاند که امروز با ضریب خطای کمتر از دو میکرومتر تولید میشوند. این دقت و کیفیت به قدری پایدار است که قطعات لگوی تولیدشده در سال 1963 با لگویی که امسال تولید میشود، جفت میشوند و حتی از هر یک قطعه الگو تولید شده تنها 18 عدد از استاندارد لازم برخوردار نیستند.
در حالی که دنیا را اسباببازیهای ارزان ساخت کشور چین اشغال کرده است، اما صاحبان کارخانه لگو با عقاید منحصر به فرد خود باعث شدند تا با گذشت 70 سال، میلیونها کودک از سراسر دنیا شبها را به آرزوی داشتن لگو به صبح برسانند و میلیونها طرفدار این اسباببازی میلیاردها دلار صرف خرید قطعات رنگین و جذاب اسباببازیهای دانمارکی کنند.
شرکت لگو به قدری تهدیدهای رقیبانش را به فرصت تبدیل کرد که خارج از تعریفهای متداولی که برای یک مجموعه اقتصادی و فرصتهای شغلی وابسته به آن داده میشد، توانست بیش از یک هزار و 200 فرصت شغلی جدید را زیر سایه اعتبار و موفقیت اقتصادی خود خلق کند. در حال حاضر محصولات معروف این شرکت که در صدر لیست محبوبترین اسباببازیهای دنیا نیز جایی برای خود دارند، در مقر اصلی لگو یعنی در استان بیلوند که در 160 مایلی غرب کپنهاگ قرار دارد، با بیش از 3 هزار کارمند خبره ساخته و روانه بازار میشود.
در این قسمت میخواهیم به ویژگیهای محصولات این شرکت و برند لگو بیشتر بپردازیم، رنگهای محصولات این شرکت بسیار مقاوم با کیفیت و در عین حال زیبا است. لگو دوام بسیار زیادی دارد و از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابد. مردم حتی لگوهای دست دوم را خرید و فروش میکنند. لگو از ایدههای خلاقانه 120 طراح از پانزده کشور مختلف بهره میبرد. همچنین این شرکت، دفاتر کار مجازی ماهوارهای در چند بازار کلیدی خارجی برای تست شرایط بازار دارد و فعالیتهای اقتصادی خود را پیوسته و با استفاده از تکنولوژی جدید، رصد میکند. این شرکت حتی به این هم اکتفا نکرده است و در کشورهای انگلستان، اسپانیا، آلمان و ژاپن نیز واحدهای کوچک طراحی اسباببازی ایجاد نموده است و هدف از این کار طراحی محصولات مخصوص به مکانهای مختلف در سراسر دنیا با توجه به شرایط همان مناطق میباشد، کاری که میتوان آن را با استفاده از نرمافزارهای پیشرفته جهت هماهنگی هر چه بیشتر بین قطعات به وجود آورد. یعنی با توجه به نوع کاربری قطعه در بازی و اینکه در کجا از آن استفاده میشود، نوع جنس و ضخامت و سایر موارد مد نظر را به صورت جزء به جزء مشخص مینماید و این در واقع ورود به مرحلهای بسیار پیشرفته در صنعت اسباببازی در تمامی دنیا میباشد.
شاید بهتر باشد به مراحل ساخت یک محصول در شرکت لگو اشارهای داشته باشیم، متوسط دوره طراحی یک محصول جدید در شرکت لگو حدود 12 ماه و در 3 مرحله میباشد. مرحله اول شناخت بازار هدف و توسعه بازارهای جدید میباشد. این امر میتواند با مراجعه مستقیم طراحان به بازار و قرار گرفتن در بین مصرفکنندگان صورتگیرد یا اینکه باجههای مخصوصی در فروشگاههای اسباببازی ایجاد شود و گروه مطالعه شرکت در دورههای مشخصی با بچهها گفتوگو کرده و نظرات آنها را در زمینههای مختلف جویا شوند، این مرحلهای بسیار ارزشمند جهت تولید یک محصول جدید میباشد. مرحله دوم زمان اجرایی کردن طرحها و ایدههایی است که در مرحله اول به دست آمده است، لذا گروه طراحی با استفاده از نرمافزارهای پیشرفته طراحی و امکانات مخصوص، فرآیند تولید نمونه اولیه را شروع مینمایند. پس از ساخت نمونههای اولیه، از کودکان و البته والدین آنها جهت بازی و تست نمودن محصولات استفاده میشود و در تمامی مراحل نظرات آنها با دقت یادداشت شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. شرکت لگو این مراحل را «فرآیند اعتباربخشی به یک محصول» نام نهاده است. در این مرحله و پس از تست محصول ممکن است تغییراتی در بخشهای آن محصول توسط طراحان و با توجه به نتایج به دست آمده، انجام شود. پس از این مرحله زمان نوشتن دستورالعمل بازی و نحوه استفاده از آن برای کودکان و نوجوانان میرسد و همزمان و در آخرین مرحله محصول پس از تولید نهایی و بستهبندی جهت فروش به بازار عرضه میگردد.
مطمئنا بیان این آمارها برای شما جالب است که؛ کودکان سالانه پنج میلیارد ساعت وقت خود را صرف بازی با الگو میکنند و بیش از 400 میلیون نفر در سراسر جهان با اسباببازیهای لگو بازی میکنند. فاصله زمین تا کره ماه را میتوان با 405 میلیارد قطعه لگو پرکرد و در نهایت اینکه بیش از 900 میلیون روش مختلف برای ترکیب 86 آجره یک رنگ وجود دارد و این یکی از مهمترین ویژگیهای جالب این اسباببازی است. شرکت لگو برآورد کرده است که در طول 5 دهه یعنی 50 سال، در حدود 400 میلیارد از آجرههای لگو را به فروش برساند. تولید متوسط سالانه آجرههای پلاستیکی لگو در حدود 20 میلیارد میباشد که در هر ثانیه در حدود 600 قطعه در کارخانه لگو تولید میشود. برای اینکه اهمیت این آمارها بیشتر مشخص شود باید گفت: اگر تمامی تولید شرکت لگو را بین مردم دنیا که در حدود 6 میلیارد نفر میباشند، به طور مساوی تقسیم کنیم، به هر نفر 62 قطعه از آجرههای لگو خواهد رسید.
یکی دیگر از ویژگیهای محصولات شرکت لگو این است که برای تمامی سنین از کودکستانها، بچههای مدرسهای، نوجوانان و جوانان و همینطور بزرگسالان قابل استفاده میباشد. ممکن است شما نوجوان باشید، ولی دوست داشته باشید که سازههای ساده که برای کودکان طراحی شده را بسازید یا کودکی که دوست دارد بازیهای پیچیدهتر را امتحان نماید، شرکت لگو این امکان را به شما میدهد. نکته قابل توجه این است که تمامی قطعات لگو با تفاوتهایی که در ظاهر با یکدیگر دارند، ولی از یک قاعده کلی تبعیت میکنند.
این بسیار با اهمیت است که قطعات اسباببازیهای لگو در گروههای سنی مختلف با یکدیگر سازگار میباشد و این مساله از سال 1958 که نسل جدید سازههای لگو تولید شده تاکنون نیز مورد توجه تولیدکننده بوده است. تمامی تولیدکنندگان اسباب بازی به این مساله اذعان دارند که تولید با یک کیفیت ثابت و البته در سطح بالا کار بسیار دشوار ولی در عین حال قابل انجام میباشد.
در اینجا به دستهبندی محصولات این شرکت نگاهی خواهیم داشت. محصولات پیش دبستانی شرکت، آن دسته از محصولات هستند که برای بچههایی که هنوز به مدرسه وارد نشدهاند، مناسب میباشد. از جمله این اسباببازیها میتوان به هواپیما، کشتی، قطار، قصر و خانه اشاره کرد، این محصولات برای کودکان بین 2 تا 6 سال مناسب میباشد. خانهسازیها شامل مجموعههایی از آجرههای پلاستیکی لگو و قسمتهای مختلف از قطعات شبیه پنجرهها، سقفها، کفیها و چرخدندهها و سایر موارد مشابه میباشد. بنابراین شما با مجموعههای خانهسازی چیزهای مختلفی را میتوانید بسازید و اما کیتهای بازی به کلیه محصولاتی که با آن میشود یک داستان را اجرا کرد، گفته میشود، مثلا ایستگاه آتشنشانی، ایستگاه پلیس، فرودگاه، صحنههای جنگ، مسابقات و سایر موارد مشابه میباشد.
محصولات آموزشی لگو به طور خاص برای مراکز و بخشهای آموزشی طراحی میشود و به طور همزمان هم دانشآموزان و هم معلمان را آموزش میدهد. این اسباب بازیها این فرصت را در اختیار دانشآموزان جهت تحقیق میگذارد که خود آنها فرآیند علت و معلولی را انجام دهند. این شرکت حتی جهت ایجاد ارتباط با والدین کودکان نیز برنامهریزیهایی داشته است و در وب سایت این شرکت بخش ویژهای برای این منظور در نظر گرفته شده است. تمامی این موارد، عواملی هستند که باعث میشوند شرکت لگو یک برند منحصر به فرد باشد و باعث شود که کودکان این شرکت را به شرکتها ترجیح دهند.
هر واحد تولیدی در سراسر دنیا هدفی دارد و جهت رسیدن به آن نیز از تمامی امکانات خود استفاده مینماید، هدف و آرمان گروه تولیدی لگو این است که به بچهها و کودکان، جهت تحریک و توسعه نیروی خلاقیت و به چالش کشیدن ذهن خود یاری دهد. آنها بیان میکنند که تلاش میکنیم به این هدف به وسیله ارائه محصولات متنوع و باکیفیت بالا و البته جالب دست پیدا کرده و این هدف به عنوان ستون اصلی سیستم ساخت و تولید محصول در مجموعه است. در فرآیند سرگرم شدن کودکان با اسباببازیهای لگو آنها به صورت ناخودآگاه با خنده و بازی و شوخی همراه میشوند و با مجموعهای از ویژگیهای شبیه ایجاد خلاقیت، احساس حل مسائل، ایجاد حس کنجکاوی، ایجاد تخیل، مهارتهای فردی و مهارتهای جسمانی و اعتماد به نفس همراه میشوند.
شاید بتوان گفت که علت روی آوردن مردم مختلف جهان با سلایق و نظرهای گوناگون به سمت شرکت لگو همانا توجه همیشگی به کیفیت باشد و این مسوولیتی چندجانبه بین تولیدکننده، کارمندان، مشتریان، پخشکنندگان، فروشندگان جزء و در نهایت مصرفکنندگان این صنعت، ایجاد مینماید.
آنچه شرکت لگو به عنوان چشمانداز آینده انتخاب نموده است، عبارت میباشد از ارزشآفرینی برای تمامی مشتریان و شبکههای فروش محصولات شرکت، بازبینی و توجه بیشتر به پیشنهادات و نکاتی که مشتریان بیان میدارند و کاربردیتر نمودن محصولات در تمامی سطوح، همانگونه که مشاهده میشود، توجه این تولیدکننده بزرگ به طور کامل معطوف به خواست و نیاز مشتری میباشد، آنچه که در کشور ما تولیدکنندگان کمتر به آن بها میدهند. بازار مصرف جذاب ایران نیز فضای مناسبی برای ورود محصولات این شرکت به کشور ما بوده است. یکی از مشکلات لگو در بازار ایران، قیمت بالای محصولات آن به نسبت سایر اسباببازیهای موجود در بازار است. میانگین درآمد مردم در ایران باعث میشود تا این کالا در سبد خانوار ایرانی کمتر دیده شود. دلیل دیگر این گرانی ناشی از تبدیل ارز به ریال است. به طور کلی براساس مالیاتی که خارج از ایران به خاطر آلودگی محیطزیست از محصولات پلاستیکی گرفته میشود، آن را برای مصرفکننده ایرانی به کالایی لوکس بدل میکند. این روزها لگو در ایران با افتتاح نمایندگیهای خود فعالیتی دوباره را آغاز کرده است.
لگو چارهای ندارد جز اینکه در بازار پویای امروز با اندیشهای مستقل اما جهانشمول حرکت کند تا بتواند جان سالم از بحرانهای اقتصادی به در برد. سازندگان و تولیدکنندگان اسباببازی همچون لگو، ماتل،هازبرو و سایر تولیدکنندگان بزرگ در سالهای اخیر ناخواسته وارد میدان جنگ با رقبایی شدهاند که به هیچ وجه از اندیشههایی که آنان در سر داشتند، آگاه نبودند و تنها هدفشان داشتن بازار جهانی به هر قیمتی بود، حتی اگر کیفیت کالا و استانداردهای لازم در محصولاتشان وجود نداشته باشد. بازار اسباببازی در ایران به دلیل سنتی بودن زیاد از نوسانات اقتصادی جهان دچار صدمه جدی نشده است و این از طرفی که تولیدکنندگان داخلی در حاشیه امنی قرار گرفتهاند، میتواند خوشحالکننده باشد و از طرف دیگر به دلیل کوچک و محدود بودن این صنعت در کشورمان ناراحتکننده است. به هر حال این مسیر را تنها و تنها تولیدکنندگان و مصرفکنندگان اسباببازی در کشور عزیزمان ایران میتوانند تغییر دهند و با ایده گرفتن از کشورها و بنگاههای تولیدی موفق، میتوان مسیر پیشرفت و توسعه را کوتاهتر نمود.
* ترجمه و تنظیم: شمسی غرقی* مدیرعامل گروه تولیدی کانگورو