چرا تولید انیمیشن در ایران کم است؟ (1)

به گزارش فناوری فرهنگی، صنعت انیمیشن سازی ، صنعت بسیار پر سودی است که اگرچه مخاطبان عام آن کودکان هستند ، اما کمپانی های بزرگ انیمیشن سازی دنیا با تولید انیمیشن های بسیار با کیفیت توانسته اند نگاه آحاد مردم را جذب خود کنند. هر ساله در بین فهرست 10 فیلم برتر و پرفروش سینمای دنیا ، دست کم نام 3 انیمیشن وجود دارد. اما متاسفانه در داخل کشور و در بین فیلم های سینمایی اصلا نامی از انیمیشن دیده نمی شود، گویی در ایران انیمیشن را جزئی از سینما به حساب نمی آورند و در نتیجه سهم ایران از گردش مالی 210 میلیارد دلاری این صنعت در دنیا تقریبا صفر است.

کم و کیف تولید انیمیشن در دنیا چگونه است؟

کمپانی های مختلفی در دنیا مشغول ساخت انیمیشن هستند که در میان آنها بعضی به دلیل فروش فوق العاده انیمیشن هایشان برای همه گان نام آشنا شده اند. از آن جمله می توان به کمپانی دریم ورکس اشاره کرد. این کمپانی که فقط 20 سال از عمر تاسیس آن می گذرد تنها با تولید چند گانه شرک توانسته رقمی معادل 5 هزار میلیارد تومان سود کسب کند. توجه به سود حاصل از ساخت انیمیشن در دنیا قطعا ما را به این نتیجه خواهد رساند که غفلت از این صنعت بسیار پولساز و مهم در  داخل کشور باید هرچه زودتر رفع شود. در همین راستا انیمیشن فرار مرغی ساخته کمپانی دریم ورکس با هزینه 45 میلیون دلاری، فروشی برابر 225 میلیون دلار داشته است، یعنی سود 500 درصدی و به عنوان نمونه ای دیگر داستان کوسه با هزینه 75 میلیون دلاری ، فروشی برابر 367 میلیون دلار داشته است، یعنی 490 درصد سود کسب کرده است. بنابراین بسیار مهم است که متولیان امر سعی کنند از استعداد های جوانان ایرانی بهره ببرند و با حمایت افراد و تیم های متخصص و قوی این صنعت را در کشور به طور جدی رونق دهند.

چرا صنعت انیمیشن در ایران پروبال نمی گیرد؟
صنعت انیمیشن در ایران قصه ی پر غصه ای است که هر کس از ظن خود دلایل آن را جستجو می کند. در این یادداشت قصد داریم به برخی دلایل تولید کم انیمیشن بپردازیم. البته در سال های اخیر شاهد افزایش ساخت انیمیشن هستیم، اما در مجموع انیمیشن خوب به تعداد انگشتان دست تولید شده است و تولید سالی دو الی سه انیمیشن بسیار کم به نظر می رسد. بحث اقتصادی حرف اول را درصنعت انیمیشن می زند. در همین راستا باید ذهنیت منفی سرمایه گذاران داخلی را از بین برد و سود آوری صنعت انیمیشن را همانطور که از آمار و ارقام مشخص است برای مسولین ، متولیان امر و بخش خصوصی تضمین کرد. در واقع باید با فرهنگ سازی این بحث جا بیفتد که سرمایه گذاری در صنعت انیمیشن سازی فقط بعد فرهنگی و تربیتی برای کودکان نیست و بحث سودآوری بسیار زیادی که این صنعت دارد باید مورد توجه قرار گیرد. از طرفی در بین برخی مسولین داخلی این تفکر وجود دارد که اگر آنها بودجه ای را دو الی سه سال صرف ساخت انیمیشن کنند، دوره ی مدیریت آنها تمام خواهد شد و آن انیمیشن به نام آنها تمام نمی شود، بنابراین برای جلوگیری از این تفکر  باید برای صنعت انیمیشن در بین ارگانهای مرتبط چشم انداز تعریف کرد تا بدین ترتیب با عوض شدن مدیران، خط و مشی تولید انیمیشن تقریباً ثابت باقی بماند. در راستای پی بردن به بودجه مورد نیاز برای ساخت یک انیمیشن و زمان ساخت آن می توان از تجربه های انیمیشن های سینمایی مانند تهران ۱۵۰۰ و شاهزاده روم بهره جست. در تهران ۱۵۰۰ حدود دو میلیارد و سی صد میلیون تومان هزینه شد و این انیمیشن سینمایی تقریباً ۵ سال به طول انجامید از سالهای ۸۶ تا ۹۱ و برای ساخت انیمیشن شاهزاده روم دو میلیارد و صد میلیون تومان هزینه شد و زمان ساخت این انیمیشن تقریباً ۱۵ ماه بود. از دیگر نکات مهم در بحث اقتصادی ساخت انیمیشن این است که سرمایه گذار خصوصی و یا حتی سرمایه گذار دولتی برای سرمایه گذاری در ساخت انیمیشن سینمایی ریسک بالایی را برای خود تصور می کند. برای برون رفت از این نگاه می توان نگاه آماری به محصولاتی که تا کنون در ایران تولید شده اند انداخت. انیمیشن سینمایی تهران ۱۵۰۰ با سرمایه گذاری حدود دو میلیارد تومان، از اسفند ۹۱ تا ۱۸ خرداد ۹۲ فروشی برابر و دو میلیارد و چهار صد میلیون داشته است پس قطعاً سرمایه گذار این انیمیشن ضرر نکرده است، اگر بگوییم سود قابل توجه هم نصیبش نشده باشد، در آن صورت تجربه بسیار خوبی که از ساخت و اکران این انیمیشن بدست آمده، حتماً در کارهای بعدی، انیمیشن قوی تری توسط آن تیم، ساخته خواهد شد.

همچنین انیمیشن سینمایی شاهزاده روم تا تاریخ ۴ بهمن ۹۴ فروشی بالغ بر ۴ میلیارد تومان داشته است که حکایت از سود ده بودن این انیمیشن با توجه به هزینه ساخت حدود دو میلیارد تومان آن دارد که به هر حال حاکی از سود ده بودن این انیمیشن برای سرمایه گذار آن است.

از نکات مهم دیگر این است که انیمیشن باید در خصوص موضوعاتی باشد که مخاطب‌پذیر باشد، بنابراین یک انیماتور اول باید سوژه‌ای مخصوص به انیمیشن انتخاب کند که برای تماشاگر جذاب باشد و بهتر است که این سوژه در مورد فرهنگ و داستان‌های خودمان باشد، البته با کیفیت جهانی. به عبارت دیگر داستان با فرهنگ و آداب و سنن ما باشد، اما با یک تکنولوژی پیشرفته. ما باید پایه‌گذاری صحیحی در این زمینه داشته باشیم. با توجه به هجوم انیمیشن های خارجی و تاثیر فرهنگی نامطلوبی که بر نگرش کودکان و جوانان ما دارند، جای تعجب است که حمایت دولتی برای تولید انیمیشن های سینمایی فقط درحد حرف است. هنوز مدیران دولتی و بخش خصوصی به هنرمندان عرصه انیمیشن اعتماد ندارند و هزینه کردن برای این هنر را دور ریختن پول می دانند. از طرفی چون عمر مدیریت در کشور ما کوتاه است و تولید یک کار سینمایی انیمیشن دست کم دو سال طول می کشد، در این سال ها بسیاری از مدیران ما از ترس این که کار را آنها شروع کنند و نتیجه به نام مدیر دیگری ثبت شود، ترجیح داده اند سراغ انیمیشن سینمایی نروند. قطعا مشکلات صنعت انیمیشن در ایران بیش از این ها خواهد بود که در یادداشت های بعدی واکاوی بیشتری انجام خواهیم داد.

نویسنده: سید میلاد علیزاده

منابع:

1. ماهنامه سینمایی فیلم

2. فناوری فرهنگی

3. زومیت

4. خبرگزاری مهر