کتاب‌های طرح ملی ۵۰ هزار نمایشگاه در ۵۰ هزار مدرسه چگونه تهیه شد؟

طرح ملی ۵۰ هزار نمایشگاه کتاب در ۵۰ هزار مدرسه، دوشنبه هفته جاری و طی مراسمی نمادین که با حضور مسئولان دو وزارتخانه آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی در هنرستان شهید یارجانی در تهران آغاز به کار کرد.  همه استان‌های کشور در طرح مزبور مشارکت دارند و نمایشگاه‌های یادشده از ۲۴ آبان در مدارس کشور برپا خواهند شد.

برابر اعلام مسئولان وزارت ارشاد، هدف از برگزاری این نمایشگاه‌ها که در آستانه برگزاری بیست و چهارمین دوره هفته کتاب برپا شده‌اند، رساندن کتاب به دست دانش‌آموزان در سراسر کشور است؛ مطابق آمارهای وزارت ارشاد، در سه سال گذشته با افزایش مشارکت‌ها میزان سرانه کتاب دانش‌آموزان در مدارس از ۳ جلد کتاب به ۱۰ جلد کتاب افزایش پیدا کرده است این در حالی است که در همین مدت، به طور میانگین ۶ درصد از اعتبارات مستقیم وزارت ارشاد به مدارس اختصاص یافته است.

گزارش مسئولان مربوطه می‌افزاید: در طرح ۵۰ هزار نمایشگاه کتاب در ۵۰ هزار مدرسه در سال جاری (۱۳۹۵) نزدیک به ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت شده است. همچنین در حالی که در سال ۱۳۹۳ تعداد عناوین کتاب‌ها برای مدارس ۱۰۰۰ عنوان بود، این رقم در سال جاری به ۴۷۰۰ عنوان افزایش پیدا کرده است.

همچنین مطابق اعلام مسئولان اجرای این طرح در وزارت آموزش و پرورش، امسال ۶۸۰ هزار جلد کتاب از ۲۸۰ ناشر خریداری شده و تنوع کتاب‌ها از پارامترهای مورد تاکید بوده است؛ به طوری که امسال نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد در عناوین کتاب‌ها تنوع ایجاد شده است.

با این وجود هنوز سوالاتی در رابطه با نحوه اجرای این طرح باقی است که تاکنون پاسخی به آنها داده نشده است؛ اینکه کتاب‌های طرح مزبور از کدام ناشران خریداری شده، نحوه انتخاب آنها چگونه بوده و آیا عدالت در انتخاب این ناشران برای این خرید انبوه و در واقع تخصیص یارانه مربوطه، رعایت شده است؟ و نیز سوالاتی دیگر.

همایون امیرزاده مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد که به نمایندگی از این وزارتخانه در افتتاح این طرح حضور یافت، با بیان اینکه برگزاری این نمایشگاه، یک فعالیت مشارکتی بین معاونت‌های فرهنگی دو وزارتخانه آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی است، در این باره به خبرنگار مهر گفت: ناشرانی که کتاب‌ها از آنها خریداری شده است، از طریق فراخوان و در سامانه‌ای که به همین منظور طراحی شده بود، انتخاب شدند. در مرحله اول ثبت نام، ۴۰۰ ناشر آمادگی خود را برای مشارکت در این طرح اعلام کردند.

وی افزود: ناشران در مرحله بعد، نمونه آثار خودشان را به دبیرخانه این طرح مستقر در معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش، ارسال کردند. متولی این کار، موسسه منادی تربیت بوده است. تعداد عناوین کتاب‌های ثبت شده در مرحله اول ۱۲ هزار و ۷۰۰ عنوان بود که در مرحله دوم و پس از بررسی نمونه کتاب‌های ارسالیِ ناشران توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی، ۴۷۰۰ عنوان کتاب از ۲۶۸ ناشر را برای عرضه در این نمایشگاه‌ها، مورد تائید و پذیرش قرار دادند.

این مقام مسئول در وزارت ارشاد با بیان اینکه نمایشگاه‌های مزبور در سه مقطع تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم برگزار می‌شود، گفت: ناشرانی که کتاب‌هایی متناسب با این دانش‌آموزان این سه مقطعی تحصیلی داشتند، می‌توانستند در طرح شرکت کنند. در محموله‌هایی که در حال ارسال به مدارس کشور است، برای مقطع ابتدایی ۷۰ عنوان، برای مقطع متوسطه اول ۵۵ عنوان و برای مقطع متوسطه دوم ۴۵ عنوان، گنجانده شده است. سال چاپ کتاب‌ها هم از ۹۰ به بعد بوده است.

امیرزاده با رد این مسئله که بودجه این طرح از محل بودجه هیئت انتخاب و خرید کتاب وزارت ارشاد تامین شده است، همچنین از عرضه کتاب‌های این طرح با ۳۰ درصد تخفیف در مدارس کشور خبر داد و گفت: ۲۰ درصد از این تخفیف توسط ناشر و ۱۰ درصد از میزان فروشی که حاصل خواهد شد، توسط معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد اعمال می‌شود و این معاونت متعهد شده است مبلغ مربوطه را پس از پایان نمایشگاه به ناشران برگرداند.

وی همچنین با ارائه گزارشی که از وضعیت اجرایی این طرح ملی که فرآیند اجرایی آن حدود ۶ ماه به طول می‌انجامد، از برگزاری نمایشگاه متمرکزی پیش از آغاز طرح یادشده در اردوگاه شهید باهنر در تهران در روزهای گذشته خبر داد و گفت: کارشناسان هر استان با حضور در این نمایشگاه، نسبت به انتخاب کتاب مورد نیاز استان خود اقدام کرده‌اند که در این مرحله نیز مطابق این گزارش، استان مازندران بیشترین میزان انتخاب عناوین کتاب‌ها را در میان استان‌های کشور داشته است.